Knopen, touw, eindjes en lussen ... allemaal zijn ze van levensbelang aan boord van een schip. NAVIGO vertaalt dit ambacht naar een creatieve activiteit voor volwassenen én kinderen. Maak tijdens Erfgoeddag op zondag 28 april samen kunstwerkjes met touw. Bent u al vertrouwd met het vissersambacht van touwen knopen?

Touwen knopen, een vak apart

Werken met touw is een belangrijk ambacht voor vissers, zowel aan boord van het schip als aan wal. Als we denken aan touw en knopen in de visserij, denken we in eerste instantie aan tuigage van bijvoorbeeld een zeilschip, de trossen voor het aanmeren of de touwen die de verbinding tussen het schip en het anker of de reddingsboei verzekeren. Zowel de lijnen als de netten waarmee wordt gevist, zijn gemaakt van touw, waarbij specifieke knopen elk hun werktuiglijke rol spelen.

Wist u bijvoorbeeld dat de kuil van het net wordt samengehouden met de kuilknoop? Bij het binnenhalen van de vangst is het belangrijk om die behendig in één beweging los te maken en de vissen op de juiste plek op het dek te lossen. Maar touw werd voor veel meer gebruikt. Enkele voorbeelden:

• Bij het onderhoud van een schip stelt de bootmansstoel de zeelieden in staat om veilig in de mast te werken.
• De stootkorven, die een aangemeerd schip behoeden voor averij wanneer het ergens tegenaan stoot, werden vroeger ook uit touw gemaakt. Tegenwoordig zijn dat meestal plastieken boeitjes.
• Zelfs bij het bepalen van afstand, positie en diepte spelen touw en knopen een grote rol. Denk maar aan een peillood dat de diepte en de ondergrond kan meten.
• ‘Knoop’ als snelheidseenheid is afkomstig van het oude systeem om snelheid te meten op een schip door middel van een touw met knopen.

NAVIGO op Erfgoeddag

Omdat NAVIGO een erfgoedmuseum is, is het elke dag een beetje Erfgoeddag. Het museum geeft gedurende het jaar al heel wat van de kennis rond touwenknopen door. In het vaste aanbod zitten workshops voor schoolgroepen rond knopen maken en een jaarlijkse doorgedreven lessenreeks ‘netten breien’.

Voor Erfgoeddag wilde het museum graag van de gebaande paden afwijken en werd een bijzondere activiteit voor u uitgewerkt. Deze editie vond NAVIGO het ook belangrijk een activiteit uit te denken waar het hele gezin samen kan aan deelnemen. Daarom koos het museumteam ervoor om elementen van dit oude ambacht creatief in te zetten en gezinnen kunstwerkjes te laten maken die kunnen dienen als armband of sleutelhanger.