Met deze niet-giftige methode kunt u schadelijke insecten in erfgoedcollecties bestrijden. Door de omringende lucht geleidelijk op te warmen en tegelijk de relatieve vochtigheid (RV) actief onder controle te houden, kunnen de meeste erfgoedobjecten veilig en efficiënt behandeld worden.

Hoe werkt het?

Erfgoedobjecten worden zodanig gestapeld in een luchtdichte kamer dat er overal vlotte luchtcirculatie mogelijk is. Vervolgens wordt de binnenlucht heel geleidelijk opgewarmd en bevochtigd tot de vooraf ingestelde maximumtemperatuur en RV. Nadat de maximumtemperatuur 1 uur lang is aangehouden en alle insecten gedood zijn, kan de kamer weer geleidelijk afkoelen terwijl de RV voortdurend op peil blijft.

Standaard wordt verwarmd totdat de temperatuur in de kern van de voorwerpen 52°C bedraagt, met een maximaal verschil van 8°C tussen de kern en de omgeving. D.w.z. dat de kamertemperatuur max. 60°C zal bedragen (instelbaar). Om schadelijke insecten als de huisboktor en de spinthoutkever te verdelgen is een kerntemperatuur van 55°C vereist. De kerntemperatuur wordt tijdens elke fase van de behandeling gemeten met sensoren in dummy houtblokken met eenzelfde dikte als de behandelde erfgoedobjecten.

Voor bouw- en interieurelementen is ook een in-situbehandeling mogelijk. Daarvoor wordt een luchtdichte tent of bubble op maat gemaakt die het element omvat. Het geheel lijkt erg op de tent die ook voor een stikstofbehandeling wordt voorzien.

Eigenschappen

Effectiviteit

100%, verdelgt alle insecten in elk stadium van hun ontwikkeling (ei, larve, insect).

Preventieve werking

Neen

Duurtijd

• De behandeling zelf duurt 22 tot 24 uur, afhankelijk van de dikte van het materiaal en de precieze instellingen van de behandelingsinstallatie.
• De maximumtemperatuur wordt 1 uur lang aangehouden.
• Hou rekening met de nodige tijd om het materiaal in de behandelingskamer te stapelen en het nadien weer te ontruimen.

Waar kunt u de behandeling toepassen?

• In een mobiele kamer op een vrachtwagen, dus dicht bij de eigen instelling.
• In een vaste kamer bij een firma in Kampenhout met een capaciteit van 30 m².
• In het gebouw zelf (in situ) voor de behandeling van bouw- of interieurelementen.

Voordelen

• Snel en milieuvriendelijk.
• Geschikt voor grotere hoeveelheden en grote erfgoedobjecten.
• De RV in de behandelingskamer blijft permanent onder controle en op peil. Niet alle firma's bieden dit standaard aan, vraag hier expliciet naar bij het eerste contact.
• Wanneer de richtlijnen worden gevolgd is dit een onschadelijke bestrijdingsmethode voor de meeste houten voorwerpen, natuurhistorische collecties, polychromie, schilderijen en textiel.
• De behandelingskamer kan soms in delen gehuurd worden. Dit betekent een besparing wanneer een beperkt aantal voorwerpen behandeld moeten worden.
• De mobiele kamer kan tot vlak bij de instellingen gebracht worden wat het hanteren en transporteren van de collectiestukken gevoelig beperkt.

Nadelen

• De methode is niet voor alle materialen geschikt. Vraag bij de minste twijfel raad aan een conservator-restaurator. Kies zeker een andere behandeling voor:
  • nat of erg vochtig materiaal (vanaf een materiaalvochtgehalte van 14% of hoger);
  • was, harsen en bepaalde lijmen;
  • perkament en oud leder;
  • rubber en kunststoffen;
  • onvolledig gedroogde verf of schellak;
  • slecht aangebrachte afwerkingslagen.
• Harsplekken in hout kunnen tijdens de behandeling vloeibaar worden. Zorg ervoor dat deze hars wordt opgevangen en dat de andere objecten en de behandelingskamer gevrijwaard blijven.
• U kunt de methode niet zelf toepassen.
• Prijziger dan sommige andere bestrijdingsmethodes, afhankelijk van de situatie (zie verder).
• Nadien moeten de behandelde objecten nog steeds manueel schoongemaakt worden van alle dode resten.

Randvoorwaarden

• Verwijder voor de behandeling de eventueel aanwezige plastic transportverpakking. Verpakkingen of hoezen uit Tyvek hoeven niet vooraf weggehaald te worden.

Opmerkingen

• Uitgezonderd bij de in-situbehandeling hoeven de objecten niet vooraf verpakt te worden. Dat is wel het geval bij het invriezen of de anoxiebehandeling. 
• Wilt u veel voorwerpen tegelijk behandelen? Besteed dan extra aandacht aan het efficiënt vullen van de behandelingskamer. Zo kunnen lichtere meubels bv. veilig op zwaardere balken rusten. En kunnen schilderijen op daarvoor ontwikkelde constructies worden gelegd, net als wandtapijten en andere objecten.

Kostprijs

• Effectieve kosten voor een behandeling (zoals water en elektriciteit) liggen erg laag.
• De transportkosten heen en terug. Hetzij van de mobiele kamer naar de eigen instelling, hetzij van de objecten naar de vaste behandelingskamer.
• De kosten voor het hanteren, stapelen en ontruimen van de objecten. 
• Een assessment door een conservator-restaurator op voorhand is aan te raden.
• De vaste kamer is soms gedeeltelijk af te huren als minder objecten behandeld moeten worden.
• Prijzen op maat: circa 75 euro per m³, inclusief het hanteren ter plaatse en een doorlichting of assessment door een specialist, maar exclusief BTW, verzekering en transport.

Andere

In de strijd tegen schadelijke insecten wordt soms ook een warmte- of heteluchtbehandeling uitgevoerd zonder controle van de RV. Omdat materialen op die manier uitdrogen en er zo ook schade aan voorwerpen kan ontstaan door vervormen of scheuren, is deze methode ongeschikt voor erfgoedcollecties.

In een poging om schadelijke houtborende insecten in gebouwen te verdelgen is enige tijd geleden ook geëxperimenteerd met het lokaal opwarmen van constructiehout door middel van microgolven. Maar de techniek heeft blijkbaar ook zijn nadelen en wordt in de praktijk niet langer toegepast.