'Completing the paradigm shift: from object centered to audience centered art museums'

Tijdens het jaarlijks internationale congres over evidence-based museumpraktijken, The Inclusive Museum, lanceerden Professor Pat Villeneuve, Professor and Director of Arts Administration, Department of Art Education Florida State University en haar onderzoekscollega Anne Rowson Love de vraag aan de internationale museumgemeenschap om mee te reflecteren over een nieuw curatorieel model. Onder de titel Completing the paradigm shift: from object centered to audience centered art museums introduceerde het professorenduo het onderzoeksproject Competing values model and Educuration. In dit internationale onderzoeksproject staan inclusiviteit en participatie in musea centraal. 

Om het onderzoeksproject concreet te maken werden ervaringsdeskundigen uit Azië, Europa en Noord-Amerika uitgenodigd om het ‘waardenmodel’ vanuit hun praktijk voor internationale vakgenoten toe te lichten. Om de Europese en hedendaagse toepassing van het model te belichten werd S.M.A.K. gevraagd drie van de acht voorbeelden te bespreken. 

Het 3-assenmodel visualiseert hoe musea een sterke bezoekersgerichtheid kunnen nastreven ondanks de overwegende traditionele museum- en tentoonstellingscultuur. Musea worstelen met het vinden van een evenwicht tussen de wetenschappelijke benadering van het samenstellen van tentoonstellingen en de toenemende rol van het publiek. Hoewel veel Belgische musea traditionele curatoriële praktijken gebruiken, erkennen de musea het belang van meer bezoekersgerichte praktijken. Om het debat vanuit hedendaagse kunsthoek te illustreren presenteerde S.M.A.K. drie cases: Man don’t get angry. De Keuze van de  Erfgoedbewakers, Déformation Professionnelle van Nairy Baghramian en The Idiosyncratic Machine van Kristof van Gestel. 

Projectresultaten

Betekenis voor het culturele veld

Musea bevinden zich in een periode van transitie t.o.v. de maatschappij waar ze deel van uitmaken en t.o.v. het publiek dat ze trachten te bereiken. Willen musea blijvend relevant zijn voor een veranderend publiek dan zal ook de manier van tentoonstellen moeten evolueren. Zoals in vele andere sectoren zal de rol van het publiek niet langer passief maar actief en interactief zijn. Het bewerkstelligen van blijvende verandering in het curatoriële proces zal onvermijdelijk andere veranderingen in de museumorganisatie vereisen. Zowel de praktijk om tentoonstellingen te maken als de plaats die de bezoeker kan innemen in de museumpraktijk zijn fel bediscussieerde onderwerpen. Zeker in het licht van enkele nieuwe musea die de komende jaren het daglicht zullen zien, zal actief onderzocht worden hoe de stem van het publiek kan gehoord worden en weerklinken bij het tentoonstellingsmaken. 

Musea zijn bedacht met behoud, beheer en ontsluiting van collecties naar een publiek in gedachten. Hun taak om wetenschappelijke kennis toegankelijk te maken voor een zo breed mogelijk publiek vraagt nieuwe manieren om naar het tentoonstellen te kijken. Aan de ene kant heeft de toenemende democratisering van cultuur een groeiende impact op de traditionele benadering van de museumpraktijk. Aan de andere kant worden experimentele stappen gezet naar culturele democratie om mogelijke verschuivingen in museumwaarden te institutionaliseren. De museumwerking kan schuiven tussen deze twee uitersten om een nieuw evenwicht te vinden. 

Het nieuwe, experimentele model voor het cureren van tentoonstellingen kan worden gebruikt als hulpmiddel om de mogelijke verschuivingen te visualiseren en bespreekbaar te maken. Het introduceren van het ‘educuratie’ model kan een democratische en inclusieve curatoriale impuls betekenen die kan leiden tot het vergroten van de sociale impact van musea en cultuurinstellingen. 

S.M.A.K. zal dit nieuwe model gebruiken als vertekpunt om met curatoren en collectiemedewerkers in gesprek te gaan met het oog op toekomstige tentoonstellingen. De ervaring zal onmiddellijk kunnen dienen om de mogelijkheden concreet te maken. Het is de bedoeling dat het model inspireert om de verschuiving te bewerkstelligen naar een sterk ingebedde publieksvriendelijkheid en toegankelijkheid. Naast de curatoriële praktijk kan het educuratiemodel de publieksprogramma's en bemiddeling van musea inspireren. De bevindingen van de Vlaamse musea worden in een internationaal perspectief geplaatst in het nieuwe boek dat prof. Pat Villeneuve in 2020 in België komt voltooien in samenwerking met M Museum Leuven, MAS, KU Leuven en S.M.A.K.

Praktische info

Looptijd van
Looptijd tot
Organisatienaam
The Inclusive Museum 2019 7,8,9 november Muntref, Museum of Immigration, Buenos Aires Argentinië
Contactpersoon
Peter Aerts
Adres
Jan Hoetplein 1
Telefoon
04799886088
Financieringsbron(nen)

Vlaanderen Erfgoed, S.M.A.K.

Andere projecten

Het project Gezelle correspondeerde met 200 vrouwen, van barones tot fabrieksmeisje, van biechteling tot familielid ...

In het kader van de competentie-ontwikkeling van cultureelerfgoedprofessionals ondernamen Veronique Despodt (onderzoeker digitale collectie, S.M.A.K.) ...

Bijna elk museum in de wereld heeft meer objecten in zijn collectie dan permanent kan ...