Hoe spel en erfgoed elkaar versterken

VIVES SpellenLab tijdens de Erfgoedweken 2024 - FARO

Wist u dat VIVES SpellenLab de grootste spellencollectie ter wereld beheert? U ontdekt er onder meer hoe het SpellenLab en Erfgoedcel Brugge samen erfgoed en spel tot leven brengen. Laat u inspireren door hun samenwerking. Misschien krijgt u wel zin om zelf ook een creatief project op te zetten voor Erfgoeddag 2025?

Deze tekst werd geschreven door Sarah Verplancke. Sarah werkt bij Erfgoedcel Brugge waar ze verenigingen en particulieren ondersteunt bij de digitale registratie en ontsluiting van en de zorg voor hun erfgoedcollectie.

VIVES SpellenLab is een onderzoekslab van Hogeschool VIVES in West-Vlaanderen. Het SpellenLab is gevestigd in Campus Xaverianen te Brugge en werkt rond de integratie van bord- en gezelschapsspellen in het werken met kinderen, jongeren of volwassenen. De aandacht van het lab gaat vooral naar het onderwijs en de zorgsector. Daarvoor kan het SpellenLab ondertussen al meer dan 25.000 spellen inzetten, want het lab beschikt over de grootste spellencollectie ter wereld!

Historische spellencollectie

Als sinds 2019 werkt VIVES SpellenLab samen met Erfgoedcel Brugge en enkele geëngageerde vrijwilligers aan de registratie, bewaring en ontsluiting van de historische spellencollectie die het beheert. De erfgoedcollectie bestaat uit ca. 5.000 stukken die staan voor bijna 300 jaar spelgeschiedenis, van 1738 tot vandaag. De spellencollectie wordt stelselmatig online toegankelijk gemaakt via de Vlaamse erfgoeddatabank en ook thematisch via het stedelijk erfgoedplatform ErfgoedBrugge.be.

Vanaf de zomer van 2024 krijgt de erfgoedcollectie van VIVES SpellenLab ook een plek in het Volkskundemuseum. Erfgoedcel Brugge vervulde hierbij een makelaarsfunctie tussen het lab en Musea Brugge en greep de herinrichting van dit museum van alledag aan om een fysiek collectievenster voor het SpellenLab te realiseren. Ook de wens van Musea Brugge om meer participatief te verzamelen en inclusief te werken, wordt samen met VIVES en de erfgoedcel aangepakt. Op Erfgoeddag 2024 sprokkelden de drie partners samen getuigenissen over erfgoed en spel die vanaf de zomer van 2024 in het Volkskundemuseum te zien zullen zijn.

Samenwerkingen

De samenwerking met Erfgoedcel Brugge zorgt niet enkel voor het in kaart brengen, toegankelijk maken en beter bewaren van de erfgoedcollectie. Het is ook een hefboom voor de uitstraling van het SpellenLab. Zo komen er dankzij de online bekendmaking van de collectie tal van interessante schenkingen richting Brugge. Dat was al het geval voor een deel van de collectie van het Speelgoedmuseum van Mechelen dat momenteel in transitie is, maar ook voor interessante verzamelingen van gepassioneerde spelfanaten uit binnen- en buitenland, zoals Marc Driesen en Eric van Waarden.

VIVES en Erfgoedcel Brugge grijpen spelerfgoed aan om elkaars werking te versterken. Zo ontwikkelden ze in 2021 samen met de Sportdienst een speciaal ganzenbord dat bij iedere Bruggeling in de brievenbus viel samen met het Stadsmagazine om het WK Wielrennen te promoten. Verder organiseerden ze in 2022 samen met FMDO en Avansa een collectiedag in deelgemeente Sint-Pieters. En ze brachten het Brugse erfgoedveld tijdens een Erfgoedrendez-vous in contact met spelmethodieken die inzetbaar zijn in de erfgoedpraktijk.

Momenteel denken de partners na over manieren om spel in te zetten bij het werken met ouderen, mensen met dementie, mensen met autisme enz. Beide organisaties dragen inclusief werken hoog in het vaandel. Spel is een erg laagdrempelig thema dat veel kansen tot samenwerken inhoudt.

Tijd voor actie!

Wil u zelf aan de slag met het combineren van spel en erfgoed? Laat u inspireren door de samenwerking tussen VIVES SpellenLab en Erfgoedcel Brugge. Enkele tips om u op weg te helpen:

Verzamel spellen en erfgoedstukken en werk samen met lokale organisaties en verzamelingen.
Werk samen met lokale sportclubs, erfgoedverenigingen en musea.
Creëer hands-on activiteiten die mensen van alle leeftijden interactief aanspreken. Denk aan workshops, tentoonstellingen en spelavonden.
Organiseer een tentoonstelling in samenwerking met lokale musea.

Doe mee aan Erfgoeddag 2025 en ontdek de rijke geschiedenis van spel en erfgoed! Of organiseer uw eigen evenement en deel de passie met uw gemeenschap. Laten we samen 'Game On!' roepen en deze dag onvergetelijk maken. Deel uw ervaringen en laat u inspireren door de creatieve energie van onze gezamenlijke inspanningen.

Erfgoeddag 2025 draait om het thema Game on! Of u nu oude volksspelen nieuw leven wilt inblazen, een interactieve tentoonstelling over sportgeschiedenis wilt organiseren, of samen met lokale jeugdverenigingen een doe-activiteit wilt opzetten: de mogelijkheden zijn eindeloos.

Om u op weg te helpen, bundelden we allerlei inspiratie. Van werkvormen en locaties tot mogelijke partners en inhoudelijke voorbeelden: u vindt het allemaal in ons inspiratieluik.

Foto's: VIVES SpellenLab tijdens de Erfgoedweken 2024 - FARO

Seppe Van Pottelbergh

11 juli 2024

Jeugd