5 april 1943. Herdenking en participatie in Mortsel

5 april 1943. Herdenking en participatie in Mortsel.

Op 5 april 1943 bombardeerden Amerikaanse bommenwerpers per ongeluk een wijk in Mortsel, met 934 doden als trieste balans. 75 jaar later markeert de Stad Mortsel de herinnering aan dit bombardement met een opvallend participatief project.

De Stad Mortsel is al jaren bezig met de herdenking van ‘5 april 1943’. Aan de basis ligt het werk van historicus Pieter Serrien. Samen met zo’n 200 scholieren interviewde hij in de jaren 2000 de getuigen van het bombardement en verwerkte hun verhalen in het boek Tranen over Mortsel.

Voor 2018 markeerde de stad Mortsel ‘75 jaar bombardement’ met een bijzonder programma. Naast een academische zitting, een tentoonstelling en een concert, loopt het participatieproject ‘Geef hen een plaats in je hart’. De stad liet 934 herdenkingsdoosjes maken, een per slachtoffer. Daarop staat een foto of silhouet van de overledene en binnenin zit alle info die de stad over die persoon heeft kunnen terugvinden. Bij sommige slachtoffers is dat enkel de geboorte- en sterfdatum, maar bij heel wat mensen kon het stadsbestuur het volledige levensverhaal reconstrueren dankzij familieleden. Vervolgens lanceerde het bestuur een oproep naar de bevolking: Mortselaars mogen zo’n doosje twee weken lang met zich meedragen en thuis een plaats geven. Om ook kinderen en jongeren te betrekken, lanceerde het stadsbestuur een bijkomende oproep via de scholen. Voordat de Mortselaars de doosjes terugbrengen, mogen ze zelf iets persoonlijks toevoegen aan het doosje: een opschrift, een tekening, een gedicht ... Eind april zullen de doosjes worden verwerkt in een speciale installatie op de stedelijke begraafplaats.

Met het participatieproject voegde de stad in 2018 een nieuwe dimensie toe aan de herdenking van ‘5 april 1943’. De laatste jaren herdacht de stad deze gebeurtenis met een ceremonie op de begraafplaats. Hiermee bereikte ze vooral een ouder publiek. “Maar wij vinden het belangrijk dat álle Mortselaars, ook de jeugd, beseffen wat de impact is van zo’n bombardement en dat oorlog van alle tijden is. Ook vandaag nog vallen er dagelijks burgerslachtoffers. Wij willen hen helpen herinneren, ook nadat er geen ooggetuigen meer overblijven”, zo klonk het bij de lancering van het project.

Meer informatie vindt u op de website 5april1943.be. Ook het VRT-nieuws wijdde een bericht aan deze bijzondere herdenking. 

Op de foto: de herdenkingsdoosjes van Dirk en Karel Van Houtte. Beide broers waren respectievelijk twee en drie jaar oud toen ze omkwamen tijdens het bombardement.

Gregory Vercauteren
Tweede Wereldoorlog