1. Inventarisatie en typologering

Het Karrenmuseum heeft in zijn eigen collectie en die van Openluchtmuseum Bokrijk, de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis en privécollecties in totaal 122 rijtuigen geïnventariseerd, gefotografeerd (in de mate van het mogelijke) en getypologeerd. Van de voertuigen werden onder meer typologische kenmerken als afmetingen, aantal wielen, type vering, type bovenbouw, aantal deuren, aantal zitplaatsen en de afwerking in een Excel-database opgenomen. Wanneer aanvullende informatie over de bestemming en bijvoorbeeld restauraties of vorige eigenaars beschikbaar was, is deze eveneens opgenomen in de tabel. Op basis van al deze data zijn in totaal 27 typologieën van in Vlaanderen bewaarde rijtuigen gedefinieerd, met een grote nadruk op de fysieke constructie van de rijtuigen en minder op die van hun bestemming. Ook deze definities zijn aan de tabel toegevoegd.

Terwijl de inventarisatie en typologie van zowel de landbouw- als handelsvoertuigen in een eerste en tweede fase resulteerden in complexe Excel-bestanden, is in de derde fase gekozen voor een vereenvoudigd model bestaande uit drie verschillende entiteiten: het object (zijnde het rijtuig zelf), de afbeelding van het object (dus rijtuig) en de typologie van de objecten (dus rijtuigen). Voor elke entiteit werd een afzonderlijke datastructuur bepaald, op basis van de relevante standaarden. Eveneens is al gekeken naar hoe ook de inventarisatie en typologie van zowel de landbouw- als handelsvoertuigen naar eenzelfde vereenvoudigd Excel-bestand kunnen worden gemapt.

2. Fotografie

Er zijn 760 moederbestanden aangemaakt, in drie verschillende RAW-formaten:

• 118 moederbestanden in het CR2-formaat, het propriëtaire RAW-formaat van Canon;
• 604 moederbestanden zijn aangemaakt in het RAF-formaat, het propriëtaire RAW-formaat van Fuji:
• 38 moederbestanden zijn aangemaakt in het NEF-formaat, het propriëtaire RAW-formaat van Nikon.

In functie van een duurzame bewaring heeft PACKED vzw de verschillende RAW-bestanden omgezet in Uncompressed Baseline IBM TIFF v6.0 AdobeRGB archiveringsbestanden, met behoud van de volledige beeldresolutie. Al de TIFF-bestanden werden gevalideerd met behulp van de DPF Manager tool. Naast de TIFF-archiveringsbestanden heeft PACKED vzw ook JPEG-raadplegingsbestanden aangemaakt van de RAW- moederbestanden in twee resoluties:

• de volledige originele resolutie;
• een verkleinde resolutie van 1.920 x 1.440 pixels (horizontale foto’s) of 1.440 x 1.920 pixels (verticale foto’s).

Met de verkleinde resolutie wordt de resolutie van HD-schermen gedekt (1.920 x 1.080 pixels). Bij de omzetting naar JPEG werd het sRGB-kleurprofiel gebruikt. Met het oog op een mogelijke archivering van de RAW-bestanden, zijn de CR2-moederbestanden ook omgezet naar DNG-bestanden, met behoud van de volledige resolutie. DNG-bestanden zijn beter geschikt voor archivering dan CR2-bestanden. In de toekomst kan dan door het Karrenmuseum worden beslist of naast de TIFF-bestanden ook de DNG-bestanden verder zullen worden gearchiveerd.

Van zowel de TIFF-, JPEG- als DNG-bestanden zijn door PACKED vzw MD5-checksums aangemaakt. Die checksums worden door het Karrenmuseum samen met de fotobestanden bewaard. Zij maken het mogelijk om in de toekomst de integriteit van de fotobestanden te controleren, alsook te achterhalen of er bij de aanmaak van nieuwe kopieën (bv. voor back-up) geen fouten gebeuren.

Met het oog op het opladen van de foto’s in Wikimedia Commons werd ook summiere metadata in de JPEG-bestanden ingebed, o.a. Creative Commons licentie CC BY-SA.

3. Waarderingsinstrument

De databanken van de eerdere twee onderzoeken naar landbouwvoertuigen en handelsvoertuigen waren moeilijk te doorgronden. Bij de uitbouw van deze databank is sterk rekening gehouden met de toegankelijkheid. Behalve van de typologische kenmerken zijn per voertuig ook 3 technisch-historische waarderingen toegevoegd op het gebied van authenticiteit, conditie en volledigheid. Onder meer de typologische kenmerken, afbeeldingen en definities stellen erfgoedbewaarders in de eerste plaats in staat om historische rijtuigen te herkennen. Op basis van het aantal voorkomende types van rijtuigen en de verbonden technisch-historische waarderingen kunnen zij ook de erfgoedwaarde van een rijtuig onderbouwen en hierop eventueel ook keuzes afstemmen in het eigen collectiebeleid. De Excel-database is online vrij raadpleegbaar via de website van het Karrenmuseum.

4. Publieke ontsluiting

De 122 geïnventariseerde rijtuigen zijn allemaal ingevoerd in de online databank ‘Historische voertuigen in Vlaanderen’ die via de website van het Karrenmuseum is te raadplegen. Per voertuig zijn er een overzichtsfoto en 16 relevante kenmerken beschikbaar op het gebied van classificatie, typologering, afmetingen en beschrijving. PACKED vzw zal de nodige stappen ondernemen om de typologieën voor de drie types (landbouwvoertuigen, handelsvoertuigen en rijtuigen) als open te data op te laden in Wikidata. De foto’s (of een selectie ervan) zullen worden opgeladen in Wikimedia Commons. De records in Wikidata en de foto’s in Wikimedia Commons zullen met elkaar worden gekoppeld. PACKED vzw zal ook een koppeling maken met relevante artikels die reeds bestaan in Wikipedia.