Jongeren schrijven mee aan toekomst In Flanders Fields Museum

Jongeren bekijken een oorlogsobject © Jonas Verbeke - In Flanders Fields Museum

Hoe zorg je ervoor dat jongeren zich aangesproken voelen door een oorlogsmuseum? Hoe kan een geschiedenis van meer dan honderd jaar oud toch vragen oproepen die vandaag en morgen relevant zijn?

“Hun stem écht laten horen: dat is waar het om draait. Niet jongeren bereiken, maar ze mee laten bouwen.” In Ieper werken ze daar al enkele jaren aan. Jongeren zijn er niet enkel publiek, maar mede-architecten van het erfgoedverhaal. Ze brengen frisse ideeën aan, denken kritisch mee en durven thema’vanuit een ander perspectief te bekijken.

Deze tekst werd geschreven door Wouter Sinaeve, deskundige educatieve werking In Flanders Fields Museum, Yper Museum en Merghelynck Museum.

Drie inspirerende trajecten

1. Het Voorlopig Bewind

Voorlopig Bewind in Merghelynck Museum © DoorDries - Dries Theuwissen in opdracht van FARO

Toen het verhaal van het Yper Museum tien jaar geleden in de steigers stond, wilden we jongeren niet alleen bereiken, maar ook écht betrekken. Via een oproep in alle secundaire scholen van Ieper verzamelden we een dertigtal enthousiaste leerlingen die over de middag met ons rond de tafel gingen zitten. Hun inzichten over de inhoud en de publiekswerking werden meegenomen door de scenografen en kregen een concrete plek in het museum. Zo ontstond het 'Voorlopig Bewind', een klankbordgroep van jongeren die mee het DNA van het museum vormgaf.

2. OKAN en thuisgevoel in het Merghelynck Museum

Daarna volgde een bijzonder traject met een OKAN-klas. Samen ontdekten we het Merghelynck Museum en maakten we een creatieve vertaling in de vorm van een one-take movie voor Erfgoeddag 2024. Het resultaat was een visuele zoektocht naar wat een plek tot een 'thuis' maakt. Die aanpak, ingebed in de lesuren, bood meer ruimte voor verdieping en dialoog dan korte ontmoetingen tijdens de middagpauze.

3. Vermist en Gevonden

Met de steun van het Agentschap Onroerend Erfgoed werkten we in het In Flanders Fields Museum samen met laatstejaars van het College van Ieper aan het project 'Vermist en Gevonden – een jongerenblik op WOI-archeologie'. Gedurende veertien intensieve weken maakten de leerlingen een beklijvende documentaire van drie kwartier. Het traject toonde hoe diep jongeren zich kunnen inwerken in de materie en hoe krachtig hun blik kan zijn om archeologisch erfgoed uit WOI toegankelijk te maken.

Op weg naar IFFM#3

In 2029 opent het vernieuwde In Flanders Fields Museum (IFFM#3). Ook hier krijgen jongeren een actieve rol. De lessen uit de voorbije trajecten zijn duidelijk:

Middagpauzes zijn te kort om zware thema’s te behandelen.
OKAN-trajecten zijn verrijkend, maar vragen flexibiliteit.
Inbedding in de schooluren zorgt voor de meeste impact.

Daarom starten we een driejarig traject (2025–2028) met de Heilige Familie en OKAN Ieper.

Jongeren in In Flanders Fields Museum © Jonas Verbeke

Jongeren in Museam Ieper © Jonas Verbeke - In Flanders Fields Museum

Jongeren in Musea Ieper © In Flanders Fields Museum

Het plan in drie jaren

Projectjaar 1 (2025): jongeren denken mee over criteria voor de selectie van het ontwerpbureau.
Projectjaar 2 (2026): jongeren beoordelen mee de voorstellen en gaan in dialoog met de scenograaf.
Projectjaar 3 (2027-2028): jongeren ontwikkelen hun eigen expo – een creatieve prelude op IFFM#3.

“De blik van jongeren moet voelbaar zijn in het nieuwe museum. Ze zijn geen toeschouwers, maar medevertellers.”

De basisgroep bestaat uit de richting Beeldende & audiovisuele kunsten van de Heilige Familie. OKAN-leerlingen worden op specifieke momenten betrokken, begeleid door hun leerkrachten. Zo ontstaat een dialoog tussen verschillende leefwerelden en perspectieven.

Het inhoudelijke verhaal van IFFM#3

IFFM#3 blijft trouw aan de chronologische lijn van de Eerste Wereldoorlog – van inval tot wapenstilstand, van herdenking tot wederopbouw. Maar nieuwe thema’s krijgen een prominente plaats, zoals:

Ieper / Lakenhallen
Ontheemd (vluchten/vluchtelingen)
Geïndustrialiseerde oorlog
Bezet België
Medische zorg
Multiculturele aanwezigheid
Landschap als laatste getuige

Daarnaast komen er drie à vier reflectieruimtes, waar actuele vragen en maatschappelijke thema’s een plek krijgen.

Samen leren, samen bouwen

De vernieuwing van het In Flanders Fields Museum is meer dan een bouwproject. Het is een leertraject voor en mét jongeren. Door hen verantwoordelijkheid te geven en ruimte te bieden voor creativiteit, bouwen we niet alleen aan een museum, maar ook aan een gedeeld erfgoedverhaal.

Meer weten?
Volg de projecten van het In Flanders Fields Museum via inflandersfields.be en ontdek hoe jongeren vandaag mee schrijven aan het museum van morgen.

Erfgoeddag 2026 draait om het thema HAHA Humor en nodigt je uit om de vele gezichten van humor te ontdekken – van eeuwenoude satire tot hedendaagse memes.

Humor is overal: humor verbindt en bevraagt, stelt gerust én op de proef. Humor laat ons samen lachen, maar ook stilstaan bij wat grappig is voor de één, en pijnlijk voor de ander. Humor is meer dan amusement: humor is een spiegel, een wapen, een uitlaatklep.

Om je op weg te helpen, bundelen we allerlei inspiratie. Van werkvormen en locaties tot mogelijke partners en inhoudelijke voorbeelden: je vindt het allemaal in ons inspiratieluik.

Seppe Van Pottelbergh

21 oktober 2025

Jeugd