Op 19 en 20 februari stelt FARO in samenwerking met ULB en VUB de materiële biografie centraal tijdens een tweedaags contactforum in Brussel. Aan de hand van concrete voorbeelden en meer bespiegelende bijdragen stellen we ons de vraag hoe erfgoedbeheerders en exacte wetenschappen elkaar vinden bij het bestuderen van de materiële biografie. Hoe beïnvloedt (natuur)wetenschappelijke kennis beslissingen m.b.t. het al dan niet interveniëren in erfgoed? En welke uitdagingen en kansen biedt de materiële biografie voor de toekomst van zowel de professionele erfgoedwerkers als het wetenschappelijk onderzoek? Op de eerste dag van het contactforum laten we erfgoedwerkers aan het woord, op de tweede dag ligt het accent op opleidingen voor toekomstige erfgoedwerkers. Bovendien is er ruimte voor debat en ontmoeting.

Onze archieven, musea, bewaarbibliotheken, kerken, historische huizen, privécollecties en onze eigen huiskamers bewaren en tonen een immense rijkdom aan erfgoed. In dit digitale tijdperk blijven zij en ieder van ons de behoeders van ‘het echte ding’, de tastbare materie, die ons altijd zal blijven boeien. Naast de esthetische waarde, de historische betekenis, spirituele of emotionele lading dragen deze objecten  de merkbare sporen van hun levensloop. Ze ontstaan op een bepaald moment, uit een natuurlijk proces bijvoorbeeld, als een uiting van artistieke inspiratie, een ambachtelijk meesterschap of volgens een geautomatiseerd principe. Vervolgens worden ze gebruikt, opgepoetst, behandeld en verhandeld; de mens en de tijd laten sporen achter, we voegen elementen toe.

Kortom: objecten leven. Alweer een tijdje geleden maakte het begrip 'culturele biografie' opgang: een begrip dat focuste op de verschillende betekenislagen die objecten in de loop der tijden hebben gekregen. Het accent lag hier vooral op het menselijke perspectief en de manier waarop zij objecten gebruikten en interpreteerden. Het bracht een verschuiving mee in de studie van materiële cultuur: van de objecten op zichzelf naar hun bredere culturele (gebruiks)context.

Het risico van een dergelijke aanpak was echter dat het materiële aspect van voorwerpen op de achtergrond verdween, ten voordele van het performatieve. We zouden bijna vergeten dat objecten ook een materieel leven hebben. Zij kunnen slijten, kunnen gebruikssporen dragen, in verval raken of anderszins lijden onder allerlei omstandigheden. In extremis dringen interventies in de materie zich op: restaurateurs gaan aan het werk. En zij laten zich de laatste jaren steeds meer bijstaan door natuur- en exacte wetenschappers.

Die levensloop van een object, inclusief behandelingen die de sporen van verval of beschadiging aan het oog trachten te onttrekken, is niet altijd gemakkelijk leesbaar en interpreteerbaar. Methoden uit de exacte en natuurwetenschappen vormen een verlengde van ons oog en leveren cruciale informatie aan over de substantie van het voorwerp en de toestand waarin het zich bevindt . Erfgoed wordt zo een actor die wetenschappers van verschillende herkomst samenbrengt. Een hoofdrolspeler dus, met een eigen materieel leven. Oftewel: een materiële biografie.

Inschrijven voor het contactforum kan online, waar u ook het volledige programma terugvindt.