De matroos, de reiziger door de woestijn, de piloot, de staalarbeider, de mijnwerker. Water, hitte, de hemel, de onverbiddelijke zwaartekracht. De tegenstander is materie die moet worden omgezet in beweging, in energie. De mijnwerker ondergrond: beschadigde lucht, zwarte fluimen, stof dat aan de voeten voelt als dons. Extreme beroepen die tot de verbeelding spreken, met fascinatie en huivering.

De buitenwereld associeert deze mythische beroepen met solidariteit. Een utopisch model van samenleven en samenwerken tussen mannen. Zo ook de mijnwerker, vaak als voorbeeld en voortrekker gezien. Proletarische aristocratie. Helden. Tot vandaag is dat zo: de bezoekers aan de mijn hangen naïef aan de lippen van de gids.

Zondag opende in Maasmechelen de tentoonstelling 'Breekbaar Verleden'. In het rijksarchief van Hasselt worden glasnegatieven bewaard die een unieke bron van informatie betekenen over het leven in en rond de mijnen in de periode 1900-1950. Een deel van deze foto's werd gemaakt in opdracht van de (Franstalige) mijneigenaars om de gezwinde opbouw van het mijnbedrijf en de tuinwijk vast te leggen. Die beelden gebruikten de mijneigenaars om aan hun geldschieters te tonen hoe de werkzaamheden opschoten en welke mooie gebouwen men uiteindelijk neetzette. Andere foto’s werden gemaakt om gebruikt te worden als lesmateriaal, om de eigen medewerkers iets te leren, of dienden als visuele ondersteuning wanneer er op de mijnsite bezoek ontvangen werd en er uitleg gegeven werd bij de activiteiten.

Bij het nemen van die foto's werd zeker ook aandacht besteed aan het stylistische. Op sommige beelden staan jonge mensen (zonen van de fotograaf?) te poseren, om het beeld 'af te maken'.

Afbeelding: de fundamenten van het hoofdgebouw van de mijn van Waterschei.

Beluister het interview op Cobra.be met historicus Ward Segers. Meer info over de tentoonstelling en het gelijknamige boek op de website van Breekbaar Verleden. Of lees de tekst 'Huiver en fascinatie' van fotocriticus Dirk Lauwaert, die eveneens in de publicatie is opgenomen.