In 2015 nam de provincie Antwerpen het historisch archief van Agfa-Gevaert onder haar hoede. Ruw geschat gaat het om 400 strekkende meter archief en documentair erfgoed en 220 kubieke meter objecten en audiovisueel materiaal, een diverse en omvangrijke collectie. Het archief bevat informatie over de stichter Lieven Gevaert (1868-1935), het bedrijf Lieven Gevaert & Cie (1894-1920), de nv Gevaert Photo-Producten (1920-1963) en het fusiebedrijf Gevaert-Agfa (1964 tot 1971).

Het voorbije anderhalf jaar heeft het Fotomuseum Antwerpen (FOMU) in samenwerking met ADVN, ETWIE en Agfa NV gewerkt aan een waarderings- en herbestemmingstraject met als doel dit unieke industrieel erfgoed in de beste omstandigheden te behouden, te beheren en publiek toegankelijk te maken.

Aanleiding

In september 2015 maakte het bedrijf bekend dat het bedrijfsarchief daar niet langer kon blijven. De provincie Antwerpen en het Fotomuseum sloegen de handen in elkaar om het over te nemen en er een herbestemming voor te zoeken. Dat was geen toeval. Agfa-Gevaert en de provincie Antwerpen werkten in 1965 samen aan de tentoonstelling '125 jaar fotografie' in het kasteel Sterckshof in Deurne. Uit die expo groeide later het Fotomuseum.

Het bedrijfsarchief van Agfa-Gevaert vormt een omvangrijke getuigenis van de geschiedenis van het bedrijf. Bovendien biedt het een unieke kans om de foto-industrie in kaart te brengen en het archief te ontsluiten voor zowel wetenschappelijk onderzoek als voor een breed publiek. De provincie Antwerpen maakte daarom 160.000 euro vrij voor een waardering- en herbestemmingsproject: “Want onze grote ambitie is om het FOMU uit te bouwen tot het fotografische geheugen van Vlaanderen.”

Op dinsdag 30 mei werd een eerste publicatie van dit project voorgesteld en organiseerde het FOMU een studienamiddag over dit onderwerp.

Conclusies waarderingstraject

Het archief van Agfa-Gevaert is een interessant pilootproject voor de waardering van een omvangrijke en diverse collectie en is vast en zeker een inspirerend praktijkvoorbeeld dat wordt opgenomen in de toolbox waardering die FARO momenteel ontwikkelt.

De onderzoekers menen dat de historische collectie goed scoort op het vlak van ensemble, herkomst, zeldzaamheid en historische achtergrond. Op het vlak van de criteria museaal, beleving en maatschappelijke waarde scoort de collectie minder goed. "Maar het ontwikkelingspotentieel is hoog", klinkt het.

Met het waarderingsrapport kan nu gezocht worden naar de herbestemming van het archief. Het FOMU zal een groot deel in zijn nieuw depot opnemen. Dat is volgend jaar gebruiksklaar. Agfa-Gevaert wil zelf enkele historische stukken in zijn inkomhal plaatsen. Verder zijn er gesprekken aan de gang met de Universiteit Antwerpen, het ADVN onderzoekscentrum, het Rijksarchief in Beveren en de stad Mortsel.

De resultaten van het onderzoek zijn gebundeld in de publicatie Collectie Agfa Gevaert.Waarderen en herbestemmen.

Foto: By Banffy - Own work, CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons