Op donderdag 15 december 2011 wordt het 20e deel van het Nationaal Biografisch Woordenboek voorgesteld tijdens een academische zitting in het auditorium Albert II van het plechtstatige Paleis der Academiën in Brussel. Zo worden er 114 biografieën van historische figuren – uit zowat alle historische periodes – toegevoegd aan de reeks belangrijke mannen en vrouwen uit onze geschiedenis.

In de 19e eeuw verschenen reeksen overzichten van Beroemde Landgenoten. In eigen land ging de Biographie Nationale in 1864 van start. Het jonge land was, net als bij tal van buurstaten, heel sterk geïnteresseerd in geschiedenis, en met name in de personages die de vaderlandse geschiedenis – letterlijk dan – hadden meegemaakt. Biografische woordenboeken zijn in historisch onderzoek een alledaags hulpinstrument, maar ze zijn selectief. Ze groeperen figuren die 'belangrijk' worden geacht, ze presenteren die als 'uniek', als voorlopers, helden of soms als slachtoffers van de geschiedenis en ze sturen daarmee op hun beurt het geschiedbeeld. Zo tellen de negentien volumes van het Nationaal Biografisch Woordenboek die tot dusver verschenen samen intussen 3.801 personages, vanaf de oudheid tot heden, goed voor 3.645 mannen en 156 vrouwen (4%!).

Brede caleidoscoop

Als jubileumnummer is deel 20 extra dik en rijk aan inhoud. Het kersverse boek bevat 143 trefwoorden voor 114 biografieën van figuren uit nagenoeg alle periodes uit onze geschiedenis. De traditionele sectoren (politiek, wetenschappen, geneeskunde, klassieke kunsten, literatuur, adel en religie) zijn goed vertegenwoordigd, maar er is een verbreding naar jonge maatschappelijke fenomenen zoals film (Jan Vanderheyden, Gaston Schoukens), media (Daniël van Avermaet, Piet van Brabant), ballet (Lea Daan, Maurice Béjart, Jorge Donn e.a.), andere podiumkunsten en chanson (Rezy Verschueren, Ann Christy) en avant-garde (Ann Salens, Jan Walravens). Ook figuren die op de barricaden hebben gestaan voor maatschappelijke emancipatie kregen een plaats, o.m. op het terrein van de vrouwenbeweging (Rina van der Haegen, Georgine Blanchaert) en de maatschappelijke integratie van mensen met een functiebeperking  Myriam van Acker).

Er is een ruim aandeel voor de architectuur (Renaat Braem, Marc Dessauvage, K.N. Elno, Jozef Viérin), de gouden eeuw van onze schilderkunst (Otto Vaenius, Adriaen Brouwer), de 19e- en 20e-eeuwse schilderkunst (César de Cock, Ernest Slingeneyer, Albert Saverys, Antoine Mortier…), de literatuur (Willem Elsschot, Geert Pynenburg, Roger van de Velde, Jan Walravens, Albert Westerlinck…), de politiek (Gaston Geens, André Molitor, Robert Capelle, Andries Dequae…), natuurwetenschappen (Marc Vanwormhoudt, Raymond Snoeys, Van Dormael, Hanuise, Sachs en Wauters), geneeskunde (Andries Gyselen, Albert Lacquet, Gerard van der Schueren), historici (Van ’t Dack, IJsewijn, Merecy, Reekmans…) en hoge ambtenaren (Hubert Ansiaux, Grégoire Brouhns). De caleidoscoop die hierdoor ontstaat is boeiend gevarieerd en gebouwd op degelijk wetenschappelijk onderzoek.

Buitenbeentjes: Rubens en Vandervelde

Daarbij zijn twee figuren van een bijzondere orde, met name Emile Vandervelde, langs wiens biografie de gehele nationale en internationale politiek tussen ca. 1890 en 1940 te volgen is, en Pieter Paul Rubens, diplomaat en kunstschilder, katalysator van de Antwerpse kunstmarkt tussen 1610 en 1640, wiens biografie een boek in dit boek vormt met talrijke nieuwe ontdekkingen over zijn leven.

Hieronder kan je de uitnodiging voor de presentatie ophalen. Meer informatie over het Nationaal Biografisch Woordenboek vind je op de website van VIGES, het Vlaams Instituut voor Geschiedenis (VIGES). Dat werd in 2007 opgericht door de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten en de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde ter ondersteuning van de uitgave van het Nationaal Biografisch Woordenboek.

Afbeeldingen:
(bovenaan) Zelfportret van Rubens (c) Wikipedia
(onderaan) Cover van een van de delen van het Nationaal Biografisch Woordenboek