In 2005 werd Pater Damiaan tot De Grootste Belg verkozen. De top tien werd aangevuld met onder andere Eddy Merckx, Ambiorix, Adolf Daens, Jacques Brel, Gerardus Mercator, Peter Paul Rubens en Hendrik Conscience. Op de 19e plaats strandde niemand minder dan … Guido Pieter Theodorus Josephus Gezelle.

Guido Gezelle werd te Brugge geboren op 1 mei 1830. Na zijn collegejaren en priesterstudies, waarin hij al blijk gaf van een vlotte talenkennis en schrijftalent, werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Het waren voor hem topjaren van taalstudie, pedagogische inzet, spirituele begeleiding en poëtische activiteit. Nadat missioneringsplannen voor Engeland niet werden ingewilligd, werd Gezelle leraar aan het Engels Seminarie te Brugge. Opnieuw had hij een belangrijke intellectuele en spirituele invloed op jonge katholieke studenten, die hij ook wist te vormen in hun nationale bewustzijn. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine  Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde -een sinecure- en in 1893 zelfs ambteloos. Dit liet hem toe zich intens op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop,  Waffelaerts Meditationes Theologicae. Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899.

Voor deze grootmeester van de Vlaamse poëzie, aldus August Vermeylen, werden tal van gedenktekens opgericht. Om er enkele te noemen: op het Guido Gezelleplein te Ieper vind je een gedenkmonument en voor de O.L.V. Kerk te Kortrijk staat een borstbeeld. Een Gezellewandeling in Kortrijk en Brugge leert je alles over het leven van Guido Gezelle. In zijn geboortehuis te Brugge werd het Guido Gezellemuseum opgericht. Dit museum werd dit jaar bovendien volledig heringericht. De Openbare Bibliotheek Brugge bewaart de papieren nalatenschap van Guido Gezelle zoals handschriften van zijn oeuvre en wetenschappelijk werk, zijn correspondentie en allerhande documenten, foto's en prenten. De inventaris van het Guido Gezellearchief kan geraadpleegd worden via de website www.gezelle.be. Rond de inventaris werd een fraaie website met informatieve pagina's ontwikkeld. Die geeft een antwoord op de meeste vragen over Gezelles leven en werk.

Dat Guido Gezelle niet de geschiedenis is ingegaan als een nobele onbekende bewijst Gezelle Gezongen. Op geheel eigen(zinnige) en creatieve manier brengen zij een hommage aan deze muzikaal vertaalde dichter van de lage landen. De drie pijlers van Gezelles oeuvre (religie, natuur en taalspeelsheid) staan daarbij centraal en worden verweven met spitse vondsten en leuke anekdotes uit zijn leefwereld. De muziek die dit levensverhaal invult is een kruisbestuiving tussen een klassiek timbre met gekende melodieën en lichte jazzinvloeden. Meer informatie over Gezelle Gezongen vind je in onderstaande bijlage of via www.gezellegezongen.be.

Laat het grote publiek op Erfgoeddag met het oeuvre van dichters, auteurs, schilders, componisten, enz. uit het verleden kennis maken en geef hen een hommage om u tegen te zeggen. Misschien kun je op Erfgoeddag ook laten zien hoe je met het archief van dergelijke grootmeesters omgaat; wat gebeurt er achter de schermen met hun brieven, aantekeningen en gezinsfoto’s.

Leestips:

- neem zeker een kijkje op www.gezelle.be 

- DEPUYDT E., Gezelle on line: De digitale ontsluiting van de nalatenschap van Guido Gezelle, in: Bibliotheek- & Archiefgids 79(2003) 2; 24-29. Dit artikel beschrijft het algemene opzet van het project, de architectuur van het systeem en de manier waarop de materialen ontsloten worden.

- VAN DER PLAS (Michel), Mijnheer Gezelle: biografie van een priester-dichter (1830-1899), Tielt, Lannoo, 1998, 622 p.

Afbeeldingen:

- (boven) Cover van het boek ‘Verzen van Guido Gezelle’, 1e druk, 1901. Bandontwerp: G. van Caspel, Uitgeverij: L. J. Veen

- (onder) Cover van de CD ‘Als de ziele luistert’, door Gezelle Gezongen

met dank aan Els Depuydt (Guido Gezellearchief) en Bart Vandekerkhove (Gezelle Gezongen).