Traag, trager, traagst

Verschillende erfgoed- en kunstinstellingen laten tijdens Slow Art Day, op zaterdag 6 april, hun bezoekers op een trage manier kennismaken met kunst en erfgoed. Sinds 2010 hebben al meer dan 1.200 activiteiten plaatsgevonden bij meer dan 700 instellingen, tot op Antarctica toe. Vlaanderen doet duchtig mee. En zet zelfs een stap verder, zo bewijst de gespecialiseerde Stresskliniek ZNA.

Aanvankelijk liep Slow Art Day als een experiment in de Verenigde Staten. Ondertussen is geen enkel continent meer afwezig op het presentielijstje. Het evenement heeft zich snel verspreid en komt duidelijk tegemoet aan een behoefte tot onthaasting.

Trager = meer appreciatie

Elk jaar op een zaterdag in april nodigen musea en kunstgalerijen hun bezoekers uit om op een trage(re) manier naar kunst te kijken. Mensen nemen immers doorgaans minder dan 30 seconden de tijd om een werk te bekijken, zo blijkt uit onderzoek. Phil Terry, de initiatiefnemer van de internationale Slow Art Day, vond dat dit anders moest kunnen. Door langer te kijken ontdek je immers nieuwe facetten van een werk. Langer (en dus ‘trager’) kijken zorgt ook voor meer plezier en appreciatie van de kunstwerken. Het nodigt de bezoekers uit om kunst te ervaren en er zelf betekenissen aan te hechten.

Van tien minuten tot meer dan een uur

Sommige musea doen dit door hun bezoekers gedurende tien minuten een werk te laten bekijken. Andere instellingen beperken zich tot één werk dat in groep gedurende een uur wordt besproken – je hoeft immers geen expert te zijn om te kunnen meepraten. Op verschillende plekken experimenteert men ook met andere werkvormen om de interactie met de kunst intensief te beleven: kijken en schrijven, kijken en maken, kijken en mediteren, kijken en ruiken/voelen/horen en ga zo maar door.

Vlaanderen en Brussel doen mee

In eigen land kwam de Slow Art Day sinds 2013 in een stroomversnelling, en wel na het bezoek van Rika Burnham (The Frick Collection, New York) aan Vlaanderen. Burnham is de auteur van het boek Teaching in the Art Museum en ontwikkelde een eigen, erg succesvolle praktijk van ‘één uur, één kunstwerk’. Sinds haar passage hebben ook erfgoedinstellingen in Vlaanderen en Brussel methodieken uitgetest om op een trage(re) manier van kunst te genieten.

Dat Vlaanderen en Brussel gangmakers zijn van de Slow Art Day is in het buitenland niet onopgemerkt gebleven. Op de lijst van deelnemende organisaties op de website van Slow Art Day valt de Vlaamse en Brusselse deelname op. Op 12 september 2018 presenteerden het FOMU - Fotomuseum Antwerpen en FARO, op vraag van Phil Terry, de initiatiefnemer van Slow Art Day, een webinar over de slow-focusaanpak en mindfulness in het museum.

Meer dan die ene dag

Veel musea laten het echter niet bij die ene dag in april, maar bieden verspreid over het jaar slow-artsessies aan. Zo is er in het FOMU een gevarieerd slow-focusprogramma. Tijdens de lunchpauzes op dinsdag genieten de bezoekers van één werk via de techniek van Visual Thinking Strategies, in combinatie met een sessie yoga, mindfulness of andere vorm van meditatie. Ook voor het M HKA is slow art niet nieuw. Gedurende het hele jaar kunt u dit aanbod uitproberen. Enkele cultuurliefhebbers van Davidsfonds Borgerhout deelden hun bevindingen in een blog.

In een filmpje verduidelijken FOMU, het Museum Kunst en Geschiedenis uit Brussel en FARO hoe het er in de praktijk aan toe kan gaan. Hierin gaat de aandacht naar slow focus en naar mindfulness als een manier van vertraging en verstilling. Mindfulness lijkt internationaal een succesformule te zijn voor vele musea om bezoekers (even) te laten onthaasten. Zo was er recent de verdiepende opleiding in ‘Een mindful museale praktijk’ van FARO met de Stresskliniek ZNA.

Deelnemers Slow Art Day 2019

Antwerpen

DIVA
Bezoek DIVA op zaterdag 6 april en laat u heel traag onderdompelen in ‘Wonderkamer I, Axel Vervoordt'. Tijdens deze slow-artrondleiding daagt DIVA u uit om te vertragen en op een ontspannen manier van de expo te genieten. DIVA biedt u tijd en ruimte om bewust, langzaam enkele werken te bekijken en in u op te nemen. Ga in groep en onder begeleiding van een gids op ontdekking. Ziet u hetzelfde als anderen? Luister en laat u verrassen door wat anderen ontdekken. Ontrafel samen de geheimen van het kunstwerk. Een unieke ervaring die uw zintuigen verfrist!

6 april, 14.00-15.00 uur
http://www.divaantwerp.be/nl/visit/agenda/slow-art-rondleiding
https://www.facebook.com/events/1733033223465222/

FOMU Fotomuseum
Tijdens Slow Art Day staat het Fotomuseum in het teken van traag kijken naar kunst. We nodigen u uit om gedurende een sessie van 1 uur samen met een gids stil te staan bij één foto. Elke sessie is anders, een team gidsen staat voor u klaar om u kennis te laten maken met verschillende technieken om de foto’s aan de muur te beleven. We vertrekken steeds vanuit Visual Thinking Strategies (VTS) en laten ons inspireren door principes uit de mindfulness, westerse en oosterse filosofie.

6 april, 10.30-11.30 uur: Slow Focus bij Restricted Images: VTS, oogyoga en meditatie
6 april, 11.30-12.30 uur: Slow Focus bij Sébastien Reuzé: VTS en filosofisch gesprek
6 april, 14.00-15.00 uur: Slow Focus bij Sébastien Reuzé: VTS en auditieve meditatie
6 april, 15.00-16.00 uur: Slow Focus bij Restricted Images: VTS en massagetechnieken a.d.h.v. dotpainting
6 april, 16.30-17.30 uur: New Narratives Tour door Tom Hannes (bij Sébastien Reuzé)
https://www.fotomuseum.be/workshops-en-events/Slow_art_day.html

Middelheimmuseum: een uur met Henk en Henry
In het kader van Slow Art Day organiseert het Middelheimmuseum een rondleiding van één uur over slechts twee kunstwerken. Samen met een museumgids ontdekt u wat ‘Koning en Koningin’ van Henry Moore en ‘Morgen is alles anders’ van Henk Visch u vertellen.

6 april, 10.00-11.00 uur en 11.30-12.30 uur
https://www.middelheimmuseum.be/nl/activiteit/een-uur-met-henk-en-henry

M HKA: verpozen in de collectie en harmonisch tekenen
In het M HKA kunt u terecht voor sessies 'Verpozen in de collectie', waarbij u 45 minuten lang in één collectiekunstwerk duikt. Mag het wat actiever? Dan kan u aansluiten bij de workshop Harmonisch tekenen, waar u bewust leert kijken, luisteren en tekenen.

6 april, 14.00-14.45 en 17.00-17.45 uur: verpozen in de collectie. Gedurende drie kwartier gaat u up close met een kunstwerk uit de M HKA-collectie. Wat gebeurt er in het werk? Waaraan kunt u dat zien?
6 april, 15.00-16.00 uur: workshop harmonisch tekenen. In een diep ontspannen staat geraken door het luisteren naar muziek, dat kan. Laat u leiden door een harmonie van Bach of Ockeghem en neem de tijd om uw gedachten, emoties, percepties op een rijtje te krijgen. Hoe u die dan overbrengt op papier? Expert mindfulness Kym Nelson leert u er alles over.
https://www.muhka.be/programme/detail/1306-slow-art-day en https://www.facebook.com/events/801262773570111/

Sint-Pauluskerk
In de Sint-Pauluskerk onthult de biechtstoel van Kerricxal zijn geheimen. Gidsen vertellen over dit bijzondere laatbarokke houtsnijwerk in de zuidelijke zijbeuk van de kerk. Zelden gaat de structuur van een dergelijk meubel zo subliem schuil achter een meesterlijke mise-en-scène. De bewogen, maar elegante houdingen van de figuren worden versterkt door het onrustige karakter van de overvloedige dunne plooien in hun strakke kledij. Kom er even bijzitten en gun uzelf de tijd.

Zondag 7 april, 14.00-17.00 uur (zonder inschrijven)
https://www.facebook.com/Sint-Pauluskerk-Antwerpen-382900385236240/

Brugge

Groeningemuseum
Onder leiding van een museummedewerker en samen met andere deelnemers neemt u de tijd om één tot drie kunstwerken uit de vaste collectie te bekijken en uw observaties, kennis en vragen te delen. Onze werken zijn vaak zo rijk dat u intrigerende details blijft ontdekken. Een leerrijke belevenis en de perfecte start voor een ontspannend weekend!

6 april, om 11.00 uur (volzet) en om 14.00 uur
https://www.visitbruges.be/slow-art-day-2019?_translate=de

Sint-Janshospitaal
In het Sint-Janshospitaal neemt een medewerker u mee voor een kennismaking met een drietal kunstwerken. U wordt uitgenodigd uw gedachten te delen.

6 april, om 14.00 uur (volzet) en om 15.30 uur
https://www.visitbruges.be/slow-art-day-2019

Brussel

Bozar: portretten kijken van Bernard van Orley
28,63 seconden – zo lang blijven we gemiddeld voor een kunstwerk staan. Maar wat als we kijken … en wat langer kijken? Naar het portret van een 16e-eeuwse dokter bijvoorbeeld. Welke codes worden leesbaar, welke informatie verschijnt er over zijn leven én het leven in Brussel, toen even hoofdstad van de Wereld? BOZAR nodigt u uit om letterlijk even stil te staan bij zo’n portret. En bij dat van de machtige maar tragische Margaretha van Oostenrijk, ook van de hand van Bernard van Orley.

6 april, 10.00-12.00 uur
https://www.bozar.be/nl/activities/152027-slow-art-day-2019

Muziekinstrumentenmuseum
U bent van harte welkom in het MIM voor enkele slow-focussessies.

6 april, vanaf 11.00 uur
http://www.mim.be/nl

Gent

S.M.A.K.
Kim Decatelle van Vormingplus Gent-Eeklo neemt u mee om samen met aandacht te vertragen. We verdiepen ons in enkele kunstwerken uit de collectie. Na tien minuten krijgt u meer dan aandacht voor het geheel en de details. We stellen vragen als: wat valt u op in het kunstwerk? Welk verhaal wordt er verteld? Waaraan kunt u dat zien?