Op 15 en 16 september vindt Informatie aan Zee plaats. Informatie aan Zee is het grote tweejaarlijkse congres voor informatieprofessionals, georganiseerd door VVBAD in het Kursaal in Oostende. FARO is op deze beurs aanwezig met verschillende presentaties. Ook het Archipelproject is sterk vertegenwoordigd.

 

15 september, 13.30 - 14.15 uur, Ridderzaal

 

Digitale archivering is een hot topic in de culturele en wetenschappelijke wereld. Hoe kunnen we cultureel en wetenschappelijk erfgoed toegankelijk houden voor toekomstige generaties? Hoe kunnen we blijven herinneren? Hoe kunnen we het digitale zwarte gat vermijden? En hoe moeten we dit organiseren en betalen?

Archipel is een vervolgproject op BOM-VL en onderzoekt hoe een genetwerkte, digitale infrastructuur voor de archivering en ontsluiting van multimediale content kan worden opgezet. Tijdens de sessie stellen we een mogelijke strategische roadmap voor een digitaal archief voor. Daarbij komen verschillende aspecten aan bod. Op de eerste plaats staan we stil bij de organisatorische aspecten en beleidsmatige implicaties van de opzet van een digitaal archief.

 

Moet dat centraal worden aangestuurd of moet er eerder voor een decentrale, genetwerkte oplossing worden gekozen? Wat zijn voor- en nadelen van beide opties? Een tweede vraag heeft betrekking op mogelijke distributiemodellen. Kan een digitaal archief voor cultureel erfgoed duurzaam ontsloten worden via nieuwe businessmodellen? Wat zijn de verwachtingen ten aanzien van de subsidiërende overheid? En hoe kunnen distributiemodellen worden gediversifieerd rekening houdend met mogelijke doelgroepen?

 

Ten slotte worden mogelijke publieksstrategieën voor een digitaal archief onder de loep genomen. Op welke manier kan een publiek betrokken worden bij een dergelijk grootschalig archief? Moet er gestreefd worden naar een centrale ontsluiting die zowel online als op de site wordt aangeboden (naar analogie met het Nederlandse Beeld & Geluid). Of moet er eerder geopteerd worden voor een decentraal model waarbij contentaanbieders het eigen publiek kunnen aanspreken via de centraal geaggregeerde content?

 

15 september, 14.15 - 15.00 uur, Ridderzaal

 

Archipel is een vervolgproject op BOM_vl dat onderzoekt hoe een genetwerkte, digitale infrastructuur voor de archivering en ontsluiting van multimediale content kan worden opgezet. Tijdens de onderzoeksperiode wordt een demonstratieplatform ontwikkeld dat aantoont hoe een centrale infrastructuur oplossingen kan bieden voor zowel de ontsluiting van data uit diverse bronnen als de archivering ervan. Organisaties (podiumkunsten, cultureel erfgoed, bibliotheken, ...) kunnen hun content via de centrale infrastructuur ontsluiten door hun data te laten opnemen in de centrale databank of door hun eigen databanken aan te sluiten op de infrastructuur.

Daarnaast kan men gebruik maken van het digitale archief om data duurzaam te bewaren. De infrastructuur is modulair opgebouwd om een zo groot mogelijke flexibiliteit te voorzien. Ook de openheid van het systeem is een belangrijk aandachtspunt.

 

Echter, niet enkel de technische aspecten van de infrastructuur komen aan bod, ook de publieksstrategieën die eraan gelinkt kunnen worden. Gebruikers in verschillende sectoren zoals het onderwijs, het theater, het onderzoek, krijgen immers de mogelijkheid om niet steeds evidente bronnen met elkaar te linken en te combineren. Gespecialiseerde portalen demonstreren welke meerwaarde een infrastructuur als Archipel kan bieden.

 

15 september, 16.15 - 17.00 uur, Lounge bar

 

Beschrijvingen op collectieniveau zijn een nuttig instrument om erfgoed- of andere verzamelingen te ontsluiten, als voorlopig alternatief voor objectontsluiting (zoals bestandsbeschrijvingen bij archieven) of als complementaire ingang. Collectiebeschrijvingen hebben ook beleidsmatige toepassingen. Veel Vlaamse erfgoedorganisaties hebben dan ook de wens of zelfs de opdracht om de collecties in hun deelsector of instelling in kaart te brengen. Uiteraard hebben ze op dat vlak allemaal eigen behoeften. Maar een deel van de verzamelde gegevens is heel gelijkvorming.

 

De basisinformatie op een gelijkaardige manier verzamelen en beschrijven, kan de bruikbaarheid ervan verhogen. Nieuwe spelers kunnen gebruik maken van bestaande gegevens en ervaringen van andere organisaties bij het maken een eigen collectieoverzicht. Er kan gebruik worden gemaakt van dezelfde software of gedeelde systemen. In een ideale wereld kunnen de basisbeschrijvingen uit verschillende overzichten zelfs worden geaggregeerd in een centraal 'erfgoedregister'. Zo ver is het evenwel nog niet.

 

Onder leiding van FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, PACKED. Exertisecentrum voor digitaal erfgoed en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek werd in het afgelopen jaar binnen het Prisma-project gewerkt aan een gedeelde methodologie voor het maken van beschrijvingen op collectieniveau. Hierbij werd vertrokken van internationale standaarden en de ervaringen van uiteenlopende erfgoedorganisaties. De bevindingen werden verwerkt tot een brochure die kan helpen meer uniformiteit te brengen en die antwoord geeft op de vragen van een beginnende collectiebeschrijver: Wat is het nut van het maken van beschrijvingen op collectieniveau? Hoe maak je een uitwisselbare basisfiche? Hoe zorg je dat die goede informatie bevat? Hoe breid je de basisbeschrijving best uit om in je specifieke behoeften te voorzien? Wanneer beschrijf je iets als afzonderlijke (deel)collectie? Welke collectieregisters bestaan er al in Vlaanderen? Welke organisaties hebben expertise op dit gebied? Welke standaarden en systemen zijn er? Met deze brochure in de hand wordt je collectieoverzicht een langetermijnsucces...

 

15 september, 16.35 - 17.00 uur, Delvauxzaal

 

In 2010 stelden FARO en het Departement CJSM het e-cultuurdemonstratieproject 'De virtuele erfgoedexpert in de klas' voor. Leerlingen van het O.-L-.V- Visitatie Mariakerke stonden via een webconferentie-opstelling in direct contact met het restauratieatelier van Amsab-ISG, waar twee papier- en boekrestauratrices hen de knepen van het vak live uit de doeken deden. De leerlingen maakten kennis met de werkplek van de restauratrices en kregen de kans om rechtstreeks vragen te stellen.

Die interactie zorgt voor een unieke toevoeging aan het reguliere onderwijsprogramma. Als vervolg op ‘De virtuele erfgoedexpert in klas' gaven FARO en het Departement CJSM in 2011 aan vijf erfgoedinstellingen de kans om een online les aan te bieden, die leerlingen een blik achter de schermen van hun organisatie geeft. Tijdens deze presentatie komt u meer te weten over deze innovatieve, educatieve ICT-toepassing die breedbandtechnologie implementeert in het onderwijs en de erfgoedsector. 

 

16 september, 10.15 - 11.00 uur

 

De gangbare praktijk bij het digitaliseren van documenten is inputgericht. Dit leidt tot scans van matige kwaliteit. De digitaliserende archiefdienst of bibliotheek heeft bovendien geen idee hoe goed de digitale kopie het analoge origineel wel of niet benadert. In deze presentatie wordt uiteengezet welke de zwakke punten zijn van de huidige, wijdverspreide manier van werken.

 

We geven geen kritiek zonder ook een alternatief te bieden: de Nederlandse Metamorfozerichtlijnen zijn 's werelds toonaangevende richtlijnen voor preservation imaging. Ze zijn gebaseerd op de beeldwetenschap of imaging science. Tijdens de presentatie zetten we kort uiteen wat beeldwetenschap is. Evenals hoe deze wiskundige benadering van digitaliseren leidt tot veel nauwkeuriger geformuleerde kwaliteitseisen en kwaliteitscontroles. De Metamorfozerichtlijnen zijn niet alleen superieur aan de vele bestaande richtlijnen (vaak het gevolg van nattevingerwerk), ze staan ook voor een fundamenteel andere manier van werken die wel garant staat voor kwaliteit. De belangrijkste verschilpunten met de traditionele manier van digitaliseren worden hier aangestipt.

 

FARO brengt een handboek uit over de technische aspecten en kwaliteitseisen van digitaliseren. We gaan in op wat u van dit handboek mag verwachten en waarvoor u het kan gebruiken. FARO publiceert dit handboek als PDF-bestand op de FARO-site op 16 september 2011.

 

Informatie aan Zee brengt dit jaar een brede waaier aan bijdragen uit de erfgoedsector. Een greep uit het aanbod vindt u terug op de website van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, het volledige programma kan u raadplegen via de website van VVBAD waar ook alle praktische informatie over Informatie aan Zee verzameld werd.