Een aantal jaar geleden vroeg het Louvre aan de fine fleur van de Franse stripmakers om na te denken over (bepaalde deelaspecten van de werking van) het museum. Het resultaat? Een aantal interessante en boeiende strips met het Louvre als onderwerp, decor en instelling zagen de afgelopen jaren het licht. Naar aanleiding van de heropening van het Rijksmuseum maakte de Amsterdamse underground stripmaker en illustrator Typex in samenwerking met het museum een weergaloos stripportret van een van zijn meest iconische stadsgenoten en Nederlanders ooit: Rembrandt van Rijn.

Typex (pseudoniem van Raymond Koot) levert met Rembrandt een pil van 240 pagina’s af, waarin hij het leven van de beroemde schilder en zijn entourage in beeld brengt. Collega’s, naaste familie, klanten, een olifant, huishoudsters en de leden van de beroemde nachtwacht maken allemaal hun opwachting. Typex portreteert de meester als een haast onmogelijke, eigenzinnige vent, een van elke vorm van empathie verstoken brombeer die even geniaal als gierig is. Bezeten ook, ongeduldig en nietsontziend. Het is echter via de nevenpersonages dat de lezer Rembrandt leert kennen.

In een interview met VPRO verklaarde Typex: “Ik heb me voor de personages in eerste instantie laten leiden door de schilderijen. Bij Rembrandt heb ik veel gehad aan zijn zelfportretten, die heb ik als uitgangspunt genomen om over hem te fantaseren. Hij schilderde die portretten niet om een psychologisch beeld van zichzelf te maken maar als studie van tronies. Uit die portretten spreekt zo veel karakter, spreken zo veel tegenstellingen. Er spreekt een soort pappige jongensachtigheid uit, maar ook arrogantie en verlegenheid. Ook zie je in die zelfportretten het ouder worden heel goed. Niet alleen de rimpels, maar ook de moedeloosheid en het verlies. Alles wat we in de zelfportretten zien is tegelijkertijd een reflectie van onszelf.” Typex neemt dan ook tekeningen van Rembrandt probleemloos over, en zet ze verder naar zijn hand. Het moet gezegd dat Typex’ virtuositeit die van Rembrandt evenaart, wat het boek tot een ronduit spectaculaire, veelgelaagde en deels ook fictionele (auto)biografie maakt. Rembrandt, zeer zeker, maar ook met een flinke scheut Typex.

Geen educatief boek

De website van de VPRO stelt dat “de ontstaansgeschiedenis van Rembrandt een trage start [kent]. Op initiatief van stripmaker Gerrit de Jager wilde het Rijksmuseum een strip over de schilder laten maken. Toenmalig stripintendant Gert Jan Pos zou het scenario schrijven en stelde Typex voor als tekenaar. Typex: ‘Er was een korte synopsis die de basis legde voor de eerste twee hoofdstukken, maar het was nog geen rond verhaal. Dat scenario kwam maar niet en ondertussen had ik mijn agenda voor een jaar vrijgemaakt om aan dit boek te werken. Ik ben een harde werker en hou er niet van om maar af te wachten. Ik had al een stapel boeken over Rembrandt gelezen en kladblokken vol aantekeningen. Toen ben ik zelf maar aan de slag gegaan.’ De stripmaker kreeg als opdracht mee dat het geen educatief boek moest worden. Hulp kreeg hij van Martijn Pronk, hoofd publicaties van het Rijksmuseum, en van Marijn Schapelhouman, de senior conservator tekeningen bij het Rijks. ‘Schapelhouman ging over de historische correctie en die zag echt alles. Die zei soms ‘Dat stoeltje daar klopt niet.’”

Meer info

Bekijk alle info en een NOS-reportage over het boek op de website van Uitgeverij Oog & Blik. Lees het volledige artikel op de website van VPRO.
Lees meer over het initiatief van het Louvre in DAENEN, (Roel), “De 9e kunst naar het museum. Over de lange weg van de emancipatie van de strip”, in: faro | tijdschrift over cultureel erfgoed, 2(2009)2, pp. 79-84 en op de website van het Louvre.