Op 11 juni 2010 werd de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheek feestelijk voorgesteld in de historische Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen. De Vlaamse Erfgoedbibliotheek is een nieuw beleidsinstrument dat in het leven geroepen werd door het Cultureel-erfgoeddecreet van 23 mei 2008. Dat decreet creëerde de mogelijkheid dat een samenwerkingsverband van representatieve erfgoedbibliotheken samen de rol zouden vervullen van Vlaamse Erfgoedbibliotheek. Daarmee werd een aanzet gegeven tot de ontwikkeling van een beleid voor erfgoedbibliotheken.

De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheek is een netwerk van erfgoedbibliotheken. De partnerbibliotheken zijn:

• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen
• Universiteitsbibliotheek Antwerpen
• Openbare Bibliotheek Brugge
• Universiteitsbibliotheek Gent
• Provinciale Bibliotheek Limburg in Hasselt
• Universiteitsbibliotheek Leuven

Op de gloednieuwe organisatiewebsite vindt u een overzicht van de initiatieven en projecten van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, allerhande informatie die erfgoedbibliotheken in hun werking ondersteunt en toegang tot de drie databanken die de vzw onderhoudt:

• Collecties: een databank met collectiegegevens van erfgoedbibliotheken die toelaat om – o.a. via Google Maps – te kijken welke erfgoedbibliotheken in de buurt bepaalde type collecties bezitten (bv. oude drukken, handschriften, partituren, kranten, …).
• Short Title Catalogus Vlaanderen: een online-databank van het gedrukte boek in Vlaanderen in de zeventiende en achttiende eeuw die dit jaar 10 jaar bestaat.
• Abraham-online: een databank van Belgische kranten in Vlaamse bibliotheken en andere erfgoedinstellingen

Erfgoedbibliotheken zijn de behoeders van historisch en cultureel waardevol erfgoed zoals prachtig verluchte handschriften, zeldzame incunabelen, kostbare oude drukken en historische kranten. Voor deze sector treedt de Vlaamse Erfgoedbibliotheek voortaan op als ankerpunt. Maar evengoed richt de organisatie zich tot iedereen die een hart heeft voor de geschreven, gedrukte en digitale erfgoedcollecties van bibliotheken. Via diverse projecten en onderzoek wil de Vlaamse Erfgoedbibliotheek expertise ontwikkelen en kennis verspreiden rond de ontsluiting, digitalisering en conservering van bewaarcollecties in bibliotheken. Verder wil de vzw het publiek bewust maken van het rijke bibliotheekerfgoed dat in Vlaanderen en Brussel aanwezig is.

De komende jaren wordt er onder meer werk gemaakt van twee masterplannen. Het ene (preservering en conservering) zal de bewaaromstandigheden van Vlaamse collecties in kaart brengen en voorstellen formuleren voor een gecoördineerde aanpak. Het andere beoogt hetzelfde te doen voor wat betreft de ontsluiting van collecties. Verder zullen de zes partnerbibliotheken werk maken een gedeeld collectiebeleid en Flandrica.be:  een virtuele erfgoedbibliotheek. Daarnaast wordt er verder gewerkt aan de databanken met oude drukken (Short Title Catalogus Vlaanderen) en krantencollecties (Abraham). Ook initiatieven die erfgoedbibliotheken en hun collecties bij een breder publiek bekend maken - zoals tentoonstellingen of de prentkaartenreeks 'Een ABC van erfgoedbibliotheken' behoren tot de opdracht van de vzw. De Vlaamse Erfgoedbibliotheek ontvangt hiervoor werkingsmiddelen van de Vlaamse Gemeenschap.

Op 11 juni werd ook 'Een ABC van erfgoedbibliotheken' aan het publiek voorgesteld. Dit is een exclusieve prentkaartenreeks die, van Acquisitie tot Zorg, het verhaal vertelt van erfgoedbibliotheken. Fotograaf Stefan Tavernier bracht de functies, gebouwen, medewerkers, bezoekers, collecties, enzovoort van twaalf verschillende bewaarbibliotheken in beeld. Zijn foto’s vertellen een verhaal van verzamelen, bewaren, onderzoeken, ontsluiten én koesteren.

Elk beeld is gekoppeld aan een begrip uit de wereld van de bewaarbibliotheken. Die thema’s beginnen telkens met een andere letter van het alfabet. A staat voor Acquisitie, B voor bibliofiel, C voor catalogus, enzovoort. Een korte begeleidende tekst licht deze begrippen uit het vakjargon toe zodat ze voor iedereen begrijpelijk worden. Opzet is om het brede publiek het A, B, C van erfgoedbibliotheken te leren door hen te laten kennismaken met diverse aspecten die de werking van een erfgoedbibliotheek typeren.

Er werden in totaal 6.000 reeksen gedrukt die vanaf 14 juni 2010 worden verspreid in de sector en onder het publiek. Ze kunnen ook voor vijf euro besteld worden via de website van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek.

Foto: Vele erfgoedbibliotheken zijn schatplichtig aan de gedrevenheid van bibliofiele verzamelaars. Ook hedendaagse bibliofiele uitgaven in een bijzondere uitvoering worden er zorgvuldig bewaard. Marcel Van Maele, Gebottelde gedichten, Antwerpen, 1972 en Hoe bewaar ik mijn boeken?, Edegem, 1993. Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience Antwerpen. © Vlaamse Erfgoedbibliotheek – Foto: Stefan Tavernier