Waarderen is ...

het proces van onderzoeken, begrijpen en vastleggen van verschillende erfgoedwaarden op een rationele en gestructureerde wijze, samen met interne en externe belanghebbenden en belangstellenden.

Een waardering van cultureel erfgoed is een participatief proces en vormt de basis voor een duurzame cultureel-erfgoedwerking. Het wordt ingezet met als doel op een rationele manier te herkennen en verzamelen, behouden en borgen, onderzoeken, presenteren en toeleiden.

De betekenis van erfgoed is het resultaat van de analyse van de waarden die het vertegenwoordigt. 

Collectiestukken of (deel)collecties waarderen is een belangrijk onderdeel van het collectiebeleid.

Wat is waarderen niet? 

• Er bestaat begripsverwarring over het waarderen van cultureel erfgoed. Als we in een erfgoedcontext spreken over ‘waarderen’, dan gaat het niet over het bepalen van de financiële waarde, maar van de erfgoedwaarde.
• Waarderen verschilt eveneens van valorisatie, een begrip dat vaak wordt gebruikt in de context van publiekswerking en onderzoek. Het valoriseren van archieven en collecties is het inzetten van deze collecties voor onderzoek en voor publiekswerking. 

Vergelijk het proces van waarderen met de nieuwe SPECTRUM 5 procedure 'Collectie-evaluatie' (Collections Review in het Engels, Examens des collections in het Frans).

Burra Charter

De oorsprong van het waarderen van erfgoed vinden we terug in het Burra Charter uit 1979. Dit charter werd gedefinieerd/goedgekeurd op een overleg van ICOMOS Australië met als volledige titel: The Australia ICOMOS Charter for the Conservation of Places of Cultural Significance. Het charter bouwt voort op het Charter van Venetië en is verschillende keren herzien en geactualiseerd. De meest recente versie dateert uit 2013.

• In het charter wordt de culturele betekenis van erfgoed gedefinieerd als de esthetische, historische, wetenschappelijke, sociale of spirituele waarde van de generaties uit het verleden, het heden en de toekomst. 
• Behoud van het erfgoed wordt gedefinieerd als alle processen die verband houden met de zorg voor een plek ('a place') met als doel de culturele betekenis te behouden.

Het Burra Charter vormde de basis voor het onderzoeksrapport Assessing the Values of Cultural Heritage, in 2002 uitgegeven door het Getty Conservation Institute. Het was het resultaat van een onderzoek gestart in 1995 om een methode te ontwikkelen over waarderen. 

In Australië verscheen in 2001 de methodiek Significance – a guide to assessing the significance of cultural heritage objects and collections, een uitgave door Roslyn Russell and Kylie Winkworth in het kader van een Heritage Collections Council project. Deze methodiek vormde de basis voor andere methodieken die in Europa zijn ontwikkeld en waarvan u de belangrijkste terugvindt op deze pagina.