Grensoverschrijdend gedrag in de erfgoedsector
Grensoverschrijdend gedrag is een koepelbegrip en kent verschillende vormen: pesterijen, geweld op het werk en ongewenst seksueel gedrag. Maar let op, want grensoverschrijdend gedrag is niet altijd gemakkelijk te herkennen:
- Het oordeel of iets als grensoverschrijdend gedrag wordt gezien, is vaak subjectief en persoonlijk.
- Soms is het ook maatschappelijk of cultureel bepaald.
- Ook al is de intentie van de dader niet opzettelijk, het volstaat dat het gedrag een impact heeft.
Het overzicht op deze pagina helpt je grensoverschrijdend gedrag te herkennen. Ook de Welzijnswet, officieel de Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk en de codex over welzijn op het werk scheppen verduidelijking bij dit dossier.
1/ Pesterijen
Pesterijen op het werk verwijzen naar gedragingen die de persoonlijkheid, de waardigheid of de fysieke of psychische integriteit van een persoon aantasten tijdens de uitvoering van het werk of die de job zelf in gevaar brengen.
De pesterijen:
- kunnen gelijkaardig of uiteenlopend zijn, en kunnen plaatsvinden buiten of binnen de organisatie, gedurende een bepaalde tijd.
- uiten zich onder meer in woorden, bedreigingen, handelingen, gebaren of geschriften die een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving creëren.
- kunnen bovendien gebaseerd zijn op discriminatiegronden (zie verder).
De dader moet niet noodzakelijk opzettelijk gehandeld hebben. Het volstaat dat het gedrag een impact heeft op de persoon.
Pesterijen op het werk kunnen op verschillende manieren voorkomen:
2/ Geweld op het werk
3/ Ongewenst seksueel gedrag
Ongewenst seksueel gedrag op het werk omvat elk vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie.
Het gedrag heeft tot gevolg of doel dat de iemands waardigheid wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.
Enkele voorbeelden: lonkende of wellustige blikken, dubbelzinnige opmerkingen of insinuaties, tonen van pornografisch materiaal (foto’s, teksten, video’s), compromitterende voorstellen of aanrakingen.
Welke discriminatiegronden zijn er?
Grensoverschrijdend gedrag kan gebaseerd zijn op discriminatiegronden. De criteria die betrekking hebben op discriminatie zijn door wetten geregeld.
Drie wetten vormen in België samen de antidiscriminatiewetgeving: de Genderwet, de Antiracismewet en de Antidiscriminatiewet. Samen onderscheiden ze verschillende beschermde discriminatiecriteria:
- Voor de Genderwet: geslacht, zwangerschap, bevalling, het geven van borstvoeding, moederschap, adoptie, medisch begeleide voortplanting, genderidentiteit, genderexpressie, zogenaamde ‘geslachtsverandering’, sekse-kenmerken, vaderschap, meemoederschap
- Voor de Antiracismewet: nationaliteit (bijvoorbeeld Portugees), nationale of etnische afstamming (bijvoorbeeld Roma), zogenaamd ras, huidskleur (bv. zwarte personen) en afkomst (bv. Joodse afkomst)
Voor de Antidiscriminatiewet: handicap, geloof of levensbeschouwing, seksuele geaardheid, leeftijd, vermogen, burgerlijke staat, politieke overtuiging, syndicale overtuiging, gezondheidstoestand, fysieke of genetische eigenschap, geboorte, sociale afkomst en taal.
Discriminatie
Wanneer een of meer van deze criteria wordt geschonden is er sprake van discriminatie. UNIA omschrijft discriminatie als: "het ongelijk of oneerlijk behandelen van een andere persoon op basis van de beschermde criteria zonder rechtvaardiging".
Volgens de Belgische wetgeving zijn zowel discriminatie, pesterijen, haatboodschappen als haatmisdrijven tegenover een persoon of een groep van personen strafbaar omwille van specifieke persoonlijke kenmerken.
Racisme
Racisme in een vorm van discriminatie gekenmerkt door een minachtende of vijandige houdig voor bepaalde groepen of personen op basis van hun nationaliteit, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afkomst.
