Ondersteuning, informatie en literatuur

Studiedag gewikt en gewogen. Vlaanderen waardeert cultureel erfgoed © Departement CJM

Ondersteuning

Impulssubsidies pilootprojecten waarderen

In 2017 en 2018 was het voor bepaalde erfgoedorganisaties mogelijk om een subsidie aan te vragen voor pilootprojecten waarderen. Meer daarover leest u hier:

500.000 euro voor pilootprojecten waarderen van cultureel erfgoed (10 juli 2017)
891.300 euro voor pilootprojecten waarderen 2018 (19 juli 2018)

De kennis en ervaring opgedaan tijdens deze pilootprojecten leest u op deze pagina. Lees ook: conceptnota minister Gatz, Naar een duurzame cultureel-erfgoedwerking in Vlaanderen. Een langetermijnvisie voor cultureel erfgoed en cultureel-erfgoedwerking in Vlaanderen, ingediend op 19 april 2016.

Ook nu kunt u nog steeds een aanvraag indienen voor een waarderingsproject. Meer daarover leest u op de webpagina's van het Departement CJM.

Waarderingstraject FARO

Om de sector te leren waarderen, zette FARO een waarderingstraject op. Voor de starters werkten we een basiscursus Leren waarderen uit in drie sessies van telkens één dag. Deze cursus geven we zolang er vraag naar is (vanaf minimum zes deelnemers). Zijn er niet genoeg deelnemers, dan bieden we een coaching van 1 tot 2 dagen aan, waarbij we meer op maat werken van een concreet waarderingstraject dat in de steigers staat.

Daarnaast organiseren we masterclasses voor gevorderden, die telkens een aspect van waarderen dieper toelichten. Een overzicht daarvan vindt u terug in onze vormingskalender.

Heeft u nood aan begeleiding bij uw waarderingstraject? Of wilt u starten met een waardering? Dan helpen we u graag verder met het uitzoeken van de geschikte handleiding, moderatie of verslaggeving tijdens de waardering.

FARO organiseerde i.s.m. het Departement Cultuur, Jeugd en Media ook twee studiedagen over dit thema, waarvan u de verslagen kunt raadplegen:

Niet al goud wat blinkt: presentaties studiedag

In samenwerking met de interprovinciale werkgroep waardering en selectie organiseerde FARO op 28 september 2015 de studiedag Niet al goud wat blinkt. Waardering, selectie en afstoting van erfgoedcollecties in het Erfgoedcentrum LAMOT in Mechelen.

De presentaties vindt u terug in dit blogbericht.

Gewikt en gewogen. Vlaanderen waardeert cultureel erfgoed: verslag studiedag

Op 26 maart 2019 organiseerden het Departement Cultuur, Jeugd en Media en FARO een studiedag over het waarderen van cultureel erfgoed in Vlaanderen. De presentaties van deze studiedag op een rij:

Waarderen in Vlaanderen, een traject. Presentatie | Anne-Cathérine Olbrechts, FARO
Waarderingstools door de bril van onderzoekers. Presentatie | Marc Jacobs, FARO
- Lees ook: L. Smith & G. Campbell, 'The Tautology of 'Intangible Values' and the Misrecognition of Intangible Cultural Heritage' in: Heritage & Society, 10(2017)1, p. 26-44, via Taylor & Francis Online of via academia.edu.
- Lees ook: L. H. Fredheim & M. Khalaf, 'The significance of values: heritage value typologies re-examined' in: International Journal of Heritage Studies, 22(2016)6, p. 466-481, via Taylor & Francis Online of via academia.edu.
Reviewing Significance 3.0. Presentatie en notities | Caroline Reed
Pilootproject waarderen. Casestudy: integraal en participatie waarderen van schutterserfgoed. Presentatie | Frea Vancraeynest, Histories
Pilootprojecten waarderen. Kort overzicht. Presentatie | Anne-Cathérine Olbrechts, FARO
Waarderen op stadsniveau. Elektrische huishoudelijke apparaten in de Gentse stedelijke collecties. Presentatie | Annelies De Mey, Designmuseum Gent
Naar waarde geschat. Een integraal waarderingstraject voor vier agrarische collecties. Presentatie | Sylvie De Coster, Texture
Een verkwikkende duik in de architectuurarchieven: een waarderingstraject ter ondersteuning van een collectiebeleid voor een nieuwe organisatie. Presentatie | Wim Lowet, Vlaams Architectuurinstituut
De kunst van het multiperspectivistisch beheren in een museumpark. Presentatie | Veerle Meul, Middelheimmuseum

Tijdens de studiedag interviewden we vier deelnemers:

Bruno Forment, projectmedewerker pilootproject waarderen van historische toneeldecors;
Caroline Reed, keynotespeaker en ontwerper van de methodiek Reviewing Significance 3.0;
Marc Jacobs, professor Vrije Universiteit Brussel, universiteit Antwerpen en voormalig directeur FARO;
Tessa Luger, Rijksdienst Cultureel Erfgoed Nederland, ontwerper van de methodiek Op de museale weegschaal.

Verslag van de debatten.

Een sfeerverslag over de studiedag kunt u hieronder bekijken, net als de film over de pilootprojecten uit de eerste fase die het Departement Cultuur, Jeugd en Media liet maken. Sfeerbeelden vindt u via deze link.

Rationaliseren van collecties: verslag studiedag

Op 21 september 2021 organiseerden FARO en Mu.ZEE in Oostende de studiedag Rationaliseren van collecties. Het initiatief was een vervolg op Gewikt en Gewogen. Vlaanderen leert waarderen (zie hoger). Een overzicht van de presentaties:

Inleiding | presentatie door Olga Van Oost, directeur FARO
Prioriteiten rond waarderen en ontzamelen, stand van zaken | presentatie door Anne-Catherine Olbrechts (FARO)
Waarderingstraject Mu.ZEE | presentatie door Wendy Van Hoorde (Mu.ZEE)
Keynote Profusion in Museums | presentatie door Harald Fredheim (Heritage Futures). Meer over Harald Fredheim vindt u op de website van de University of York.

Panelgesprekken

Verslag 'Waarderen in functie van verzamelbeleid: Middelheimmuseum' | Veerle Meul (Middelheimmuseum), moderatie Tine Hermans (FARO)
Verslag 'Ontzamelen: waardering en ‘herbestemming’ collectie Jaap Kruithof in het MAS' | Leen Beyers (MAS), moderatie Anne Milkers (FARO)
Verslag 'Collectiemobiliteit: stand van zaken collegagroep 'Herbestemmen Vlaanderen' en voorstelling onderzoek Profusion in Museums' | Nele Coene (Erfgoedcel TERF) en Anne-Cathérine Olbrechts (FARO)

Literatuurtips

... over waarderen

Onderstaande links wijzen u de weg naar een selectie (internationale) literatuur over de theorie van waarderen en internationale inspirerende voorbeelden. Bent u op zoek naar waarderingsmethodieken? Die vindt u hier terug.

Conservation principles, policies and guidance for the sustainable management of the historic environment. English Heritage, 2008.
Australia ICOMOS Burra charter. Australia ICOMOS.
Focusdossier 'Waardering & selectie. Hoe onze erfgoedcollecties beheersbaar houden?' in: faro | tijdschrift over cultureel erfgoed, 8(2015)3.
M. de la Torre, Assessing the Values of Cultural Heritage: Research Report. Getty Conservation Institute, 2002.
Conservation Principles for the Sustainable Management of the Historic Environment in Wales. Cadw - Welsh Assembly Government, 2011.
E. Avrami, R. Mason, S. Macdonald en D. Myers, Values in Heritage Management: Emerging Approaches and Research Directions, Getty Conservation Institute, 2019.
G. Huisman, Balans opmaken: hoe participatief waardeert museaal Nederland?. Essay. Leergang Erfgoedfilosofie 2018-2019.
E. Amsing, Assessing stakeholders' values and interests for archaeological park Matilo and Castellum Hoge Woerd, the Netherlands in: INTER-SECTION Innovative approaches by Junior Archaeological Researchers, 2017.
R. Knoop, M. Schwarz e.a. Straatwaarden: in het nieuwe landschap van maatschappelijke erfgoedpraktijken. Reinwardt Academie, 2017.
R. Knoop, M. Schwarz e.a. Meer Straatwaarden: een pleidooi voor erfgoedmaken als engagement. Reinwardt Academie, 2019.
R. Knoop, M. Schwarz, 'Straatwaarden: het nieuwe speelveld van maatschappelijke erfgoedpraktijken' in: MMNieuws, 4 juli 2017.
Herzamelen en herbestemmen. Waarderen van collectie, ontzamelethiek en een palet aan belangen. Nationaal Museum van Wereldculturen, 2020.
J. van der Werff, Post 65’-erfgoed en waarderingsparticipatie. Een verkenning van de praktijk. DOCKK Cultuur Natuur Architectuur en Erfgoedvereniging Bond Heemschut, 2021.
A. Onclin en V. Koningsberger, Handleiding waardering Almeers erfgoed. Nieuwe criteria voor de Post 65 periode. Gemeente Almere, 2021.
M. Ros, Verslag tweede debatavond ‘Behoud of Sloop’ i.s.m. Zaans Erfgoed, 13 november 2019.

... over waardegebaseerd collectierisicomanagement

A. Brokerhof, J. Kemp en E. Ferbeek, ‘Waardemanagement Scan voor het Stadsarchief Amsterdam – in vier stappen naar waarderendement’ in: Handboek Archiefbeheer in de praktijk, 2016, 4013:1-38.
A. Brokerhof, B. Ankersmit en F. Ligterink, Risicomanagement voor collecties. Amersfoort: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 2016, 192 p.
A. Brokerhof, J. Kemp en A.E. Bülow, ‘Value Management Scan: setting priorities in management and care of collections’ in: ICOM-CC 18th Triennial Meeting, 2017.
A. Brokerhof, J. Kemp en A.E. Bülow, ‘Value Management Scan: setting priorities in management and care of collections’ in: Abstracts of the XIII IADA Congress, October 2015, Berlin (Berlin: IADA, 2 015), 95.
A. Brokerhof, A.E. Bülow en J. Kemp, ‘Developing value’; in: Intangibility Matters: International conference on the values of tangible heritage, LNEC – IPERION CH, Lisbon, 29-30 May 2017.
A.E. Bülow, A. Brokerhof, C. Barry en H. Chapman, ‘Pride and Prejudice: developing a shared understanding of priorities’ in: Journal of Paper Conservation, 17(2016)3-4, p. 100-111.
A. Brokerhof, en A.E. Bülow, 'The QuiskScan. A quick risk scan to identify value and hazards in a collection' in: Journal of the Institute of Conservation, 39(2016)1, p. 18-28.