Participatief met idealen: Stadsmuseum Lokeren
Participatie is een evidentie
Het Stadsmuseum van Lokeren richt zich voornamelijk op de 19e- en 20e-eeuwse geschiedenis van de stad met veel aandacht voor de lokale viltindustrie en ambachten. Wie niet beter weet, zou kunnen denken dat het een ‘typisch’ ouderwets lokaal museum is waar de tijd is blijven stilstaan. Niets is minder waar.
Geen stoffige collectiepresentatie waar nooit een pot wordt verzet. De conservator van het Stadsmuseum Lokeren wil samen met haar heel kleine team, dat in hoofdzaak uit vrijwilligers bestaat, een verschil maken. Via het museum willen ze actief bijdragen aan de samenleving. Ze zien het museum als een platform, een spil waar lokale erfgoedwerkers, inwoners én bezoekers zich thuis voelen. Een plek die uitnodigt om samen te zijn, te praten en na te denken, over erfgoed maar natuurlijk ook gewoonweg over de dingen des levens. Het museum als uitvalsbasis, als plek die deze mogelijkheden creëert, en zich als ‘facilitator’ opstelt. Participatie dus, in de zuiverste zin van het woord.
Klein zijn heeft zijn voordelen
Volgens conservator Leen Heyvaert biedt de kleinschaligheid van het museum én van de stad voordelen op het vlak van participatie: “Je komt snel bij geïnteresseerde mensen terecht. Binnen de marges van een klein budget en een klein team is er vrij veel experimenteerruimte omdat er geen commerciële belangen spelen. De drempel van het museum is laag, en de wegen ernaartoe zijn bekend. We krijgen alle steun van het bestuur voor projecten waarbij we Lokeraars bij het museum en bij het verhaal van de stad betrekken.”
Cocreatie met OKAN-leerlingen
De manier waarop het Stadsmuseum aan het werk gaat met OKAN-leerlingen tussen 12 en 18 jaar is een prachtig voorbeeld van de participatieve werking. OKAN is de afkorting voor OnthaalKlas voor Anderstalige Nieuwkomers. De OKAN-leerlingen hebben de meest diverse culturele achtergronden en krijgen een jaar lang intensief Nederlandse les. Het leerkrachtenteam bereidt deze leerlingen voor op een verdere (school-)carrière in België.
De leerlingen kozen een favoriet object uit de collectie en gingen er enkele maanden mee aan de slag tijdens verschillende taalopdrachten en tijdens creatieve sessies met maatschappelijk jeugdwerkers van vzw Vagevuur. Hun werk resulteerde in zelfgeschreven teksten bij de voorwerpen, een fotoportret en een beeldend ‘antwoord’ op de collectiestukken.
Het mooie is dat al dit creatieve werk tentoongesteld werd in de vaste opstelling van het Stadsmuseum, en dus niet ergens in een achterafje werd verstopt. Bovendien was de opening van de tentoonstelling volledig in handen van de leerlingen, wat uitmondde in een stevig feestje met veel lekkers, dans, muziek, en nieuwe gezichten. De leerlingen ontpopten zich tot volleerde gidsen en leidden andere OKAN-leerlingen en een groep volwassenen met een migratieachtergrond doorheen de tentoonstelling. Deze video geeft alvast een goed beeld van het project.
Klein Museum, Groot Bereik
Opvallend aan de participatieve werking van het Stadsmuseum van Lokeren is dat een klein museum zo een grote impact kan hebben. Dat geldt trouwens ook voor andere kleinere musea zoals het nieuwe Stadsmuseum van Lier of het Yper Museum. Als u hier meer over wenst te weten, zou u beslist naar het Groot Onderhoud moeten komen. Meer in het bijzonder is de sessie ‘Klein Museum, Groot Bereik’ dan gesneden koek. Conservator Leen Heyvaert zal er als een van de sprekers het inspirerende verhaal van het Stadsmuseum van Lokeren komen vertellen.
Deze sessie is trouwens een uitloper van de collegagroep met dezelfde naam, die FARO samen met ICOM Vlaanderen, Heemkunde Vlaanderen, Musea en Erfgoed Mechelen, Musea Lier en Erfgoedcel Kempens Karakter in 2017 organiseerde. Momenteel verwerken we de inzichten die we tijdens dit traject opdeden tot een publicatie. Als u een participatieve werking wenst uit te bouwen, weet u dus waarnaar uit te kijken. Maar eerst: inschrijven voor sessie 3 van het Groot Onderhoud!
Foto's: Stadsmuseum Lokeren
