FAQ

Klimaatzone

Een ruimte of groep van ruimtes met een specifiek binnenklimaat, dat verschilt van de aanpalende ruimte(s). Er zijn twee soorten klimaatzones: a) ze ontstaan door natuurlijke klimaatverschillen in het gebouw onder invloed van zon, wind en de kwaliteit van de bouwschil, of b) we creëren ze bewust met het oog op klimaatbeheersing. Heerst er op een kleinere oppervlakte een afwijkend klimaat, dan spreken we eerder van microklimaat, maar het principe blijft hetzelfde.

Zwetend ijzer

Zwetend ijzer is een verschijnsel dat duidt op actieve corrosie van archeologisch ijzer dat chloorconcentraties bevat.

Zuurvrij

Met een pH-waarde van 7 of hoger (alkalische buffer) en dus onschadelijk voor erfgoed. Zuurvrij papier of karton wordt na verloop van tijd meestal opnieuw zuur en moet dan vervangen worden. Materialen die permanent geschikt blijven, noemen we inert.

Zuurstofarm depot

Een depot waar het zuurstofgehalte in de lucht continu verlaagd wordt door middel van absorptie. In plaats van de normale 21% O2 kiest men een waarde tussen 15 en 18%. De arbeidswetgeving speelt daarin een rol. In de plaats van zuurstof komt ofwel stikstof, ofwel koolstofdioxide (beide onschadelijk). Hierdoor wordt het risico op brand heel klein.

Ziek glas

Ziek glas is een vorm van aantasting van glas veroorzaakt door de reactie van vocht uit de lucht met de alkalimetalen (Na, K) in het glas. Het is herkenbaar in verschillende stadia van het verval: zoutvorming op het glasoppervlak (die het glas vlekkerig maakt); waterdruppeltjes op het glas (‘tranend’ of ‘zwetend’ glas); fijne barstjes in het oppervlak (‘crizzling’). De reactie komt door een niet-optimale mengverhouding van de ingrediënten in het gemeng, met name een teveel aan alkaliverbindingen of een onjuiste hoeveelheid calciumoxide. De ziekte is niet besmettelijk, maar er is ook geen behandeling voor, hoewel de aantasting kan worden beperkt door de relatieve vochtigheid constant te houden, bij voorkeur op 45%. (Bron: Cultureelerfgoed.nl)

Vriesdrogen

Industrieel droogproces waarbij bevroren watermoleculen (ijs) bij lage temperatuur sublimeren (waterdamp worden). Deze methode wordt toegepast op materiaal met waterschade, bijvoorbeeld archiefmateriaal, dat binnen 48 uur werd ingevroren om een schimmelexplosie te voorkomen. Door de vloeibare fase (water) over te slaan, kunnen inkt of kleurstoffen bovendien niet uitlopen. Vriesdrogen is ook gekend voor conservatie in de voedings- en farmaceutische sector en bij bloemisten. Enkel de vaste stof blijft achter: het water is er uit verdwenen.

Voorverlijming

Lijmlaag die op de drager wordt aangebracht om deze voor de bovenliggende lagen te beschermen. (Bron: Pienternet.be)

Verzilvering

Dit schadeverschijnsel komt voor bij zwartwitprints en -negatieven. De emulsie bij dit fotomateriaal bestaat naast gelatine uit zilverzouten. Verzilvering manifesteert zich als een metaalachtige glans in de donkere partijen (meeste beeldzilver) en aan de randen van een zwartwitbeeld. Daar is het meeste contact met de zuurstof en de verpakkingsmaterialen.

Verzilvering of zilveromslag ontstaat door de oxidatie van het metallisch beeldzilver en wordt veroorzaakt door een reactie met slechte stoffen uit de omgeving, slechte verpakkingsmaterialen en lijmen. (Bron: bladwijzer)