FEN Vlaanderen

De Federatie Europese Narren werd een vijftigtal jaar geleden opgericht. FEN Vlaanderen vormt onder andere de brug tussen verschillende overheden en de carnavalsverenigingen als het bijvoorbeeld gaat over wet- en regelgeving die een impact hebben op carnaval. Daarnaast ondersteunen ze de carnavalsverenigingen ook met verzekeringen op maat. Om het carnavalsleven te stimuleren, houden ze mee de carnavalstradities in ere, zoals het uitreiken van medailles, een cursus wagenbouw en sinds zesentwintig jaar ook een school voor tonpraters.

De Vlaamse tak van de Federatie Europese Narren heeft een bestuur van 43 personen, verdeeld over provinciale afdelingen. In 2020 waren er bij FEN Vlaanderen bijna zevenhonderd verenigingen en een zestigtal individuele leden aangesloten.

Carnavalsmuziek borgen

“De lockdowns en geldende coronamaatregelen deden veel carnavalsverenigingen stilvallen. Niet dat de verenigingen op hun lauweren gingen rusten. Vele gingen aan de slag met de organisatie van ontbijten, wandelingen en heel veel archiefmateriaal. Doorgaans blijven de archieven wat links liggen. De grotere verenigingen die een rijke geschiedenis hebben, hebben vaak wel een gestructureerd archief. Sommige, zoals het Documentatiecentrum Aalst Karnaval (DAK), geven ook boeken uit met reflecties van de afgelopen jaren, maar die erfgoedreflex is bij veel verenigingen niet aanwezig. De kleinere of jongere verenigingen moeten dan ook meer aangespoord worden”, vertelt Jeroen.

Dit idee resulteerde in een webapplicatie, op poten gezet dankzij subsidies van de Erfgoedcel Haspengouw. “Op 10 november hebben we FEN-music, onze online databank met carnavalsmuziek, bekend gemaakt voor het brede publiek. Niet minder dan 375 liedjes afkomstig van 23 verenigingen zijn hierin tot nu toe opgenomen, maar we hopen natuurlijk dat er nog veel meer nummers toegevoegd worden”, vertelt Jeroen. “Niet alleen de liedjes zelf worden bewaard, maar ook metadata zoals de historische context, de tekst, de gemeente, enzovoort.”

Opletten met auteursrechten

Het project liep niet altijd van een leien dakje. Zo is het opladen van de muziek alleen beperkt tot de aangesloten leden van FEN Vlaanderen. Het publiek kan de muziek wel beluisteren. “Dat heeft alles te maken met auteursrechten en de moeilijke gesprekken hierrond met Unisono (SABAM). FEN Vlaanderen neemt alles op zich dat te maken heeft  met de auteursrechten voor de webapplicatie, de verenigingen zullen dit niet voelen”, verduidelijkt Jeroen. “Dit heeft wel een invloed op het prijskaartje van het project. Het is goed dat we voor de opstart en ontwikkeling konden werken met subsidies en aanvullende financieringsbronnen. Het project zal een structurele kost binnen onze werking worden, maar die inspanning loont de moeite als we zo een carnavalstraditie onder de aandacht kunnen brengen.”

Ook met immaterieel erfgoed als carnavalsmuziek kan digitaal aan de slag gegaan worden, zo toont FEN Vlaanderen.

“Hopelijk kunnen we in de toekomst nog meer muziek toevoegen en het carnaval laten leven, ook bij jongere doelgroepen. Wie weet … misschien kunnen we dan ook eens kijken naar dans of andere onderdelen van het carnavalserfgoed.”

Wij bedanken Jeroen Bellings voor het interview en hopen samen op een volwaardig carnavalsseizoen in 2022. Met dank aan Leonard Adriaen, projectmedewerker ‘Cultuur na Corona’ bij Cultuurloket.

Lees meer

• Rapport 'Cultureel erfgoed en corona: een balans' beschikbaar 
• Cultureel erfgoed en corona in het Red Star Line Museum 
• Cultureel erfgoed en corona bij Liberas
• Cultureel erfgoed en corona bij Reuzen vzw
• Cultureel erfgoed en corona bij CAG
• Cultureel erfgoed en corona bij Erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei

Foto’s

• Aalst Carnaval. Selcenc via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
• Jeroen Bellings, voorzitter FEN Vlaanderen © FEN Vlaanderen
• Vioolspelende man. Het Carnaval de Vénise. Phantasie, Alexander Ver Huell, 1848-1889. Publiek domein via Rijksstudio