Asbesthoudende erfgoedobjecten transporteren en tentoonstellen

Dit beschermingspak voor de bediening van een vlammenwerper maakt deel uit van de collectie van het War Heritage Institute en wordt tentoongesteld in een speciale vitrine. Foto: ETWIE

Wat is er nodig om een asbesthoudend of -verdacht object veilig te transporteren en tentoon te stellen? Onder welke voorwaarden kunt u objecten met asbest op bruikleen laten gaan? 

Transport

In het algemeen volgt u zoals voor alle erfgoedobjecten best de 8-stappenmethode voor transport. Hoe u asbest veilig verpakt, leest u op de pagina 'Asbest bewaren in depot'.

Neem opnieuw de algemene veiligheidsmaatregelen in acht:

  • Zorg voor de nodige persoonlijke beschermingsmiddelen (basis en extra beschermingsmiddelen).
  • Bespreek op voorhand in een planningsoverleg de concrete aanpak en de risico's.
  • Noteer de acties van de medewerkers in het blootstellingsregister.

Richtlijnen voor een ADR-transport

Ga na of het transport van gevaarlijke stoffen valt onder de Europese regelgeving rond ADR-transport (het vervoer van gevaarlijke goederen over de weg).

  • Gebonden asbest, zoals asbestcement, asbest in kunststoffen of gefixeerde asbesttoepassingen waarbij asbestvezels niet kunnen vrijkomen zijn vrijgesteld van het ADR.
  • Erfgoedobjecten met losse asbesttoepassingen zoals geweven asbestdoek, asbestkoord of -papier moeten verpakt worden zodat de asbestvezels niet kunnen vrijkomen in de lucht.
  • Voor zwaar beschadigde asbesttoepassingen waarbij asbestvezels vrijkomen en verpakken niet mogelijk is, moet u een ADR-transport regelen. 

Presentatie

Wat betreft publiekswerking maken we een onderscheid tussen statische objecten die gepresenteerd worden en didactische objecten die door medewerkers, vrijwilligers of publiek worden bediend.

Statische erfgoedobjecten

Presenteer erfgoedobjecten met losgebonden asbest op een veilige afstand en afgeschermd van het publiek.

  • Toon deze objecten bij voorkeur in een afgesloten vitrine.
  • Voor een losgebonden, beschadigde of verweerde asbesttoepassing waarbij het asbest een intrinsieke meerwaarde voor het erfgoedobject heeft, wordt een dubbele bescherming aanbevolen, bv. door het object onder een glazen stolp in een afgesloten vitrinekast te presenteren. Gespecialiseerde vitrinebouwers kunnen oplossingen op maat bieden, zoals voor het vlammenwerperspak van het War Heritage Institute.

Andere asbesthoudende erfgoedobjecten, waarbij de asbestvezels enkel door manipulatie vrij kunnen komen, kunt u op een veilige afstand van de bezoeker tentoonstellen, zodat het risico op aanraking vermeden wordt.

Didactische erfgoedobjecten

De didactische erfgoedobjecten die enkel door medewerkers of vrijwilligers worden bediend moeten op termijn worden vrijgesteld van asbest.

  • Het asbestbeheersprogramma van uw instelling moet een beleid bevatten om het asbest stelselmatig te verwijderen, rekening houdend met de risico-evaluatie van de asbesttoepassing. 
  • Beschadigde en losse asbesttoepassingen zijn prioritair in het beheersprogramma.
  • Hergebruik van asbesttoepassingen en in het bijzonder de beschadigde asbesttoepassingen, is niet toegestaan. Onderzoek en implementeer alternatieve, niet-asbesthoudende toepassingen in de werkende toestellen, uiteraard conform de geldende veiligheidsnormen.

Didactische erfgoedobjecten met asbest kunnen niet door de bezoeker worden bediend of ter demonstratie worden rondgegeven.

Label

Asbestmarkering. Foto: ETWIE
  • Het is wettelijk verplicht om asbest te markeren.
     
  • Het asbestlabel hangt bij voorkeur in de buurt van het object, duidelijk zichtbaar voor bezoekers.
     
  • Informeer het publiek verder over de asbesttoepassing. Dit draagt bij tot een groter publiek inzicht in het gebruik van asbesttoepassingen uit het verleden.
     
  • Als de asbesttoepassing geconsolideerd is, is het zeker aangewezen om het publiek erop te wijzen dat het asbest niet kan vrijkomen.
     
  • Download het label. 

Bruiklenen

U kunt een asbesthoudend erfgoedobject in bruikleen geven, mits de nodige informatie over de asbesttoepassing van het erfgoedobject wordt verstrekt. Hierdoor is de bruikleennemer op de hoogte van de mogelijke gevaren, blijft het asbestprogramma van de eigenaar compleet en kunnen de geplande acties alsnog uitgevoerd worden.

  • De bruikleennemer krijgt een kopie van de objectfiche met de nodige asbestinformatie.
  • Houd rekening met de risico’s bij transport en manipulatie van het asbesthoudend erfgoedobject. Volg de richtlijnen die hierboven staan beschreven.
  • Bij een langdurige bruikleen neemt de bruikleennemer naast de objectfiche ook het asbestbeleidsplan over en noteert de acties (bv. periodieke controle) op het eigen blootstellingsregister, de objectfiche en beleidsplan. Bij de terugkeer van het erfgoedobject neemt de bruikleengever de objectfiche en het asbestbeleidsplan weer over van de bruikleennemer.