De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België meldden vorige week de vroegtijdige sluiting van de prestigieuze tentoonstelling 'De erfenis van Rogier van der Weyden. Schilderkunst in Brussel 1450-1520'. Een moeilijke en pijnlijke beslissing om te voorkomen dat de kostbare kunstwerken waterschade zouden kunnen lijden.

Door boringen in het dak boven de tentoonstellingsruimte waren lekkages ontstaan, en de museumdirectie wenste geen risico's te nemen voor de talrijke internationale bruiklenen. Het incident kreeg breeduit aandacht in de media, die zich kritisch uitdrukten over de gang van zaken in het museum. Ofschoon het niet helemaal duidelijk blijkt te zijn wie aansprakelijk is, overweegt het museum juridische stappen tegen de aannemer.

Jan Van Hove in De Standaard van 23 november rekent het als een zware fout dat de Koninklijke Musea niet beter toezagen op de werken. Anderzijds willen we er op wijzen dat de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België al enkele jaren een overzichtelijke informatiefolder hebben uitgegeven over het laten uitvoeren van werken door externen: 'Veiligheidsvoorschriften die u dient in acht te nemen'. Voor de werken die een verhoogd risico inhouden vraagt het museum extra maatregelen en het afleveren van specifieke documenten, met name: werkmethodes; risicoanalyses; keuringsattesten en bekwaamheidsattesten. "Elke externe firma werkend op, in of aan de gebouwen zal begeleid worden door een veiligheidsagent van de KMSKB. De aanwijzingen van deze agent dienen strikt opgevolgd te worden", meldt de folder nog.

Het is een bruikbaar instrument voor de contractuele relatie met externe aannemers of dienstverleners, waar we hier zeker de aandacht willen op vestigen. U vindt het document op de FARO-website in het dossier Veiligheidszorg. U treft in dit dossier nog een ander, uitgebreid voorbeelddocument aan: "Voorschriften bij werkzaamheden in het museum door externe partijen", een  invuldocument uit het Nederlandse digitale Handboek Veiligheidszorg in Musea, dat we naar naar het Belgisch juridisch kader hebben geadapteerd.

Er zijn dus handreikingen beschikbaar om risico's, verbonden aan werken door externe contractanten, te identificeren en binnen een dwingend afsprakenkader te beheersen. Maar tussen de letter en de praktijk gaapt soms een kloof, door tijdsgebrek, door onoplettendheid of wat dan ook. Niets is gegarandeerd ... waterdicht.