Lattekot 2.0

Latten 2.0 op Erfgoeddag

Kent u het ambacht van het lattenklieven? Het CAG zet tijdens Erfgoeddag de deuren van het atelier van de lattenkliever, het 'lattekot', terug open. Benieuwd hoe dit in zijn werk gaat? Leer lattenklieven tijdens een interactieve demo, bekijk de beelden van weleer of luister naar een straf verhaal. Doorlopend is er een expo en een activiteit voor kinderen en hun ouders.

De ErfgoedApp ondersteunt uw bezoek. Griet Frère, medewerker publieksbemiddeling Collectie Bulskampveld bij het CAG, vertelt u er in dit artikel graag wat meer over.

Hoe is het idee voor de activiteit tot stand gekomen?

Lattenklieversmateriaal Sint-Joris-ten-Distel

Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) beheert sinds 2018 het voormalige Landbouw-, ambachten- en karrenmuseum van de Provincie West-Vlaanderen. Deze collectie omvat boerenwagens en -karren, verschillende landbouwwerktuigen en een verzameling van gereedschappen en materialen van oude ambachten. In 2015-2016 verhuisde de volledige collectie naar een opslagruimte in Zwevezele. De collectie kon u daarvoor bezichtigen in de kasteeltuin van het provinciaal domein Lippensgoed-Bulskampveld in Beernem. Door deze verhuis is de collectie niet meer publiek toegankelijk.

Het idee speelde om een lokaal project in Beernem op te zetten en op Erfgoeddag 2019 de Collectie Bulskampveld terug in de kijker te zetten. Na enkele gesprekken bleek algauw de noodzaak om een plaatselijk ambacht, het lattenklieven, te borgen.

Dit ambacht bestond erin om boomstammen te splijten en steeds verder te klieven tot dunne latjes. Voor de komst van gipsplaten (Gyproc) werden deze latjes gebruikt in de bouwsector als drager van pleisterwerk. Aan het einde van de 19e eeuw groeide het lattenklieven in Sint-Joris (Beernem) en omliggende gemeentes uit tot een bloeiende nijverheid.

Er zijn vandaag nog slechts twee mensen die het ambacht kunnen demonstreren. In de Collectie Bulskampveld worden enkele werktuigen van de lattenkliever bewaard. We zijn bijgevolg gestart met een traject om het ambacht van het lattenklieven te bewaren voor de toekomst. Erfgoeddag zagen we meteen als hét toonmoment van dit traject. In aanloop naar Erfgoeddag bouwde CAG kennis en expertise op rond het lattenklieven door middel van erfgoedonderzoek en interviews met experts.

  • Er werd een projectoproep gedaan om beeldmateriaal, getuigenissen en andere bronnen te verzamelen.
  • Het lattenklieven werd ook gedocumenteerd door filmmaker Peter Vandecaveye. 
  • Daarnaast organiseerden we een opleiding en slaagden we erin om het ambacht actief door te geven aan een vijftal mensen. Zij zullen op Erfgoeddag het ambacht demonstreren. Het blijft echter een uitdaging om het ambacht een nieuwe toekomst te geven.

Hoe gebruiken jullie de ErfgoedApp?

Na Erfgoeddag reist de expo plaatselijk rond om tot slot permanent te worden opgesteld in de kasteeltuin van het provinciaal domein Lippensgoed-Bulskampveld. We wilden graag een interactieve expo. Omdat bezoekers vrij (zonder bewaking) in de tuin kunnen rondlopen waren de mogelijkheden beperkt (gevaar voor vandalisme). Ook moest worden rekening gehouden met de weersomstandigheden. Daarom kozen we voor drie panelen met tekst en beeld die tot leven komen via de ErfgoedApp. Bezoekers kunnen foto’s of tekeningen op de panelen scannen via augmented reality. Op die manier kunnen de mensen virtueel kennis maken met de Collectie Bulskampveld en meer informatie ontdekken.

Lattenklieven vandaag

Hoe vormt de ErfgoedApp een meerwaarde bij een bezoek? 

Via de ErfgoedApp ontdekt de bezoeker extra informatie en komen de panelen tot leven:

  • Als u de tekst van het lattenklieverslied scant, hoort u meteen de lattenklievers van de opleiding zingen.
  • Tekeningen van het gereedschap van de lattenkliever en wagens waarmee het hout werden vervoerd veranderen wanneer u ze scant in (foto’s van de) objecten uit de collectie.
  • De verschillende stappen van het lattenklieven komen via filmfragmenten tot leven.

De Gemeente Beernem en de plaatselijke heemkringen vullen de expo voor Erfgoeddag speciaal aan met foto- en beeldmateriaal uit hun archieven. Op groot scherm kunt u onder andere beelden van de laatste getuigen bekijken. Daarnaast vertellen enkele lokale inwoners op Erfgoeddag een straf verhaal over de lattenklievers van vroeger. De lattenklievers van Sint-Joris stonden gekend als harde werkers maar zetten ook graag de bloemetjes buiten.

Interesse?

Lattenklieven in Bulskampveld

Tijdens Erfgoeddag kunt u voor het eerst sinds 2000 het ambachtelijk materiaal uit de Collectie Bulskampveld bezichtigen. Een unieke kans om kennis te maken met het lattenklieversambacht. U kunt de collectie ontdekken tussen 10 en 18 uur.

  • Het verhaal wordt verteld om 10.45, 13.45 en 15.45 uur.
  • Er vinden interactieve demo’s plaats om 10, 11.30, 13, 14.30 en 16.30 uur.

Verschillende organisaties maken ook tijdens Erfgoeddag gebruik van de ErfgoedApp. Die ontdek je hier
Interesse om zelf van start te gaan met de ErfgoedApp? Neem dan hier een kijkje.

Foto's: (c) CAG 
Bron tekst: Griet Frère

Michelle Van Meerhaeghe