'Thuiskomen' brengt nieuwkomers samen rond lokaal erfgoed

Man met duif © Balder Deschildre

Afgelopen november organiseerde Erfgoed Viersprong, de erfgoedcel voor de gemeenten Destelbergen, Lochristi, Melle, Merelbeke, Oosterzele en Sint-Lievens-Houtem, de workshopreeks 'Thuiskomen’. Inburgeraars kregen er de kans om deel te nemen aan een sociale activiteit en nieuwe mensen te leren kennen. Tegelijkertijd oefenden ze hun Nederlands. 

Plaats van afspraak was gedurende vier dagen de bibliotheek van Melle. Elke workshop werd gekleurd door een ander thema, telkens verbonden aan het lokale culturele erfgoed.

Deze tekst werd geschreven door Ans Van de Cotte, coördinator Erfgoedcel Viersprong.  

Duiven ‘melken’

Een van de workshops draaide volledig rond de duivensport. En omdat duiven, ook als ze duizenden kilometers ver van huis zijn, intuïtief weten waar ze thuishoren, gebruikten we de duif als metafoor voor ‘thuiskomen’.

Papieren duiven © Balder Deschildre
Duif in een mand © Balder Deschildre
Duivenmelker toont duivenvoeding © Balder Deschildre
Constateur © Balder Deschildre
Man toont duif © Balder Deschildre
Boek over duivensport © Balder Deschildre
Papieren duiven © Balder Deschildre
Papieren duiven © Balder Deschildre
Deelnemers workshop © Balder Deschildre


Rond de tafel zaten mensen uit Eritrea, Burundi, Albanië, Palestina en België. En wat bleek? In elk van die landen wordt aan duivensport gedaan, maar alleen in Vlaanderen staat de sport bekend als ‘duiven melken’. Dat zorgde in het begin van de workshop voor grappige misverstanden.

We startten de workshop met materiaal uit het museum van Melle (Erfgoedpunt) dat gelinkt is aan de duivensport. Zo kon iedereen o.a. een constateur bekijken en bedienen. Daarna toonden we beeldmateriaal over duiven en vertelden we het verhaal van de duivensport. Een lokale duivenmelker bracht een koppel duiven met jong mee en vertelde honderduit over zijn passie. 

Taal was geen probleem tijdens deze workshop, want er was genoeg te zien. Al snel kwamen de verhalen, onder meer van een 22-jarige jongen uit Eritrea die in zijn thuisland zelf duiven hield. Hij was maar wat blij om te kunnen tonen wat hij over duiven wist en hoe hij met de dieren omging. Het was mooi om hem te zien openbloeien.

Aan het einde van de workshop vroegen we de deelnemers een boodschap te schrijven op de achterkant van een kartonnen duif. Zo konden ze fictief een boodschap naar huis sturen met een reisduif. De duiven maakten samen met de resultaten van de andere workshops (postkaarten, objecten, verhalen …) deel uit van een minitentoonstelling in het Museum Dr. Guislain.

Lees meer over de workshop

Hoe organiseer je zelf een dergelijke workshop? Enkele tips

Duiven van papier © Balder Deschildre
  • Wees niet bang van wat je niet kent. Ook wij wisten niet zo heel goed wat we konden verwachten maar het is fantastisch om te zien hoeveel je met elkaar gemeen hebt en wat je van elkaar kan leren.
  • Werk samen met partners die al wat ervaring hebben in het werken met wat voor jou ‘een nieuwe doelgroep’ is. Wij hebben veel gehad aan de mensen van het Sociaal Huis in Merelbeke, het Agentschap Integratie en Inburgering, behulpzame Mellenaars en last but not least Bart De Nil, onderzoeker én duivenkenner.
  • Zoek gelijkgestemden. Een project heeft zoveel meer slaagkansen wanneer je samenwerkt met mensen die openstaan voor een ‘zot idee’. Het groeit gaandeweg wel uit tot een mooi, veel concreter project mét inhoud.

Tot slot: nog op zoek naar een mooie activiteit voor de Erfgoedweken? Nodig ook eens een duivenmelker uit in je klas!

Een gevleugelde liefhebberij 

FARO-bibliotheek

Benieuwd naar de erfgoedthema's die achter een 'simpele' duif schuilgaan? Lees dan Een gevleugelde liefhebberij: de wondere wereld van de duivensportcultuur. Daarin geven vijf auteurs een unieke kijk op de duivensport: Hilde Schoefs geeft inzicht in de duivensportcultuur in Vlaanderen, Piet Creve belicht de invloed die Vlaamse arbeiders-migranten hadden op de duivensport in Noord-Frankrijk en Jan Martens schetst een geschiedenis van de kweek van duivenrassen. Op basis van een veldonderzoek bij vijf duivenmelkers in Oosterzele duikt Johan Taeldeman in hun dialect en schetst Bart De Nil een portret van hen. Carla Van Riet zorgt voor een indringende fotoreportages over de duivensportcultuur in Zuid-Limburg, Noord-Frankrijk en Oosterzele.

Nog meer erfgoed van de duivensport vind je in Een bevlogen passie: duivensport in de Kempen. Dat boek verscheen n.a.v. de tentoonstelling Tijd Vliegt! over duivensport in de Kempen en werd uitgegeven door Erfgoedcel Kempens Karakter. Na een algemene inleiding over duivensport, een overzicht van de geschiedenis van de duif als bijvoorbeeld statussymbool of heldhaftige oorlogsheld, komen ook de Kempense duivenmaatschappijen en de succesvolle duivenmelkers aan bod. Bovendien vertellen enkele getuigen het lokale verhaal per gemeente.

Beide boeken kan je lezen en lenen via de FARO-bibliotheek: meer informatie over de bibliotheek en hoe je ze kan raadplegen, vind je via de bibliotheekpagina's elders op deze website.

erfgoeddag logo

Erfgoeddag 2025 draait om het thema Game on! Of je nu oude volksspelen nieuw leven inblaast, een interactieve tentoonstelling over sportgeschiedenis organiseert, of samen met lokale jeugdverenigingen een doe-activiteit opzet: de mogelijkheden zijn eindeloos.

Om je op weg te helpen, bundelden we allerlei inspiratie. Van werkvormen en locaties tot mogelijke partners en inhoudelijke voorbeelden: je vindt het allemaal in ons inspiratieluik

Foto's: © Balder Deschildre en Erfgoedcel Viersprong

Seppe Van Pottelbergh