Bibliotheken, musea en archieven hebben niet zelden een aantal 'verweesde werken' in hun collectie. 'Verweesde werken' zijn werken waarvan de maker/auteur/rechthebbende niet bekend is of niet meer kan opgespoord worden. De maker kan bijvoorbeeld anoniem zijn, of het adres (of dat van de erven) valt niet meer te achterhalen.

In vele gevallen gaat het om foto's of objecten die in het verleden door particulieren aan een erfgoedinstelling werden geschonken in de veronderstelling dat deze het materiaal zou bewaren, beschikbaar maken voor onderzoek en/of tentoonstellen. Mede dankzij de vele mogelijkheden van internet, worden bibliotheken, musea en archieven die de werken ook via het World Wide Web toegankelijk willen maken voor een groot publiek, nu geconfronteerd met problemen rond auteursrecht, een regeling die geldt tot 70 jaar na het overlijden van de maker. Volgens een strenge interpretatie van de auteurswet moeten erfgoedinstellingen op zoek naar de rechthebbenden. In vele gevallen, zoals vaak blijkt na een lange zoektocht, zijn deze echter niet meer te achterhalen.

Het probleem van de verweesde werken staat inmiddels op de agenda. In het rapport 'In from the Cold: An assessment of the scope of ‘Orphan Works’ and its impact on the delivery of services to the public', uitgevoerd in opdracht van vele vooraanstaande organisaties in het Verenigd Koninkrijk wordt het probleem als volgt geformuleerd:

"The huge scale and significant impact of Orphan Works, conservatively estimated to be some 25 million items across public sector organisations, has led to a 'locking up' of content with little or no prospect of these items ever making a meaningful contribution to a knowledge economy without potentially complex and costly 'Due Diligence' processes.
The flow of the public sector content and the maximisation of the potential of its value is being disrupted”

Ook Viviane Reding, de EU-commissaris voor Technologie en Media benoemde het probleem in een toespraak over de toekomst van Digitaal Europa (waar het meer toegespitst wordt op bibliotheken en boeken):

“We should create a modern set of European rules that encourage the digitisation of books. More than 90% of books in Europe’s national libraries are no longer commercially available, because they are either out of print or orphan works (which means that nobody can be identified to give permission to use the work digitally. […]
If we do not reform our European Copyright rules on orphan works and libraries swiftly, digitisation and the development of attractive content offers will not take place in Europe, but on the other side of the Atlantic”

Alvast een advies: Regel de rechten met mensen die zaken willen overdragen nú (en met name ook voor publicatie op internet).

Wordt vervolgd…

Bron: DEN | Digitaal Allemaal