Stap voor stap naar een duurzamer collectiebeheer

Groepsfoto op de slotbijeenkomst van het lerend netwerk. Foto: Bram Wiercx

Aansluitend op het Groot Onderhoud: de klimaateditie lanceerde FARO in 2023 het Lerend Netwerk Duurzaam collectiebeheer. Een kort verslag over de opzet, de doelen en de verwachte output, waarmee ook jij binnenkort aan de slag kan. 

Twaalf ridders aan de (ronde) tafel

De 17 Strategische Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Bron: sdgnederland.nl

Tijdens de kick-off daagde Henry McGhie ons uit om na te denken over welke maatschappelijke rol erfgoedinstellingen kunnen spelen in het nastreven van de Strategische ontwikkelingsdoelen.

Die is meerlagig: enerzijds moeten we toegeven dat we zelf grootverbruikers zijn van energie en materialen en onze uitstoot verminderen, anderzijds kunnen we ons publiek – via onze collecties, educatieve werking en klimaatacties – stimuleren om hetzelfde te doen.

Tip: lees er bij gelegenheid het bijhorende interview in faro eens op na.

We riepen collectiemedewerkers op om samen duurzamere oplossingen te zoeken voor praktische aspecten van collectiebeheer. Twaalf erfgoedwerkers gingen in 2023 de uitdaging aan: Ann Deckers en Inneke Daghelet (FOMU), Benedicte Dierickx (M Leuven), Rebecca Heremans (SMAK / Middelheimmuseum), Lena Pinnel (Letterenhuis), Anneleen Decraene (Museum Plantin-Moretus), Brecht Demasure (CAG), Charlotte Bouteligier (Musea Brugge), Tom De Ridder (Stedelijk Museum Aalst), Jantiene Mees (Stadsmuseum Lier), Sarah Verplancke (Erfgoedcel Brugge) en Olivia Puzzolante (Erfgoedcel ECRU).

Drie kernvragen en werkgroepen

Zoals het een lerend netwerk betaamt inventariseerden we eerst interessante deelthema’s (met SPECTRUM als kapstok) en vertaalden we de persoonlijke ambities en vragen naar concrete doelen. Zo ontstonden drie werkgroepjes rond de volgende kernvragen: 

  • Hoe kunnen we koerieren en erfgoedtransporten duurzamer aanpakken? 
  • Hoe kunnen we niet-collectie-items, boeken en gebruiksmaterialen duurzaam herbestemmen? 
  • Hoe kunnen we de inzichten rond een duurzaam binnenklimaat en de Klimaatverklaring voor erfgoedorganisaties toepassen in de praktijk? 

Vier werksessies en feedbackmomenten later zitten we in de laatste rechte lijn naar de eindresultaten.  

Wat hebben we voor jou in petto?

  • Een handleiding begeleidt je in het gebruik van de Carbon Calculator van de Gallery Climate Coalition (GCC). Deze online tool is recent sterk uitgebreid en geeft je inzicht in de uitstoot van je organisatie, tentoonstelling(en), reizen en transport(en) en/of digitale werking. 

  • Koerieren, niet koerieren, virtueel, gedeeld of fysiek koerieren ... dat is de vraag. We publiceren een flowchart en checklist om je bij die keuzes te helpen. De bedoeling is dat je er verder mee kan experimenteren en ons feedback bezorgen. 

  • Het platform Eltab is zeer geschikt voor de herbestemming en ruil van boeken tussen publieke organisaties. We stimuleren deze vorm van hergebruik via een projectfiche op de Erfgoedwijzer en mogelijk ook in de vorm van een presentatie. 

  • Drie nieuwe depotfiches bieden een inkijk in de praktijkkeuzes voor een duurzaam binnenklimaat voor de Collectie Bulskampveld, FOMU en het Letterenhuis, als aanvulling op de bestaande fiches. 

  • Daarbij aansluitend denken we na over een vormingsmoment rond klimatiseren voor de sector, met als doel om te sensibiliseren, maar ook verschillende keuzes aan bod te laten komen.

De laatste officiële bijeenkomst van dit lerend netwerk zit erop, maar de afwikkeling loopt nog even door. Je verneemt meer over de eindresultaten in volgende blogberichten.

Natuurlijk experimenteren sommigen onder jullie ook met duurzaam collectiebeheer, buiten dit lerend netwerk. Wil je je ervaringen delen? Of ondervind je concrete struikelblokken? Dan zijn die steeds welkom aan het adres van Wouter, Julie en Tine. Wie weet geeft jouw input inspiratie voor vervolgacties.

Tine Hermans