Betekenis voor het culturele veld

Musea bevinden zich in een periode van transitie t.o.v. de maatschappij waar ze deel van uitmaken en t.o.v. het publiek dat ze trachten te bereiken. Willen musea blijvend relevant zijn voor een veranderend publiek dan zal ook de manier van tentoonstellen moeten evolueren. Zoals in vele andere sectoren zal de rol van het publiek niet langer passief maar actief en interactief zijn. Het bewerkstelligen van blijvende verandering in het curatoriële proces zal onvermijdelijk andere veranderingen in de museumorganisatie vereisen. Zowel de praktijk om tentoonstellingen te maken als de plaats die de bezoeker kan innemen in de museumpraktijk zijn fel bediscussieerde onderwerpen. Zeker in het licht van enkele nieuwe musea die de komende jaren het daglicht zullen zien, zal actief onderzocht worden hoe de stem van het publiek kan gehoord worden en weerklinken bij het tentoonstellingsmaken. 

Musea zijn bedacht met behoud, beheer en ontsluiting van collecties naar een publiek in gedachten. Hun taak om wetenschappelijke kennis toegankelijk te maken voor een zo breed mogelijk publiek vraagt nieuwe manieren om naar het tentoonstellen te kijken. Aan de ene kant heeft de toenemende democratisering van cultuur een groeiende impact op de traditionele benadering van de museumpraktijk. Aan de andere kant worden experimentele stappen gezet naar culturele democratie om mogelijke verschuivingen in museumwaarden te institutionaliseren. De museumwerking kan schuiven tussen deze twee uitersten om een nieuw evenwicht te vinden. 

Het nieuwe, experimentele model voor het cureren van tentoonstellingen kan worden gebruikt als hulpmiddel om de mogelijke verschuivingen te visualiseren en bespreekbaar te maken. Het introduceren van het ‘educuratie’ model kan een democratische en inclusieve curatoriale impuls betekenen die kan leiden tot het vergroten van de sociale impact van musea en cultuurinstellingen. 

S.M.A.K. zal dit nieuwe model gebruiken als vertekpunt om met curatoren en collectiemedewerkers in gesprek te gaan met het oog op toekomstige tentoonstellingen. De ervaring zal onmiddellijk kunnen dienen om de mogelijkheden concreet te maken. Het is de bedoeling dat het model inspireert om de verschuiving te bewerkstelligen naar een sterk ingebedde publieksvriendelijkheid en toegankelijkheid. Naast de curatoriële praktijk kan het educuratiemodel de publieksprogramma's en bemiddeling van musea inspireren. De bevindingen van de Vlaamse musea worden in een internationaal perspectief geplaatst in het nieuwe boek dat prof. Pat Villeneuve in 2020 in België komt voltooien in samenwerking met M Museum Leuven, MAS, KU Leuven en S.M.A.K.