Op 28 maart 2019 organiseerde het MAS in samenwerking met het Departement Conservatie-Restauratie van de Universiteit Antwerpen, ICOM-Vlaanderen en FARO de masterclass Science and Heritage 1.0. Met succes. Onder de meer dan vijftig aanwezigen telden we een divers publiek van studenten, docenten, conservatoren, restauratoren, museumgidsen en mensen gepassioneerd door glas en andere materialen.

Bij het onderzoek van museumobjecten bewijst natuurwetenschappelijk onderzoek steeds meer zijn relevantie. Niet alleen voor het onderzoek naar schilderijen overigens, dat vaak aan een breed publiek wordt gecommuniceerd, maar voor elk type object.

Onderzoek en kennis

De MAS-collectie bestaat - ongeveer - uit 500.000 objecten. In het algemeen zorgt natuurwetenschappelijk onderzoek ervoor dat de kennis over de objecten vergroot kan worden. Denk bijvoorbeeld maar aan het uitvoeren van een precieze datering van een object of het achterhalen van de geografische oorsprong ervan. Ook de gebruikte materialen en technieken kunnen een schat aan informatie in zich dragen. 

Dankzij deze kennis nemen de relevantie en de waarde van de objecten binnen de museumcollectie toe. Beter gedocumenteerde objecten hebben meer kans om uitgekozen te worden voor tentoonstellingen, nieuw onderzoek, publieksparticipatie, bruiklenen, samenwerking met source communities, enz. Bovendien is de opgedane kennis bijzonder nuttig bij het conserveren en restaureren van museumobjecten.

Ook buiten de context van het museum neemt de relevantie van de objecten toe. Museumobjecten die natuurwetenschappelijk onderzoek hebben ondergaan worden vaak zeer relevant bevonden voor historisch en archeologisch onderzoek, omdat ze het mogelijk maken om chronologieën of kaarten te voltooien. Oude museumobjecten die met natuurwetenschappelijke methoden zijn gedocumenteerd, kunnen ook relevant worden in het onderzoek naar klimaatverandering.

Samenwerking tussen de erfgoedsector en de natuurwetenschappen is met andere woorden een win-win, zowel voor musea als voor wetenschappers. Gelukkig maken openbare instellingen zoals het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK-IRPA) en de universiteiten het voor musea mogelijk om met een beperkt budget toch te investeren in natuurwetenschappelijk onderzoek. Onderzoekers komen bovendien ook zelf met voorstellen aankloppen bij musea, iets wat we alleen maar sterk kunnen aanmoedigen.

Masterclass

Op het programma van de masterclass stonden onder meer vier presentaties over evenzoveel casestudies. Een overzicht:

• Geert Van der Snickt, doctor in de Conservatie-Restauratie en erfgoedwetenschapper aan de Universiteit Antwerpen, gaf toelichting bij het gebruik van MA-XRF scanning in het onderzoek naar het tegeltableau De bekering van Saulus, een 16e-eeuws topstuk uit de MAS-collectie. Deze onderzoekstechniek werd  voorheen enkel toegepast op schilderijen.