Niet geheel toevallig was ik 4 juni laatstleden aanwezig op een avondvullend programma rond creatieve industrie in Wetteren. De herbestemming van de oude kousenfabriek Cordonnier, in het centrum van de gemeente, tot een creatieve site met een kunstacademie en een bedrijvencentrum voor creatieve industrie was de aanleiding voor deze avond.

Op zich een lokaal fait divers ware het niet dat ik tijdens het panelgesprek, dat werd gemodereerd door VRT-journalist Guy Janssens, iets interessants oppikte. Ik hoorde panelleden Pascal Cools (Flanders DC) en Annick Schramme (Universiteit Antwerpen), twee gerenommeerde experten creatieve industrie, de uitspraak van een lokale creatieve industrieel dat handwerk, na mode en design, de nieuwe hype in de creatieve industrie zal worden volmondig beamen. Uit de vaststelling dat brei- en naaiclubjes de laatste tijd als paddenstoelen uit de grond schieten én door het inkijken van het Nederlandse tijdschrift Flow dat mijn dochter thuis laat rondslingeren, wist ik wel dat handgemaakte spulletjes momenteel ‘in’ zijn. Maar dankzij het internet hebben ondernemers in de creatieve industrie, die hun creaties liefst in eigen beheer en op kleine schaal willen produceren, nu ook een afzetmarkt waardoor het rendabel genoeg wordt om van te leven.

Ook voor de cultureel-erfgoedsector, nota bene een van de twaalf sectoren van de creatieve industrie, vormt de toegenomen aandacht voor handwerk een opportuniteit. Er kan meer worden gedaan dan het werken rond ambachten in de context van borgen van immaterieel erfgoed. Daar ligt de focus op het bewaren van oude technieken en stielen. Bij handwerk is het de bedoeling om (oude) manuele productietechnieken in te zetten voor de productie van hedendaagse creatieve producten. Een beetje in de geest van de Arts-and-crafts-beweging uit de tweede helft van de negentiende eeuw waarbij ook werd getracht om kunst (nu zouden we spreken van design) en handwerk met elkaar te verbinden. Vooral musea kunnen hierrond een werking organiseren. Dit kan door de expertise over de objecten uit hun collecties te delen met de creatieve sector. Of door samen te werken met de creatieve industrie in de ontwikkeling van nieuwe producten.

Handmade in Britain is een inspirerend voorbeeld van hoe museum in samenwerking met een andere partner, kan inspelen op de maatschappijlijke behoefte voor handwerk. Het is een partnerschap waarbij het Victoria and Albert Museum (V&A) en omroep BBC FOUR een reeks initiatieven ontwikkelden rond  de geschiedenis van de decoratieve kunstnijverheid zoals keramiek, metaalbewerking en glasschilderen. De rol van BBC FOUR was de productie van een prestigieuze televisiereeks waarbij gebruik gemaakt werd van de collecties en expertise van het V&A. Het V&A gebruikte het materiaal uit de reeks voor de ontwikkeling van een mobiele website voor haar bezoekers. U kan via een QR-code de website downloaden naar uw smartphone of tablet.

Het doel van Handmade in Britain was: “building partnerships with the arts sector that go beyond broadcast, from sharing expertise to widening public engagement in UK arts”. Uiteraard is dit een grootschalig praktijkvoorbeeld dat de Vlaamse context wat overstijgt. Maar er zijn ook andere praktijkvoorbeelden die u op ideeën kunnen brengen. Zoals het Nationaal Glasmuseum van Nederland in Leerdam. Dit museum maakt door middel van innovatieve applicaties haar kennis over glas en glastechnieken toegankelijk voor een breed publiek. Hun online catalogus die u ook kan raadplegen op een iPod Touch of uw eigen smartphone in het museum is in alle betekenissen een best practice. Daarnaast organiseert het museum cursussen glasblazen voor het grote publiek, staat hun 'glaslab' open voor kunstenaars en ontwerpers die hun ontwerpen in glas willen uitvoeren en bieden ze een opleiding tot glasblazer aan.