Dit zijn de laureaten van de Ultimas 2019

Op dinsdag 18 februari reikte de Vlaamse Gemeenschap de Ultimas 2019 uit in Concertgebouw Brugge, in aanwezigheid van minister van Cultuur Jan Jambon. Met de cultuurprijzen wil de Vlaamse Gemeenschap blijk geven van erkenning voor het culturele belang van het werk van twaalf laureaten uit verschillende disciplines. Naast de Ultimas werd ook de BILL Award uitgereikt aan jong artistiek talent.

In de categorie 'Roerend erfgoed' kaapte VAi (Vlaams Architectuurinstituut) de prijs weg en in de categorie 'Lokaal Cultuurbeleid' viel De Grond der Dingen van Theater ARSENAAL/LAZARUS en Museum Hof van Busleyden in de prijzen. Een volledige lijst met alle winnaars in alle categorieën, vindt u hier.

Roerend erfgoed: VAi (Vlaams Architectuurinstituut)

Het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) is het sectorinstituut voor architectuurcultuur in Vlaanderen en Brussel. Het biedt al jaren een kwaliteitsvolle dienstverlening rond het erfgoed van architectuur en vormgeving. Sinds 2018 veranderde het Centrum Vlaamse Architectuurarchieven (CVAa) van naam en biedt het ook onderdak aan de uitgebreide collectie van het voormalige Architectuurarchief Provincie Antwerpen (APA). Het VAi beheert nu zowel de dienstverlening naar een breed veld van betrokkenen, als de werking rond zijn eigen collectie.

Volgens de jury kwam het Vlaams Architectuurinstituut sterker uit die inkapseling en kan het de werking nu verbreden en verdiepen: "Het VAi heeft oog voor de maatschappelijke meerwaarde van architectuur in het verleden, het heden en de toekomst. Het combineert een uitzonderlijke publiekswerking en dienstverlening met een sterk collectiebeheer, waardoor het de architectuurcultuur in Vlaanderen slim in de verf weet te zetten, zowel in binnen- als buitenland."

De publiekswerking is opvallend toegankelijk én zichtbaar, waardoor het een breed publiek op de been weet te brengen rond architecturaal erfgoed. Tegelijkertijd waardeert de jury het gezonde evenwicht dat het VAi realiseert tussen deze publiekswerking enerzijds en de manier waarop het weet in te zetten op waardering en bewaring van erfgoed anderzijds.

Daarnaast is het Vlaams Architectuurinstituut ook een sterke netwerkspeler en onderhoudt het open contacten en samenwerkingen met collega’s binnen en buiten de erfgoedsector, met de academische wereld en internationale spelers. Tenslotte wil de jury de internationale weerklank van de VAi-werking vermelden. De organisatie speelt een actieve rol in netwerken maar wordt ook regelmatig gevraagd voor samenwerkingen. Op die manier levert het een belangrijke bijdrage aan de erkenning van het Vlaamse culturele erfgoed in het buitenland.

Lokaal Cultuurbeleid: De Grond der Dingen van Theater ARSENAAL/LAZARUS en Museum Hof van Busleyden

De Grond der Dingen, een initiatief van theater ARSENAAL/LAZARUS en het museum Hof van Busleyden, roept de inwoners van Mechelen op om actief mee te bouwen aan hun gemeenschappelijke toekomst. Elke Mechelaar krijgt van de stad een vierkante meter die hij of zij op drie manieren kan inzetten: iets nieuws toevoegen, iets veranderen aan een bestaande plek in de publieke ruimte, of aansluiten bij bestaande projecten als mede-eigenaar.

ARSENAAL/LAZARUS ontving tot nu ongeveer zestig voorstellen. In een aantal rondes beslissen de makers welke ideeën worden uitgewerkt tot maquettes voor de tentoonstelling The neverending Park, waar ook de laatste ronde wordt beklonken. Het is de bedoeling dat de uiteindelijke voorstellen in 2021 effectief worden gerealiseerd op de 20.000 m2 die de stad ter beschikking stelt.

Samen met de stad en andere Mechelse culturele en sociale organisaties wil De Grond der Dingen een dynamiek van verbinden en activeren op gang brengen. Door de lange duur van het project raakt het in meer of mindere mate elke Mechelaar – dankzij media en communicatie, maar ook door geruchten, persoonlijke gesprekken, huisbezoeken en een kleine fietscaravan. Mechelen, met zijn 138 nationaliteiten, is dan ook een metafoor voor de hele wereld. Een hedendaagse stad is zowel lokaal, als verbonden met elders. Voor De Grond der Dingen is die connectie onafwendbaar en vruchtbaar.

Volgens de jury "verbindt en activeert De Grond der Dingen iedereen om mee te denken en mee te werken aan een gedeelde betere toekomst voor de stad. Het gaat om lokaal cultuurbeleid dat élke burger betrekt bij de (culturele) toekomst van een stad: De Grond der Dingen initieert een grootschalig project van stedelijke onderhandeling dat van onderuit vertrekt en alle Mechelaars met elkaar verbindt. Het is een toonbeeld van inclusief lokaal cultuurbeleid.”

Volgens de jury moet lokaal cultuurbeleid ervoor zorgen dat iedere burger aan cultuur kan deelnemen. Die haast onmogelijke opdracht valt niet meer te vervullen door een lokale overheid alleen. Meer en meer burgers en organisaties starten initiatieven van onderuit, om het cultuurlandschap te verrijken en te versterken. Met deze Ultima wil de jury haar waardering uiten voor al die lokale initiatieven in Vlaanderen en Brussel. De Grond der Dingen is een van die projecten.

Over de Ultimas

De Ultimas, ook wel bekend als de Vlaamse Cultuurprijzen, zijn de prijzen waarmee de Vlaamse Gemeenschap het cultureel belang van het werk van de laureaten erkent. Een jury van deskundigen uit de verschillende disciplines van de cultuursector draagt een laureaat voor aan de Vlaamse minister van Cultuur. De Vlaamse Cultuurprijzen worden al sinds 2003 uitgereikt aan toonaangevende artiesten, kunstenaars, organisaties of gezelschappen. Elk jaar worden er twaalf Ultimas uitgereikt, sinds 2018 aangevuld met de BILL Award voor jong artistiek talent.

Foto's: (c) Franky Verdickt

faro

18 februari 2020

Cultureel-erfgoedsector