Doelstellingen zijn de kern van een beleidsplan en het is dus belangrijk om ze scherp te formuleren. Dat is maatwerk. Tijdens sessies met organisaties gebruik ik zeven vragen om samen verder over de doelstellingen na te denken. Ik deel ze graag met u!

1. Is het hoofdwerkwoord scherp genoeg?

Neem een fluostift en ga over tot tekstanalyse. Welk werkwoord draagt uw doelstelling? Vaak tref ik woorden aan als 'maken', 'doen', 'tot stand komen', 'realiseren'. Dit zijn in feite geen echte sterke werkwoorden (om nog maar te zwijgen over 'worden'-constructies). Ga dus na of er een ander, meer specifieker werkwoord bestaat dat actief uitdrukt wat u wil bereiken.

2. Zit er verandering in?

Een beleidsplan wil iets veranderen de komende jaren, en dat zal dus ook in de doelstellingen zichtbaar moeten zijn. Bekijk dus of u beweging in de doelstellingen kunt krijgen. Maakt u de komende jaren zaken groter, meer, beter, verder uitgediept ... geef dat dan weer in de formulering. Sterke doelstellingen maken immers duidelijk waar u het verschil maakt tegenover vandaag.

3. Is het specifiek genoeg?

Passe-partoutdoelstellingen moeten we vermijden. Bekijk dus in welke doelstelling u wat couleur locale kunt toevoegen. Neem uw eigen organisatie eens niet als onderwerp van de zin en bekijk of wat u zegt voldoende specifiek is. Welk concreet erfgoed en welke concrete erfgoedgemeenschappen worden er beter van?

4. Is het meetbaar?

Stel u de vraag hoe u over een jaar of vijf kunt bewijzen dat u deze doelstelling heeft gehaald. Hoe kunt u zien dat de tevredenheid is toegenomen of dat de kwaliteit is verhoogd? Een belangrijke bijvraag daarbij is of u eigenlijk zelf wel grip heeft op het resultaat. Hoe gaat u bijvoorbeeld bewijzen dat u de globale gezondheid in de gemeente heeft laten stijgen? Misschien moet u het anders verwoorden zodat u alleen verantwoordelijkheid opneemt voor datgene waar u echt invloed op hebt?

5. Zijn de financiële implicaties zichtbaar?

Doelstellingen moeten de koppeling kunnen maken naar de begroting. Elementen die grote werkingskosten met zich meebrengen maakt u best zichtbaar in de doelstellingen. Een algemene doelstelling over het verbreden van de communicatie maakt wellicht de hoge kost voor het tijdschrift onvoldoende zichtbaar.

6. Is het ambitieus genoeg?

Een beleidsplan moet natuurlijk wel een beetje uitdagend zijn en nieuwe energie losmaken in de organisatie. Als u alle voorgenomen doelstellingen op uw sloffen haalt, dan is er vast ruimte om het ambitieniveau een beetje op te krikken? De lat te laag leggen is nooit een goed idee.

7. Is het haalbaar?

Anderzijds moeten doelstellingen ook voldoende realistisch zijn. Onhaalbare dingen beloven heeft geen zin. U moet dus op zoek naar de ideale spanning tussen droom en daad.

Tot slot:

De ideale doelstelling bestaat niet en de meningen over goede doelstellingen lopen nogal uiteen. Niet elke doelstelling zal kunnen beantwoorden aan àlle zeven vragen. Maar zorg dat deze elementen wel in het geheel van de doelstellingen gedekt zijn.

In elk geval is het een goed idee om uw doelstellingen door meerdere mensen te laten bekijken, zodat u meerdere perspectieven kunt meenemen in de formulering. Alleen al door die dialoog worden uw doelstellingen een stuk sterker!