Geluid speelt vaak een wat onderschatte rol in de opbouw van een museaal verhaal. Toch kunnen muziek, soundscapes, podcasts en andere audio-elementen de beleving van bezoekers sterk beïnvloeden. Tijdens de conferentie Sound in Museums, midden oktober in het Portugese Mafra, leer je er alles over.

Voor museumprofessionals opent geluid een wereld vol creatieve mogelijkheden. Het maakt ruimte voor meertaligheid en inclusie, en laat persoonlijke en polyfone stemmen aan bod komen. Podcasts en auditieve formats reiken bovendien verder dan de fysieke muren van het museum – richting educatie, participatie en publieksverbreding.

Van subtiele geluiden in een tentoonstelling tot diepgravende podcasts over collectiestukken: geluid kan een museumbezoek danig verrijken. Het kan het verhaal verdiepen en een intiemere band creëren tussen bezoekers en het erfgoed. Want klank is een bijzonder canvas – het geeft context, roept emoties op en zet voorwerpen op een bepaalde manier in beweging.

Een paar voorbeelden:

• Het London Museum gebruikt omgevingsgeluiden – het rumoer op een markt, verkeersgeluiden, de roerige geluidsmix van een betoging – om bezoekers onder te dompelen in bepaalde historische periodes. Geluid is met andere woorden een scenografisch element.
• In eigen land laat het Red Star Line Museum bezoekers kennismaken met verhalen van migranten. Via hun verhalen wordt een (voor velen) relatief abstract thema als migratie heel tastbaar en menselijk.
• In sommige musea staat muziek (en de instrumenten die ze produceren) centraal, zoals het Museum Vleeshuis of het Muziekinstrumentenmuseum in Brussel. Het museum waar de conferentie plaatsvindt, het Museu da Música, is ook zo’n museum: bezoekers kunnen er de instrumenten beluisteren aan de hand van een waaier van technieken. Het museum heropent dit najaar in een statig paleis in het stadje Mafra, na een verblijf van dertig jaar in een metrostation in Lissabon.
• Een toepassing die steeds meer terrein wint bij het publiek is de podcast: een een-op-een, intieme vorm om verdiepende verhalen, reportages of documentaires te brengen. De voorbeelden zijn legio: denk aan 22 april 1915 van het In Flanders Fields Museum, Water en Land van CAG, Vrouwen van Papier van Openbare Bibliotheek Brugge, Haarverhalen van Erfgoedlab Antwerpen, James Ensor, inspired by Brussels door KBR, enzovoort enzoverder. Mooi is dat je podcasts op een moment naar keuze kan beluisteren, onderweg of tijdens het koken.
• Er zijn natuurlijk ook nog kunstenaars die geluid als grondstof nemen, en het confronteren met erfgoed(locaties). Zo is er nog tot 9 juni Hear Here, een festival dat je meeneemt “op een wandeling langs geluidskunst in Leuven. Vijftien kunstwerken over geluid of stilte klinken op historische Leuvense erfgoedlocaties”.  

Een internationale conferentie, in het hart van Portugal