Op 19 oktober presenteerde de Koning Boudewijnstichting een lijvig rapport over het vrijwilligerswerk in België. Deze studie bevat vooral algemene cijfers. Toch geeft ze ook voor erfgoedwerkers stof tot nadenken.

Het rapport beschrijft de resultaten van een bevraging van 10.000 Belgen over hun engagement als vrijwilliger. Zo doet bijna 13% van de Belgen aan vrijwilligerswerk. Dit lijkt veel, maar is toch lager dan de 1 op 5 die vaak wordt geciteerd. Verder blijkt dat bijna 20% van alle vrijwilligers actief is in de culturele sector. Hiermee is onze sector, na de sport, de tweede belangrijkste op het vlak van vrijwilligerswerk.

Ook voor erfgoedwerkers geeft deze studie stof tot nadenken, zoals:

• Anders dan het cliché doet vermoeden, engageren jongeren zich vaak als vrijwilliger. Meer nog: van alle bevolkingsgroepen wijden 20- tot 24-jarigen de meeste tijd aan vrijwilligerswerk. De intensiteit van dit engagement daalt vanaf 25 jaar, op het moment dat vele mensen beginnen met carrière en gezin. Vanaf 55 jaar kunnen vrijwilligers zich opnieuw vaker engageren.
• Ongeveer één Belgische vrijwilliger op vier is ouder dan 60 jaar. Dit komt vooral omdat de 60-plussers de grootste bevolkingsgroep zijn. Verhoudingsgewijs engageren ouderen zich niet méér als vrijwilliger.
• Wie lager is opgeleid of een lagere socio-economische status heeft, engageert zich opvallend minder dan wie hogeropgeleid is.
• Mannen en vrouwen zijn ongeveer even sterk vertegenwoordigd. Zij verrichten wel niet altijd dezelfde taken. Leidinggevende taken worden vaker door mannelijke vrijwilligers opgenomen, terwijl vrouwen duidelijk meer dienstverlenende functies uitvoeren.
• Tussen Vlaanderen en Wallonië zijn er geen significante verschillen, maar in Brussel is het profiel van het vrijwilligerswerk enigszins anders. In de hoofdstad ligt het globale percentage vrijwilligers lager. Nog groter zijn de verschillen wat opleidingsniveau betreft: universitairen staan er in voor meer dan 40% van de vrijwillige activiteiten.

Meer weten?

Het lijvige rapport kan u bestellen bij de Koning Boudewijnstichting. Op de website vindt u ook een samenvatting.

Wil u meer weten over vrijwilligerswerk in de erfgoedsector? Bestel dan het onderzoeksrapport 'Nabij, verenigd en meegerekend'. Daarin geeft FARO heel wat cijfers en informatie over erfgoedverenigingen in Vlaanderen en Brussel.

In 2015 heeft FARO, samen met Heemkunde Vlaanderen en Herita, een 'ABC van het vrijwilligerswerk' uitgegeven. Dat beschrijft de belangrijkste tendensen in het vrijwilligerswerk voor de erfgoedsector.