Erfgoedcriminaliteit is een nieuwe toevoeging aan ons al rijke erfgoedjargon. Neen, het gaat niet over genealogen en heemkundigen die zich in de misdaad storten. Het slaat daarentegen op strafbare feiten die leiden tot schade aan of verlies van de historische omgeving en/of culturele goederen. Het gaat dan bijvoorbeeld over vandalisme aan een oude begraafplaats of historisch gebouw, de diefstal van een schilderij in een museum, de diefstal van een document uit een archief of een snoodaard die met de leien van een kerkdak aan de haal gaat.

Bij erfgoedcriminaliteit gaat het niet om wat kruimeldiefstallen. Het brengt de maatschappij enorme schade toe. Er is uiteraard de financiële kost maar daarnaast is er de moeilijk becijferbare culturele en emotionele schade. Voor het Verenigd Koninkrijk werd berekend dat de markt voor gestolen kunstvoorwerpen meer dan 300 miljoen pond bedraagt. Daarbij komt het op de tweede plaats na de drugshandel. Om de sterk groeiende erfgoedcriminaliteit in te dijken, pakt de Britse politie nu uit met een nationale strategie. Om deze strategie vorm te geven heeft de Association of Chief Police Officers (Acpo) een werkgroep opgericht waarin ook vertegenwoordigers uit alle geledingen van de erfgoedsector zitten.

Een van de acties die de werkgroep zeker zal aanbevelen is de oprichting van een nationale politie-eenheid voor de bestrijding van erfgoedcriminaliteit, alsook het aanduiden van verbindingsofficieren binnen elk lokaal politiekorps. Andere aanbevelingen zijn de oprichting van een nationale inlichtingendatabank om gegevens te verzamelen en trends te analyseren, de creatie van een 'one stop shop'-website waarop informatie over preventie en adviezen kunnen worden gedeeld en een bewustmakingscampagne die mensen moet aanmoedigen om binnen hun gemeenschap de bescherming van erfgoed en culturele eigendommen op zich te nemen. Acpo heeft een ook voor Vlaanderen zeer interessante strategische evaluatie over erfgoedcriminaliteit gemaakt. Het document kan u hier downloaden.

Specifiek over de diefstal van archiefstukken staat er op de FARO-website een informatiedossier. Het dossier is het resultaat van de praktijk- en reflectiedag ‘Hoe omgaan met diefstal van archiefstukken?' die FARO samen met het Rijksarchief en het Felixarchief Antwerpen organiseerde op 30 november 2009. Een van de doelstellingen van deze dag was om de archiefsector, en bij uitbreiding de cultureel-erfgoedsector en andere stakeholders, bewust te maken van de problematiek van archiefdiefstallen.