Boem Paukeslag: Bezette Stad x5

Hoe relevant is Van Ostaijen vandaag nog? Met de reizende multimediale tentoonstelling Boem Paukeslag: Bezette Stad x5 brengen we Bezette Stad bij jongeren, en leiden we hun erfgoed to be naar het Letterenhuis toe. Het werk van Van Ostaijen kan verbonden worden met sampling in kunst en muziek vandaag en slam poetry. Daarnaast krijgen ook belangrijke thema’s in Bezette Stad, zoals stedelijkheid en leven in tijden van oorlog, een invulling die vandaag relevant is voor jongeren.

Vijf jonge kunstenaars nemen op een frisse, eigentijdse manier de dichtbundel 'Bezette Stad' onder handen. Het vertrekpunt is onze collectie met onder andere drukproeven en brieven van Paul van Ostaijen. Het eindpunt: een reizende multimediale installatie.

De reizende installatie Boem Paukeslag spoort jongeren aan om na te denken over thema’s uit de dichtbundel die vandaag nog steeds relevant zijn, zoals stedelijkheid, oorlog, beeldvorming, taal en kunst. Maar ze inspireert ook tot kritisch kijken naar hun omgeving, om hier inspiratie uit te halen en er creatieve uitingen aan te geven. Net zoals van Ostaijen deed met de iconische dichtbundel Bezette Stad.

Boem Paukeslag: Bezette stad x5 is een project van het Letterenhuis in samenwerking met Bibliotheek Hasselt Limburg en Vlaams Nederlands huis deBuren.

Tijdens een participatief traject met de vijf jonge makers vertrokken we vanuit onze collectie. Samen dachten ze na over hedendaagse relevantie van het literaire erfgoed van Paul van Ostaijen. “Hoe kunnen jongeren vandaag nog inspiratie halen hieruit en welke verhalen spreken hen aan”. Deze vragen stonden centraal en waren het vertrekpunt voor de nieuwe creaties van de makers.

Boem Paukeslag: Bezette Stad x 5, de reizende expo

Vijf jonge kunstenaars gingen aan de slag met het literaire erfgoed van Paul van Ostaijen. Zij creëerden nieuwe kunstwerken geïnspireerd op Van Ostaijen en Bezette Stad.

Jens Meijen | Maakt soundscapes en een gedicht

Dichter Jens Meijen raakte gefascineerd door het spel van taal van Van Ostaijen, en vooral de manier waarop hij verschillende aspecten van de realiteit in zijn poëzie vervat. Meijen trok op pad met een recorder en probeerde de sfeer uit de bundel naar het heden te halen. De constante dreiging van bommen, de verlatenheid van de stad, maar ook de hoop op een nieuw leven na de oorlog. Als een soundtrack bij deze expo brengen de soundscapes de bundel tot leven.
Lisette Ma Neza en Maja-Ajmia Yde Zellama | Schreven brieven en maken een audiovisueel kunstwerk

Slam poet en audiovisueel kunstenaar Lisette Ma Neza en regisseuse Maja Ajmia Yde Zellama schreven, gescheiden door corona, vanuit respectievelijk Breda en Brussel brieven naar elkaar: over hun vriendschap, Bezette stad, over wat kunst voor hen betekent. Dit verwerken ze in hun visueel gedicht Prends soin de toi... want wat zeg je anders in tijden van corona.
Shamisa Debroey | Maakt zeefdrukposters

Geboeid door het spel van woord en beeld ging illustratrice Shamisa Debroey aan de slag met de gedichten Opdracht aan Meneer Zoënzo, Eenzame Stad en Music Hall 1 en 2. In haar zeefdrukken brengt ze opnieuw woord en beeld samen.
Younes van den Broeck aka Spitler | Maakt kunstwerken op doek

Slam-poet en beeldend kunstenaar Younes van den Broeck aka Spitler haalde inspiratie uit de beeldende beschrijvingen van Van Ostaijen in Verlaten forten en Boem Paukeslag. In zijn schilderijen maakt hij een beeldvertaling van deze gedichten.

De kunstwerken geïnspireerd op de bundel en het leven van Van Ostaijen brengen nieuwe blikken op dit literaire erfgoed. De makers laten zo op een laagdrempelige manier een hele nieuwe generatie kennismaken met Paul van Ostaijen en Bezette Stad.

Boem Paukeslag: Bezette stad x5 voor scholen

Oud, maar absoluut niet out. Desolate straten, angst en eenzaamheid, maar ook rebellie, ingehouden jeugdige vreugde en kunstuitingen. Het lijkt wel over deze coronatijden te gaan. En net daarom ontwikkelden we enkele creatieve lespakketten over taalgebruik, emoties, gedichten in de tijd, typografie ...

Een educatief medewerker van de bibliotheek Hasselt en de educatief medewerker van het Letterenhuis ontwikkelden samen een gevarieerd educatief aanbod. Hierbij werden de inzichten uit de sessies met de jongeren verwerkt en linken gelegd naar de reizende expo. De lespakketten werden zo opgebouwd dat deze gecombineerd kunnen worden met een bezoek aan de reizende expo, maar dat dit geen vereiste is. Zo hebben de lessen een duurzaam karakter en kunnen leerkrachten deze integreren in hun lespraktijk. Door gebruik te maken van het gedigitaliseerde archiefmateriaal en een online 3D versie van de expo hebben scholen steeds toegang tot interessant bronmateriaal om hun lessen mee te verrijken.

Op 18 oktober 2021 vond er een eerste nascholing voor leerkrachten secundair onderwijs plaats. De leerkrachten kregen een introductie tot het lespakket en konden het literaire erfgoed over Paul van Ostaijen van dichtbij bewonderen tijdens een depotbezoek. Tijdens het voorjaar van 2022 wordt deze nascholing herhaald. Op deze manier houden we het project onder de aandacht.

De installatie reist een jaar lang, van eind maart 2021 tot november 2022, doorheen België en Nederland.

Bibliotheek Hasselt Limburg: van eind maart tot eind mei
Bib Park, Merksem: 28 juni tot 30 juli 2021
Bibliotheek Permeke, Antwerpen: 6 augustus t/m 30 september 2021
De Nieuwe Liefde, Amsterdam: van begin oktober tot eind november/midden december 2021
De Krook, Gent: januari 2022
Muntpunt, Brussel: februari 2022
Raversyde, Oostende: maart t/m november 2022

Na het feestjaar kan de expo uitgeleend worden door scholen, bibliotheken, culturele centra ... .

Projectresultaten

Samen met de jonge makers maakten we de reizende expo Boem Paukeslag: Bezette Stad x5. Op 27 maart 2021 opende de expo in Hasselt. Omwille van de coronamaateregelen kozen we voor een online opening. We livestreamden op vrijdag en zaterdagavond exclusieve 'meet the maker'-sessies. Tijdens deze intieme sessies gaven de makers een kijk in hun creatieproces en een eerste blik op hun kunstwerken. De expo heeft momenteel reeds halt houden op vier locaties: Hasselt, Antwerpen, Merksem en Amsterdam. In totaal bezochten al zo’n 6540 personen de expo.

Tijdens het cultuurweekend in Antwerpen gingen Younes en Jens in gesprek over hun werkproces, de hedendaagse relevantie van Bezette Stad en het project Boem Paukeslag.

De lespakketten die in het kader van dit project ontwikkeld werden, worden o.a. aangeboden via klascement en hebben hier een goed bereik:

Taal evolutie en ritmische typografie: 74 keer gebruikt
Gedichten en emoties: 44 keer gebruikt
Pecha kucha: 29 keer gebruikt
Instagram: 27 keer gebruikt
Slimste onderzoeker: 15 keer gebruikt
Poëzie van de tijd: 18 keer gebruikt
Samen poëzie lezen NT2: 61 keer gebruikt

Op 18 oktober 2021 organiseerden we samen met het centrum voor nascholing onderwijs van de UAntwerpen een nascholing voor 19 leerkrachten. In het voorjaar wordt deze nascholing herhaald.

Andere resultaten op de korte en lange termijn zijn:

De drukproeven van Bezette stad, brieven en andere archivalia van Paul Van Ostaijen omtrent deze iconische dichtbundel zijn gedigitaliseerd en ontsloten.
Een belangrijke deel van onze collectie is bij een (jong) (internationaal) publiek gebracht, en de relevantie van literair erfgoed aangetoond. Bezette Stad van Paul Van Ostaijen is een iconisch stuk uit ons Vlaams literaire erfgoed, een nieuwe generatie is warmgemaakt voor zijn werk, dat een hele grote invloed heeft gehad op de Vlaamse poëzie.
Bestaande drempels bij jongeren ten opzichte van onze werking en ons huis zijn verlaagd en we hebben betrokkenheid gestimuleerd.
Ons (internationaal) netwerk is verruimd. We gaan samenwerkingen aan met nieuwe partners en versterken contacten met reeds gekende partnerorganisaties. De samenwerkingen met Bibliotheek Hasselt Limburg, Vlaams-Nederlands huis deBuren, CNO UAntwerpen en de verschillende locatie-partners (Bibliotheek Merksem, De nieuwe Liefde, Amsterdam, Bibliotheek De Krook, Gent, Bibliotheek Muntpunt, Brussel, Raversyde, Oostende) hebben ons netwerk verruimd en versterkt.
We hebben een voorbeeldproject uitgebouwd waarin jongeren in een relevant en participatietraject betrokken zijn.

Op de lange termijn beoogden we volgende resultaten en behaalden we deze ook:

duurzame samenwerkingen met de verschillende partners op te zetten, zowel met het oog op toekomstige projecten als expertisedeling,
de bekendheid van het Letterenhuis bij het brede publiek & specifiek jongeren te vergroten: de drempel laag, de lat hoog,
een breder draagvlak voor het Letterenhuis te creëren als partner bij internationale projecten,
onze kennis en expertise over participatie met jongeren verder uit te bouwen,

Partnerorganisaties