FARO-team op bezoek bij Design Museum Brussels

FARO-medewerkers bezoeken Design Museum Brussels © FARO

Begin november haalden enkele collega's van het FARO-team een frisse neus. We namen de metro naar de Heizelvlakte en bezochten er de tentoonstelling Here we are! Women in design 1900 - Today in Design Museum Brussels. Niet zomaar, natuurlijk: zoals dat ook de voorbije jaren het geval was, paste deze uitstap in onze werking rond genderdiversiteit. Een jaarlijkse traditie waar we graag verslag over uitbrengen. 

Een aparte tentoonstelling?

Een déjà-vugevoel overvalt ons, want ook nu – zoals bij de andere bezoeken die we deden – stellen we ons de vraag of een aparte tentoonstelling rond vrouwelijke ontwerpers wel nodig is. Bestaat er dan zoiets als ‘vrouwelijk design’? Een ‘vrouwelijke touch’? Nee, er zijn geen verschillen in design, er zijn geen typische karakteristieken naargelang iemands geslacht.

Maar er is wél nood aan extra aandacht voor vrouwen in de designwereld. Zo zijn er heel wat vergeten namen die dringend terug onder de aandacht moeten komen. Dat kan gebeuren door vernieuwend onderzoek, bijvoorbeeld naar 'anonieme' ontwerpen. Denk bv. aan designobjecten die onder een merknaam werden gepubliceerd maar waarbij de naam van de vrouwelijke designer niet werd weerhouden. Of aan vrouwen die enkel onder hun initialen bekendstaan, en waarbij  de geschiedschrijving er dan maar automatisch van uitgaat dat ze kunnen worden toegeschreven aan een mannelijke ontwerper. Ten slotte zijn er ook heel wat vrouwen die samenwerkten met hun man, maar waar enkel de man bekendheid genoot. Wie kent er niet de bekende Eames-stoelen? Ontworpen door Charles en Ray Eames, man én vrouw.

Here we are!

FARO-medewerkers bezoeken Design Museum Brussels © FARO

De tentoonstelling Here we are! werd aangekocht van het Vitra Design Museum en is gecureerd door Susanne Graner, Viviane Stappmanns en Nina Steinmüller. Niet minder dan 80 vrouwelijke ontwerpers worden in de spotlights gezet.

De opbouw verloopt chronologisch en doorloopt 120 jaar aan designgeschiedenis. Er is prominente aandacht voor de vrouwenbeweging en de sociale dimensie, met onder andere door vrouwen ontworpen affiches en vlaggen.

Omdat vrouwen vanuit de kunstopleidingen vaker naar ‘zachtere’ richtingen werden gestuurd – denk aan textiel, hout, keramiek of het beschilderen ervan – zijn deze vormen uitgebreid aanwezig in de tentoonstelling. Er is ook aandacht voor hedendaags design, design als onderzoek en werken met duurzame materialen

Maar wat onze collega’s toch opviel is de vooral westerse blik. Waar is de intersectionaliteit?

Ook een blik op de collectie

Het museum bekeek en onderzocht ook zelf de eigen collectie. Cijfers werden opgemaakt en in het nieuwe acquisitiebeleid is er uitgebreid aandacht voor genderdiversiteit. Slechts 5,4% van de objecten in de collectie is van een vrouwelijke ontwerper, tegenover 44,4% van een mannelijke ontwerper. In de acquisities van de laatste 10 jaar is er een groei van 54% van objecten door vrouwelijke ontwerpers, al weerspiegelt zich dat nog steeds maar in een 12% van de acquisities.

Daarnaast werd ook de permanente tentoonstelling onder de loep genomen en kregen objecten ontworpen door een vrouw een extra label. Zo is er nu een bijna evenredige verdeling in objecten van vrouwen en van mannen.

Design Museum Brussels © FARO
Design Museum Brussels © FARO
Design Museum Brussels © FARO
Design Museum Brussels © FARO

Wiki Women Design

Wiki Women Design / Vlaams Architectuurinstituut

Een project dat we hier zeker willen vermelden, is Wiki Women Design. Hiermee wil het Vlaams Architectuurinstituut vrouwen die hun stempel hebben gedrukt op de ontworpen omgeving in België – van (interieur)architectuur en grafisch ontwerp tot mode en productdesign – aan het licht brengen. Vele vrouwelijke ontwerpers bleven onder de radar van erfgoedinstellingen, onderzoekers en verzamelaars, en daarmee ook buiten beschouwing van de canon. Het project beoogt met Wikipedia edit-a-thons of schrijfsessies de bijdrage van vrouwen te registreren en te ontsluiten op Wikipedia en deze achterstand in te halen.


Foto's: © FARO

saidja steenhuyzen