Waarin schuilt het belang van een museum voor hedendaagse kunst? Moeten het belevenismachines zijn, van de buitenwereld afgesloten plaatsen voor contemplatie, iets daartussen of gewoon iets volledig anders?  De Groene Amsterdammer brengt deze week een special rond de toekomst van het museum.

In een interview met Charles Esche, directeur van het Van Abbemuseum te Eindhoven en Ann Goldstein, directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam worden deze vragen aangeraakt. Esche heeft het ook over het westerse, kapitalistische groeimodel dat vandaag in crisis is en dat het legitimiteitsprobleem van musea mee veroorzaakt. Het biedt immers geen mogelijkheden voor een duurzaam langetermijnperspectief. Goldstein - een Amerikaanse - hoopt dat er een groter verantwoordelijkheidsgevoel bij het publiek kan groeien, dat een basis kan vormen voor een filantropisch cultuurpolitiek model (in plaats van een systeem gebaseerd op een overheid). 

In een andere bijdrage staat Chris Dercon, directeur van Tate Modern, stil bij de relatie tussen museum en publiek en probeert hij het museum vanuit dit perspectief te herdenken. Dercon benadrukt dat musea geen 'exclusieve' ruimtes meer zijn, maar 'bewaarplaatsen van collectieve waarden en van uiteenlopende verhalen en geschiedenissen'. Het museum beperkt zich volgens Dercon ook al lang niet meer tot één plaats of ruimte. We moeten deze instellingen veel meer zien als 'museale projecten' en platformen waarbij de digitale ruimte vanzelfsprekend een doorslaggevende rol speelt. Een andere zeer boeiende vaststelling (uit een onderzoek van Tate Media and Audiences) is dat bezoekers het verschil niet meer zouden maken tussen 'collecties'/'verzameling' en 'tentoonstelling'/'presentatie'. Dit is een heel inspirerende gedachte, vooral als we beseffen dat musea doorgaans zeer sterk aan 'hun' collecties blijven vasthangen. Dercon suggereert dat de tijd rijp is om anders te gaan denken over (of zelfs afstand te doen van) begrippen zoals 'exclusiviteit' en 'eigendom'. Is een museum dan toch niet eerder een archief van objecten en documenten waartussen betekenisvolle relaties kunnen worden gelegd? 

Verder is in deze special o.a. nog een kritische bijdrage van Joost de Vries te vinden over de wijze waarop het Scheepvaartmuseum en het Amsterdam Museum een belevenis aanbieden. Thijs Weststeijn bespreekt het Nationaal Museum in Beijing dat in 2011 als grootste museum ter wereld de deuren op het Tiananmenplein opende. Uit het artikel blijkt hoezeer een museum - zelfs tot op de dag van vandaag - een bepaalde kleur aan de geschiedenis kan geven. Bijvoorbeeld door amper stil te staan bij Mao's (mislukte) projecten zoals de Culturele Revolutie en de Grote Sprong Voorwaarts of door te zwijgen over de doden die in 1989 vielen op datzelfde Tiananmenplein.