Overmorgen, donderdag, is het tweehonderd jaar geleden dat de Slag bij Waterloo plaatsvond. VRT Nieuws Live brengt op Eén live verslag uit van de herdenkingsplechtigheid. Die wordt gehouden in aanwezigheid van koninklijke en andere hoge gasten: onder andere het Belgische en Nederlandse vorstenpaar zijn aanwezig. Ook afstammelingen van de strijders komen naar de plechtigheid. Flip Feyten en Napoleon-kenner Bart Van Loo leveren commentaar. Eerder berichtten we hier ook dat radiozender Klara de hele dag ook live het gebeuren van uur tot uur verslaat.

De Slag bij Waterloo vond plaats op 18 juni 1815 op het grondgebied van de gemeenten Lasne, Waterloo, Eigenbrakel en Genappe. Hij eindigde met de overwinning van het leger dat onder bevel stond van de Hertog van Wellington, dat bestond uit Britten, Duitsers en Nederlanders (Belgische en Nederlandse eenheden). Samen met het Pruisische leger, onder leiding van maarschalk Blücher, stonden ze tegenover het Franse leger (geleid door Napoleon). Uiteindelijk, een hele dag vechten en 200.000 dode soldaten later, was het het Franse leger dat het onderspit moest delven. Kort na de Slag worden de site en de naam Waterloo belangrijke symbolen van de veranderende tijd en wordt Waterloo een herdenkingsplaats die een keerpunt markeert in de Europese geschiedenis.

Live verslag van de herdenkingsplechtigheid op Eén

VRT Nieuws Live zendt de plechtigheid donderdag uit en Flip Feyten en Napoleon-kenner Bart Van Loo leveren commentaar. Op het programma o.a. een plechtigheid met toespraken, de Europese hymne en Brabançonne en het bezoek van het koningspaar en de hoge vertegenwoordigers aan het Mémorial van de Slag bij Waterloo 1815. Vorige week meldden we u dat Klara op 18 juni van 6.00 tot 20.00 uur het veertien uren-durende programma ‘Waterloo’ uitzendt, een reconstructie 'in real-time' van een van de beroemdste veldslagen uit de geschiedenis.

Documentaire Waterloo op Canvas

Canvas zendt naar aanleiding van de herdenking de documentaire 'Waterloo. The ultimate battle' van Hugues Lanneau uit. Uitgangspunt voor de film zijn schriftelijke getuigenissen van betrokkenen van alle rangen en standen uit elk kamp: van Napoleon en Wellington tot de soldaten derde klas uit Frankrijk, Groot-Brittannië en ook uit ons land. Analyses van historici en andere specialisten schetsen de context en de achtergrond. Dramatische evocaties die werden gefilmd tijdens de ‘re-enactment’ van de veldslag in Waterloo op 19 en 20 juni 2010, vullen het verhaal aan. Die 're-enactment' was met meer dan 3.000 figuranten de grootste ooit. De documentaire belicht, “wars van elke romantiek”, alle aspecten van de strijd en wat er op het spel stond. Aan de hand van de historische getuigenissen leven we mee met de soldaten van toen.

Productontwikkeling op volle toeren

En mocht al dit audiovisuele geweld u niet kunnen boeien, dan kunt u bijvoorbeeld nog eens een nieuwe strip lezen. Zo is er ‘Waterloo’, uitgegeven door Sandawe. Het album brengt de gebeurtenissen van de 18e juni 1815 chronologisch “met een grote zorg voor de historische feiten en vanuit het standpunt van enkele verzonnen personages: een soldaat uit de garde van Napoleon, een Engelse soldaat, een arts-officier, een Pruisische tamboer, een kantinehoudster en een boerin uit de streek. ‘Waterloo’ is van de hand van Mor, “een habitué van historische strips”, en geschreven door scenarist Thierry Bonneyrat. Beiden werkten onder de supervisie van Patrice Courcelle, “een historicus wiens expertise internationaal wordt gewaardeerd.” Met een dossier toe.

Of nog, wat dacht u van 'De zijden sjaal – Waterloo 1815'? Dat is volgens het persbericht “een verhaal van liefde en bravoure” dat zich afspeelt ten tijde van de Slag bij Waterloo. Brussel maakt zich op voor het bal van Lady Richmond, het society-evenement van het jaar waar zelfs de prins van Oranje en de hertog van Wellington verwacht worden. ‘De zijden sjaal’ werd door Ballon Media gemaakt op vraag van brouwerij John Martin voor de opening van microbrouwerij/brasserie Ferme de Mont-Saint-Jean (een historisch veldhospitaal ten tijde van de Slag bij Waterloo) en de lancering van het speciaalbier Waterloo. Het album is getekend door Griffo en geschreven door Ronald Grossey. Het is vanaf volgende week in de boekhandel verkrijgbaar.

Donderdag a.s.  verschijnt het nieuwste nummer van faro | tijdschrift over cultureel erfgoed met een focusdossier over de Franse Tijd (1794-1815). Meer info over de inhoud en mogelijkheid tot bestellen van een exemplaar buiten abonnement vindt u hier. Op 23 juni wordt het nummer voorgesteld tijdens de seizoensafsluiter van deBuren, met een optreden van Bart Van Loo. Info en tickets (5 euro, inclusief een ex. van faro) via de website van deBuren. LAATSTE PLAATSEN!

Midden december nam de Nederlandse stripmaker Typex de Willy Vandersteenprijs in ontvangst voor zijn lijvige stripbiografie over het leven en werk van Rembrandt. Die prijs bekroont het beste Nederlandstalige boek van de voorbije twee jaar. Zopas verscheen IJstijd, de Nederlandse vertaling van Période glaciaire van de Franse cultstripauteur Nicolas de Crécy, waarin de maker in opdracht van het Louvre een bevroren blik werpt in de toekomst van het grootste museum ter wereld. Het lijstje musea dat de beeldtaal van strips gebruikt om het publiek met andere ogen naar hun werking en collecties te doen kijken, tikt lekker aan.

Eerder op deze website berichtten we over het hoe en waarom van Typex’ lezing van Rembrandt en waarom het Rijksmuseum het initiatief nam om deze strip te producen. Ook het (eveneens Nederlandse) Van Goghmuseum schakelde de voorbije jaren stripmakers in. Zo maakte Barbara Stok Vincent, een verhaal “[dat je] meeneemt naar de korte maar intense periode die Van Gogh in Zuid-Frankrijk doorbracht,” aldus de website van het museum. Daarnaast kwam er ook (het veeleer educatieve) Vincent van Gogh: De worsteling van een kunstenaar van onze landgenoot  Marc Verhaegen op de markt, eveneens in opdracht van het museum.

Pioniers

Het dateert echter al van 2002 dat het Louvre scheep ging met de Franse uitgeverij Futuropolis. Dat kwam zo: directeur Henri Loyrette wilde de vaste collectie van het Louvre steviger op de kaart zetten, onder meer door bruggen te slaan naar andere media. Daarbij dacht hij in de eerste plaats aan stripmakers. Het Louvre gaf onder de veelzeggende titel Un autre regard vier stripauteurs carte blanche om te reflecteren over de instelling. De strips werden voor een keer eens niet gepositioneerd als een ‘educatief glijmiddel’, louter bedoeld om het museum op te leuken voor kinderen. Gerenommeerde auteurs als Nicolas de Crécy, Marc-Antoine Mathieu, Eric Liberge en Yslaire gaven hun lezing van de collecties van het prestigieuze huis.

De Crécy beet in 2005 met (in het pas naar het Nederlands vertaalde) Période glaciaire de spits af. Gevraagd naar zijn aanpak, vertelt De Crécy in De Standaard het volgende: “Na een bezoek aan het Louvre had ik het gevoel dat ik eigenlijk niks wist. Dus toen heb ik personages bedacht die nóg minder wisten dan ik. Zij betreden het Louvre nadat het eeuwenlang in de vergetelheid is geraakt. Ze dwalen door de museumzalen en proberen te begrijpen wat ze zien.” In die verre toekomst speelt Hulk, een genetisch gemanipuleerde hond met een bijzondere reukzin, de hoofdrol bij een archeologische expeditie op het verloren ijscontinent Euro.

Het gezelschap waar Hulk deel van uitmaakt stuit in het pakijs op de resten van het Louvre (zie de cover) - een fris opstapje voor het betere gefilosofeer over de zin, aanpak, werking en betekenis van (schilder-)kunst en musea. De Crécy maakt van de gelegenheid gebruik om het verhaal te brengen van de ‘redding’ van de collectie uit de handen van de nazi’s bij het begin van de Tweede Wereldoorlog. Een aantal van de topstukken komt heel letterlijk tot leven en maakt zijn opwachting in een verrassende, nieuwe en prettig gestoorde, associatieve narratologie. Voor wie benieuwd is naar welke voorwerpen worden opgevoerd, vermeldt de auteur alle aangehaalde objecten netjes in een overzichtelijke lijst, met hun inventarisnummers en precieze locatie in het museum.

In eigen land namen de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in 2009 de Pools-Belgische tekenaar Gregorz Rosinski, beroemd van de succesreeks 'Thorgal' onder de arm. Hij ontwierp drie schilderijen "die Merovingische geschiedenis tot leven brengen." In datzelfde museum werkte de Educatieve en culturele dienst een museumroute (op ooghoogte van kinderen) uit, in samenwerking met Judith van Istendael. In de KMKG hebben ze overigens wat ervaring met strips. In 1996 zette het, naar aanleiding van '100 jaar beeldverhaal', een project op dat de titel meekreeg 'Museum in strip'. Daarbij werd een expo gepresenteerd met objecten uit de collecties en die stripauteurs (denk aan Hergé met 'Het Gebroken Oor') hebben geïnspireerd.

Meer info over de vertaling van 'IJstijd' vindt u op de website van Stichting Zet.El. U kunt nog t/m 29 maart terecht in het Institut français des Pays-Bas in Amsterdam voor een tentoonstelling met een selectie van de originele tekeningen van 'IJstijd'.

Dichter bij huis kunt u op 24 februari Marjolijn Meynen, het Hoofd communicatie en marketing van het Rijksmuseum, bij FARO horen vertellen over de marketingstrategie van haar museum. Ook benieuwd of ze het zal hebben over Typex' Rembrandt?

Striptekenaar Morris (pseudoniem van de in 1923 in Kortrijk geboren Maurice De Bevere) overleed in 2001. Morris is de tekenaar van Lucky Luke en wordt beschouwd als een van de belangrijkste stripauteurs van zijn generatie én van de Europese strip tout court. In een tentoonstelling graaft het Stripgids Festival Turnhout naar de bronnen van deze meester van het beeldverhaal.

Op dit tweejaarlijkse stripfestival in december presenteert Stripgids twee tentoonstellingen. De eerste is gewijd aan de winnaar van de Bronzen Adhemar / Vlaamse Cultuurprijs voor de Strip Marc Legendre. De tweede tentoonstelling brengt dus hulde aan Morris, de tekenaar van Lucky Luke die op 1 december zijn negentigste verjaardag zou hebben gevierd.

Lucky Luke is, samen met Kuifje, Asterix en De smurfen een van de populairste Europese strips. De avonturen van de ‘poor lonesome cowboy‘ houden als sinds 1947 drie generaties stripliefhebbers in de ban. Morris behoort tot de eregalerij van Vlaamse stripauteurs, samen met Willy Vandersteen, Marc Sleen, Jef Nys en Bob de Moor.

De Amerikaanse mythe

Uitgangspunt van de tentoonstelling is de vraag hoe een jonge tekenaar uit Vlaanderen in de jaren voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog gepassioneerd raakte door de Amerikaanse mythe van de Far West, met cowboys, outlaws, indianen, sheriffs en pokerspelers. In de tentoonstelling wordt getoond hoe Europa al aan het einde van de negentiende eeuw in de ban is van de Amerikaanse cultuur. Dat Lucky Luke een ‘Vlaamse’ zingende cowboy is, is dus geen toeval.

Burgerlijke trekken

Morris creëerde Lucky Luke in de jaren veertig van de vorige eeuw als parodie op de klassieke John Ford-westerns waarin de outlaws burgerlijke trekjes krijgen. In zijn strips zijn de outlaws (de Daltons!) anti-helden. Ook de archetypische cowboy Lucky Luke wordt van zijn voetstuk gehaald door … zijn paard. Door die parodiërende aanpak was Morris zijn tijd minstens tien jaar vooruit. Hij haalde zijn mosterd, zowel inhoudelijk als vormelijk, bij andere cultuurvormen zoals films en betekende op zijn beurt een onuitwisbare invloed op het westerngenre en de beeldvorming errond.

Stripgids realiseert de tentoonstelling in samenwerking met de Warande. Daarbij wordt geput uit de collecties van het MAS, het MoMu en uit privécollecties zoals die van de erven Bobbejaan Schoepen. Commissaris van de tentoonstelling is Karl Van den Broeck, freelancejournalist. Na Turnhout gaat de tentoonstelling op reis naar Lissabon en Łódź (Polen).

Ook FARO heeft oog voor allerhande vormen van striperfgoed. Zo zal het zomernummer (juni 2014) van faro | tijdschrift over cultureel erfgoed, in het teken staan van striperfgoed. In dit nummer willen we antwoord geven op vragen als: waar en hoe wordt het bewaard? Wat kan er allemaal onder 'striperfgoed' begrepen worden? Wie beheert wat? Wat zijn de moeilijkheden en kansen? Hoe kan dit papieren (en andere) erfgoed (beter) ontsloten worden?

Praktische informatie

Stripgids Festival Turnhout, van 13 t.e.m. 15 december 2013 in de Warande, Turnhout. Alle info vindt u op de website van Stripgids.

(c) Afbeelding: Stripgids. Bron tekst: persbericht Stripgids

 

Gisteren opende Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege het Vlaams Documentatiecentrum voor de Strip in de bibliotheek van Turnhout. Vlaanderen (via het Vlaams Fonds voor de Letteren), de provincie Antwerpen (via het Provinciaal Bibliotheekcentrum) en de stad Turnhout slaan de handen in elkaar om het grootste stripdocumentatiecentrum van Vlaanderen uit te bouwen. Het centrum moet een belangrijke springplank worden voor iedereen die zich wil verdiepen in het erfgoed, de geschiedenis en de taal van strips.

Met een collectie van 2.000 naslagwerken over strips, complementair met de stripcollectie van ongeveer 25.000 titels van Bibliotheek Turnhout en gekoppeld aan de catalogus van het Belgisch Stripcentrum in Brussel, wil dit documentatiecentrum een internationale reputatie opbouwen. 

De collectie wordt in Vlaanderen en internationaal ruim gepromoot. Iedereen die studiewerk verricht over strips moet hier terecht kunnen. Het Documentatiecentrum wil ook nadrukkelijk de hand reiken naar de erfgoedsector en alle erfgoedwerkers bedienen die in hun projecten aandacht willen besteden aan het medium strips. De kern van de collectie naslagwerken wordt gevormd door de collecties van Jan Smet en Patrick Van Gompel, twee pioniers van de Turnhoutse striporganisatie.

Minister Joke Schauvliege: “Strips hebben een culturele impact in onze samenleving. Daarom vroeg ik in mijn beleidsnota meer aandacht voor stripauteurs. Met haar indrukwekkende collectie naslagwerken én strips vult dit Vlaams Documentatiecentrum een belangrijke leemte.” Lees de volledige speech van minister Schauvliege.

Strip Turnhout kondigde eerder aan voortaan naar buiten te treden als Stripgids. Het tijdschrift met dezelfde naam wordt dit jaar 40. Later op het jaar zal in een speciale uitgave worden teruggeblikt op de rijke geschiedenis van het blad. Op 14 en 15 december 2013 organiseert Stripgids het tweejaarlijkse Turnhoutse stripfestival, met de uitreiking van de Bronzen Adhemar / Vlaamse cultuurprijs voor de Strip op het Gala van de Vlaamse Strip. In samenwerking met cultuurhuis de Warande worden twee grote tentoonstellingen gebouwd waarvan één gewijd zal zijn aan de winnaar van de Bronzen Adhemar. Het thema van de tweede tentoonstelling wordt binnenkort bekendgemaakt.

llustrator Jan Van der Veken ontwierp voor het centrum een ex libris.

Bron: Stripgids. U leest er ook de speeches van minister Schauvliege en burgemeester Brentjens.

Jacques Martin, een van de laatste grootmeesters van de Belgische strip, overleed op de ochtend van donderdag 21 januari 2010. Hij was 88 jaar.

Jacques Martin werd in 1921 in Straatsburg geboren. Hij was de laatste belangrijke vertegenwoordiger van de Brusselse school. Deze generatie van virtuoze verhalenvertellers ontstond direct na de Tweede Wereldoorlog rond Hergé en Jacobs die de kern vormden van het weekblad Kuifje. Jacques Martin kwam in 1948 de gelederen versterken. Hij werkte negentien jaar lang samen met Hergé en hij stak Jacobs al vlug naar de kroon.

Met zijn strips sloeg hij een volkomen nieuwe weg in. Alex was het begin van een nieuw genre: de zorgvuldig gedocumenteerde historische strip. Latere reeksen die hij volgens dezelfde methode maakten, waren Tristan, Arno, Orion en Lois. De grondigheid waarmee deze Alexandre Dumas van de strip historische en archeologische bronnen verwerkte, was nooit eerder vertoond. Hij bracht diverse tijdperken weer tot leven, zoals het Rome van Caesar in De verloren legioenen, de Honderdjarige oorlog met Tristan en de Napoleontische tijd in het gezelschap van Arno.

De strip Lefranc was een even geslaagde en realistische weergave van de actualiteit van de jaren vijftig. Met veel scherpzinnigheid formuleerde hij de dreigingen die de nieuwe technologische ontwikkelingen met zich meebrachten. Albums als 'Het sein staat op rood' en 'De vlammenzee' hebben niets aan belang ingeboet.

Omdat hij vanaf de jaren negentig slechter begon te zien, deed Jacques Martin steeds vaker een beroep op zijn talrijke medewerkers, want hij wilde zijn lezers niet teleurstellen en zijn personages nieuwe avonturen laten beleven. Bob de Moor, Gilles Chaillet, Jean Pleyers, Christophe Simon, André Taymans, Olivier Pâques en Thierry Cayman zorgden er al tijdens zijn leven voor dat zijn unieke oeuvre zou worden voortgezet.

"Helden sterven nooit."