Op 27 en 28 oktober 2016 organiseerde het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK-IRPA) een internationale workshop over het wetenschappelijk onderzoek naar relikwieën. Een primeur, want voor het eerst bundelde deze bijeenkomst een aantal bijdragen van wetenschappers uit verschillende disciplines die zich niet zozeer vragen stellen over de religieuze en historische achtergrond van de relikwieën, maar wel uitgaan van een meer archeologische en puur wetenschappelijke benadering.

Welke informatie kunnen de relieken ons geven over de mensen die begraven liggen in de schrijnen? Wat weten we over de manier waarop ze leefden? Wat weten we over de andere attributen in het schrijn? Zijn deze voorwerpen misschien jonger dan de menselijke resten die erin bewaard worden? En waarom werden ze aan het schrijn toegevoegd? Tal van vragen dus, wat resulteerde in een heleboel bijdragen van internationale wetenschappers. Het boek Relics @ the Lab. An Analytical Approach to the Study of Relics bundelt nu deze bijdragen.

Grote verscheidenheid

De papers behandelen een grote verscheidenheid aan thema's en analytische methoden. Sommige richten zich op de primaire relikwieën, terwijl andere zich bezighouden met de aard en oorsprong van secundaire en tertiaire overblijfselen. Een eerste groep documenten legt de nadruk op de archeologische authenticiteit van de relikwieën, terwijl een tweede groep inzoomt op het gebruik, de toevoegingen en manipulaties die de relieken in de loop der eeuwen ondergingen.

Radiokoolstof en fysische antropologie zijn de belangrijkste instrumenten om de primaire relikwieën te bestuderen, terwijl kleurstofanalyse, beeldvormingstechnieken, textielanalyse en dendrochronologie worden gebruikt om de secundaire en tertiaire overblijfselen te bestuderen. Ook technieken die je op het eerst gezicht niet met het onderzoek naar relikwieën in verband zou brengen, zoals de analyse van schrijfinkt of de bepaling van planten en uitwerpselen, worden gebruikt om de oorsprong, aard en context ervan beter te begrijpen.

Uit Vlaanderen komen volgende relikwieën aan bod: het schrijn van Sint-Odilia in Kerniel (Borgloon), relieken uit de kathedraal van Mechelen en de Sint-Guidokerk Anderlecht, de relieken van Relindis en Harlindis (Maaseik) en van Sint-Dympna (Geel), en de databank voor de studie van de schedelrelieken van Herkenrode (Hasselt).