Video maakt kinderen en jongeren warm voor erfgoed

De magie van stop-motion

Kinderen uit drie basisscholen in de Antwerpse wijk Stuivenberg kregen onlangs de kans om hun buurt te ontdekken via een creatieve en interactieve werkvorm. Ze maakten stop-motionfilmpjes en verkenden zo niet alleen hun directe omgeving maar ontdekten ook nieuwe talenten bij zichzelf. Het project was een initiatief van ErfgoedLab Antwerpen en Geheugen van Stuivenberg.

Stop-motion is een techniek waarbij beelden tot leven komen door foto voor foto op te nemen en samen te voegen. Het bleek een magische ervaring voor de kinderen. Astrid Bode, die de klassen begeleidde, merkte al snel hoe enthousiast de leerlingen waren over de filmtechniek: “Stop-motion heeft iets bijzonders: je laat snel iets tot leven komen. Je kan je fantasie kwijt in bewegend beeld”. De leerlingen werkten samen aan films over bekende figuren uit hun wijk, zoals voetballer Rik Coppens en zangeres La Esterella. Ze maakten de beelden met foto’s die ze in de buurt namen en gebruikten knip-en-plaktechnieken om hun films vorm te geven.

Het project stimuleerde meer dan alleen de creativiteit. Het werkte verbindend, doordat de leerlingen als één team aan één onderwerp werkten en samen het verhaal vertelden. Ze brainstormden, gaven hun fantasie de vrije loop en bedachten vragen zoals: 'Wat zou je La Esterella willen vragen als je met haar uit eten kon gaan?'. Het resultaat is niet alleen een reeks prachtige filmpjes, maar ook een leerproces waarbij de kinderen nieuwe vaardigheden ontwikkelden en hun eigen omgeving op een andere manier gingen bekijken.

Dit project onderstreept hoe belangrijk het is om kinderen te betrekken bij erfgoed. Door een persoonlijke link te leggen tussen de buurt en de verhalen uit het verleden, werden historische figuren voor hen herkenbaar en betekenisvol. Maar het proces zelf was misschien nog wel waardevoller dan het eindresultaat: samenwerken, luisteren naar elkaar en creatieve oplossingen bedenken waren belangrijke vaardigheden die de leerlingen tijdens dit project ontwikkelden.

Jongeren en video: een krachtig middel om erfgoed te verkennen

Het stop-motionproject van Geheugen van Stuivenberg sluit nauw aan bij een bredere trend om erfgoed via video op een aantrekkelijke manier tot bij jongeren te brengen. Het artikel 'Experimenteren met video' uit het dossier Jongeren aan zet van faro | tijdschrift over cultureel erfgoed gaat dieper in op hoe video een brug kan slaan tussen jongeren en erfgoed. Video is een manier om jongeren aan te spreken in een tijd waarin digitale media de boventoon voeren. Het biedt een platform om erfgoed te verkennen, maar ook om hun eigen verhalen te vertellen.

Het artikel laat drie jonge erfgoedmakers aan het woord die elk op hun manier video inzetten om erfgoed te promoten. Kamiel De Bruyne, Luna Nys en Roos Luyten benadrukken dat video een visueel aantrekkelijk medium is, maar ook een manier om een persoonlijke band op te bouwen met erfgoed. Luna gebruikt bv. TikTok om tradities in beeld te brengen en stelt dat jongeren geïnteresseerd zijn in verhalen die hen raken, vooral als ze iets unieks of onverwachts tonen. Kamiel, met zijn korte TikTok-filmpjes over bijzondere plekken, laat zien hoe erfgoed op zo'n manier gedeeld kan worden dat jongeren nieuwsgierig worden en op ontdekking gaan.

Video laat jongeren niet alleen passief consumeren, maar betrekt ze actief bij het vertellen van verhalen. Participatieve videoprojecten, zoals de minidocumentaires of TikTok-filmpjes, geven jongeren de kans om erfgoed op hun eigen manier te interpreteren en vast te leggen. Voor haar minidocumentaire Doorgrond: de crashsite van Tildonk betrok Roos Luyten jongeren en lokaal talent. Ze benadrukt dat video’s een krachtig middel zijn om jongeren te laten nadenken over wat erfgoed voor hen betekent. Door samen te werken aan videoprojecten verbinden jongeren zich met hun lokale geschiedenis en dragen ze die verhalen op een eigentijdse manier uit.

Meer weten?

Het stopmotion-project van ErfgoedLab Antwerpen en J.E.F en het Geheugen van Stuivenberg
Projecten van Kamiel De Bruyne
Roos met haar Project Doorgrond van Bavoet
Luna op TikTok

Erfgoeddag 2025 draait om het thema Game on! Of je nu oude volksspelen nieuw leven wilt inblazen, een interactieve tentoonstelling over sportgeschiedenis wilt organiseren, of samen met lokale jeugdverenigingen een doe-activiteit wilt opzetten: de mogelijkheden zijn eindeloos.

Om je op weg te helpen, bundelden we allerlei inspiratie. Van werkvormen en locaties tot mogelijke partners en inhoudelijke voorbeelden: je vindt het allemaal in ons inspiratieluik.

Hoe kijken jongeren naar erfgoed? En hoe kan hun betrokkenheid verhoogd worden? Heel wat erfgoedorganisaties vragen het zich af en experimenteren volop om jongeren meer te betrekken.

In een uitgebreid dossier kijkt het herfstnummer van faro | tijdschrift over cultureel erfgoed onder meer naar de jongerenwerkingen verbonden aan musea en andere erfgoedorganisaties.

Maar ook FARO ging het experiment aan en gaf jongeren de kans om mee te schrijven aan dit tijdschriftnummer. Het resultaat: een veelzijdig en rijk dossier van dertien artikels over, door en voor jongeren, goed voor zo’n 53 pagina’s.

Lees het dossier online.

Foto's en video's: © ErfgoedLab Antwerpen, J.E.F, Kamiel De Bruyne en Luna Nys

Seppe Van Pottelbergh

22 oktober 2024

Jeugd