Sinds zijn eerste avontuur in het Amerikaanse 10 cent magazine ‘Action Comics’ 1938 is Superman uitgegroeid tot een icoon, met talrijke films en massa’s spin-offs van de strip op zijn naam. Dat eerste nummer wisselde overigens eind maart nog van eigenaar voor zo’n slordige anderhalf miljoen dollar. Het scheelde echter  maar een haar, of het idee voor dit bovenmenselijke American comics-personage was in de prullenbak beland. Een reconstructie van een heldenconstructie.

Het verhaal gaat als volgt: de laatste gezant van de planeet Krypton, de baby Kal-El, wordt door een koppel gevonden, aan boord van een neergestort ruimteschip. Jonathan en Martha Kent zijn kinderloos en besluiten de uk, ondanks zijn – op zijn zachtst gezegd – bizarre afkomst, te adopteren. Ze noemen hun kind ‘Clark’ en geven hem een oerdegelijke opvoeding in de schoot van het (fictieve) stadje Smalville. Wanneer hij opgroeit blijkt de plek algauw te klein voor Clarks ambities en hij verhuist naar de grootstad Metropolis. Daar schopt hij het tot journalist op een redactie, waar hij mag samenwerken me de bevallige schoonheid Lois Lane.

Wanneer Kent Clark zijn kantoorplunje uittrekt om met een wapperende cape en een grote S op zijn blauwe borst naar buiten te vliegen en het kwaad te bekampen, is er één constante: hij blijft de waarden die hij van zijn ouders heeft meegekregen koesteren. Een Kent is namelijk vergevingsgezind en nobel. En dat in tegenstelling tot de eeuwige slechterik, Lex Luthor. Hij is de machtigste man van Metropolis en Supermans tussenkomsten zijn hem een serieuze doorn in het oog. Luthors levensdoel wordt de vernietiging van de Kryptoniaanse vreemdeling.

Elkerlijc met maillot

Zorgvuldig geconstrueerde verhalenuniversa als dat van Superman tonen aan dat mensen nood hebben aan een virtuele wereld en op zoek gaan naar hun identiteit via verhalen.  Maar ook dat ze zich in de plaats stellen van de helden uit de mythen.  De hoofdpersonages uit de klassieke mythen zijn enigszins vergelijkbaar met moderne figuren zoals Superman, met wie lezers zich kunnen identificeren.  Superman is de ultieme illegale alien, die zonder papieren op aarde komt en er allerlei daden verricht.  Zo is een belangrijk punt van discussie onder stripwetenschappers het feit dat Superman technisch gezien geen Amerikaan – hij is namelijk geboren in Krypton. Hij is met andere woorden een immigrant.  Dit heeft volgens critici onder andere bijgedragen aan het ontwikkelen van een grotere tolerantie voor immigranten in Amerika, en benadrukt het feit dat de meeste Amerikanen zelf van immigranten afstammen. Los van het nationaliteitsvraagstuk houdt Kent Clark de lezer ook nog een andere spiegel voor.

In een artikel in Stripgids luidt dat: “Clarks werk als journalist, zijn interesse in Louis Lane en de strijd met Luthor tonen aan dat zijn leven verdacht veel op het onze lijkt: iedereen krijgt met werk, liefde en rivaliteit te maken. Clark kan echter op elk moment zijn hemd uittrekken, om zo even die zorgen van zich af te vliegen. Superman is een Elkerlijc met een maillot, een working class hero met besognes en zwakheden. Deze kwetsbaarheid loopt als een rood-met-blauwe draad door de beste ‘Superman’-verhalen.”


Toevalstreffer

Hoe Superman uiteindelijk zijn plekje in het tijdschrift heeft veroverd, was voer voor de stripannalen en een mooi staaltje van ‘the American dream’. De hoofdredacteur van Action Comics, Vin Sullivan, keek aan tegen een wel erg strakke deadline. ‘Superman’ was een (letterlijke) invaller en  werd – zo wil de legende het althans – helemaal van onderaan de stapel ongebruikte manuscripten opgevist. Dat eerste verhaal van Jerry Siegel en Joe Shuster was echter te lang en moest handmatig worden ingekort. Maar het lezerspubliek vond het geweldig. Kort daarna kreeg Superman zijn eigen tijdschrift.

Leestips:
-HAJDU (David), The Ten-Cent Plague. The Great Comic-Book Scare and How it Changed America, New York, Farrar, Straus and Giroux, 2008, 435p. Lees een bespreking op FAROnet.be.
-Filippini (Henri), Dictionnaire encyclopedique des heros et auteurs de bd, Paris, Opera Mundi, 1998, 790p.
-Winckler (Martin), Super héros, Paris, EPA, 175p.
-RYCKAERT (Bram), “The beginner’s Guide to SUPERMAN”, in: Stripgids, 19 (2010), april, pp. 64-65
-Lees het Wikipedia-artikel over Superman, met tal van interessante doorverwijzingen.
- LEVITZ (Paul), 75 years of DC Comics. The art of modern mythmaking, Köln, Taschen, 2011, 790p.

-De website International Hero verzamelt en duidt striphelden van over de hele wereld.

Bekijk hieronder een kort filmpje over de geschiedenis van Superman. Je kan het filmpje ook bekijken in de toegankelijke YouTube-player.

Afbeelding:
Eerste nummer van Superman (c) DC Comics