Welke verpakkingsmaterialen zijn geschikt om erfgoedvoorwerpen te verpakken? Welke materialen gebruikt u voor de eerste schil (softverpakking) en welke voor de tweede (hardverpakking)? Tegen welke schadeoorzaken wenst u uw voorwerp te beschermen? Hoe lang moet een voorwerp verpakt blijven? Wat zijn de financiële mogelijkheden? Hoe maakt u een keuze?

Sommige verpakkingsmaterialen kunnen kortstondig worden gebruikt voor een transport, maar moet u vermijden wanneer u voorwerpen voor lange tijd wenst te verpakken. Andere zijn in beide gevallen te vermijden.

Enkele verpakkingsmaterialen zijn ook bruikbaar als buffer op de legborden, tussen gestapelde voorwerpen in, als steun of om voorwerpen mee af te schermen tegen stof en licht.

Wat moet u zeker doen?

• Bepaal tegen welke schadefactoren u het voorwerp wilt beschermen. Moet de verpakking bescherming bieden tegen stof of lichtschade, of eerder tegen stoten en schokken?
• Wilt u het voorwerp verpakken voor transport (kort) of voor de bewaring in depot (lang)? Ook een combinatie kan.
• Houd rekening met de eigenschappen van de depotruimte, zoals het klimaat. Is de vochtigheid stabiel of moet u de objecten bufferen tegen schommelingen? Wilt u de verpakkingen stapelen? Is er veel of weinig manipulatie?
• Houd rekening met de eigenschappen van het te verpakken voorwerp: materiaalsoorten zoals glas mogen of moeten niet zuurvrij worden verpakt, andere zeker wel.
• Mogelijk zijn er andere redenen om voorwerpen verpakt op te bergen in depot, bv. plaatsbesparing.
• Maak een gemotiveerde keuze tussen verschillende types verpakkingsmateriaal, zoals papier en karton versus kunststof, en maak een onderscheid tussen de soft- en hardverpakking van een voorwerp. Een combinatie is zeker mogelijk en soms wenselijk.
• Houd bij de keuze van de verpakkingsmaterialen rekening met de financiële mogelijkheden.
• Met een beperkt budget kunt u ervoor kiezen minder duurzame materialen te gebruiken (bv. een kartonnen doos die tien jaar zuurvrij blijft in plaats van dertig). U kunt ook de investering spreiden over de tijd en toch voor de duurzame (en duurdere) oplossingen kiezen.
• Voorkom oververpakken! Hierdoor vergroot de kans op ongelukken. We hebben vaak de neiging objecten té goed te verpakken, waardoor ze niet meer zichtbaar zijn, de verpakking slechts met veel moeite opengedaan kan worden enz. Elke laag verpakkingsmateriaal die u toevoegt moet een duidelijke functie hebben.

Tips & trucs

• Geschikt verpakkingsmateriaal voor erfgoedvoorwerpen koopt u meestal bij gespecialiseerde winkels. Contacteer ons voor adressen van leveranciers.
• Informeer naar de criteria voor verpakkingsmaterialen die geschikt zijn voor een langdurige bewaring, bv.:
  • de PAT-test voor fotografisch verpakkingsmateriaal (Photographic Activity Test);
  • ICN-kwaliteitseisen voor archieven, bibliotheken en musea (papier en karton).
• Vraag technische fiches op van verpakkingsmaterialen. Doe dat zeker wanneer u verpakkingmateriaal koopt bij een leverancier zonder ervaring in de erfgoedsector.
• Neem de maten van de depotrekken en andere leggers waarop de verpakte voorwerpen geplaatst moeten worden. Probeer het formaat van de verpakkingen af te stemmen op dat van bv. de legborden van de depotrekken. Als de rekken er nog niet zijn, kunt u ook de omgekeerde oefening maken.
• Probeer zo economisch mogelijk te werken. Plaats bijvoorbeeld drie dozen van 60 cm diepte bij 40 cm breedte op een legbord van 60 cm diep en ca. 125-130 cm breed.
• Bewaar de afgesneden restjes van verpakkingsmaterialen: ze komen later nog wel eens van pas.

Dit hoofdstuk werd geschreven door Annelies De Mey voor Depotwijzer.be.

FARO biedt regelmatig de cursus 'In Goede Handen | Bewaren, verpakken en intern transport' aan. Voor een actueel overzicht van ons cursusaanbod kunt u terecht in de FARO-vormingskalender of kunt u zich inschrijven op de FARO-nieuwsbrief.