24 juni is IA-dag
Voor de zesde keer al viert Antwerpen dit jaar de blouse roumaine, ook wel gekend onder haar Roemeense naam IA. Op 23 juni (opgelet: dus niet op 24 juni!) tussen 14.00 en 16.00 uur wemelt het in het Antwerpse Centraal Station van de IA’s. Een namiddag lang kunt u er een bijzonder stuk van de Roemeense identiteit ontdekken. Hebt u zin om onder begeleiding van traditionele muziek en dans ook uw IA aan de wereld te tonen? Zorg dan dat u niet op de afspraak ontbreekt!
La blouse roumaine is een prachtig kledingstuk dat het verhaal vertelt van de Roemeense vrouwen en mannen: mooi, trots, gedreven, puur. Geen ijdelheid maar blijheid. Voor Roemenen in het buitenland is IA een stuk van hun identiteit en erfgoed. De initiatiefneemster van de IA-dag in Antwerpen is Bianca Stoicheci, een Roemeense straatfotografe gepassioneerd door mensen en fotografie.
Sanzienele, feest van de liefde en de vruchtbaarheid
Op 24 juni 2013 vonden overal ter wereld de eerste activiteiten plaats en trokken vrouwen de Roemeense blouse aan. Waarom 24 juni? Eenvoudig, omdat op die dag Midzomernacht ofwel Sanzienele gevierd wordt, een feest van de liefde en de vruchtbaarheid. Die dag staat bol van de rituelen omtrent gezondheid en overvloed in het huishouden terwijl meisjes hun toekomstige partner/echtgenoot trachten te 'zien' in hun dromen. Dorpsmeisjes plukken speciaal voor de gelegenheid bloemen en weven kransen. Op deze dag vonden/vinden belangrijke markten plaats waar de niet-getrouwde meisjes en jongens naar toe gingen/gaan om elkaar te leren kennen. Ook vandaag vindt er nog steeds een 'meisjesmarkt' plaats, in Transsylvanië.
Een bijzondere blouse
De Roemeense blouse is niet zomaar een kledingstuk. Verweven in het patroon zit een verhaal verscholen dat gelinkt is aan een eeuwenoude vormtaal die vrouwen van generatie op generatie aan elkaar overdragen. De originele blouse is handgemaakt en wordt vervaardigd uit katoen, linnen of zijde met een borduurwerk op de kraag, borst en mouwen. Elk met de hand gestikt patroon geeft een unieke code weer van een archaïsch symbool van natuurlijke elementen zoals een wiel, tarwe, een haan, druiven, de zon, enz. De kenmerken verschillen per regio en zijn een indicatie van de status van de drager, haar oorsprong, leeftijd of beroep. De patronen vertellen een verhaal over leven, schoonheid, natuur, kosmos of geloof.
Tegelijk sprak de IA ook tot de verbeelding van kunstenaars. Denk bijvoorbeeld maar aan La blouse roumaine, een schilderij van Henri Matisse (1869-1954) dat bewaard wordt in het Musée National d'Art Moderne de Paris. Matisse liet zich voor dit werk inspireren door een aantal bekende Roemeens-Franse dichteressen, actrices en aristocraten. Het schilderij ontleent ook zijn naam aan de Facebookgroep, online community en culturele beweging La Blouse Roumaine, opgericht eind 2012.
Ook internationale modeontwerpers gebruiken de eeuwenoude patronen van de Roemeense blouse in hun eigen collecties. Helaas verwijzen ze slechts zelden naar hun inspiratiebron. Vorig jaar was er nogal wat ophef over een prachtige mantel uit de resort-collectie van de Amerikaanse modeontwerpster Tory Burch. Gevraagd naar haar inspiratiebron voor het mooie patroon verwees ze naar invloeden uit Afrika. De Facebookgroep La Blouse Roumaine maakte Tory erop attent dat het borduurwerk op haar ‘Afrikaanse' mantel wel heel erg leek op de motieven van een Roemeense jas die deel uitmaakt van de vaste collectie van het Metropolitan Museum of Art in New York.
De ontdekking van de Facebookgroep La Blouse Roumaine lokte een golf van online protesten uit. Duizenden Roemenen postten reacties op de Facebookpagina van Tory Burch waarin ze de ontwerpster opriepen tot #Givecredit. Tot grote woede van de Roemenen werden deze reacties aanvankelijk systematisch verwijderd. Tory Burch heeft haar fout ondertussen rechtgezet maar niet nadat het bericht over het plagiaat en de Roemeense jas was overgenomen door Associated Press, The New York Times en een resem invloedrijke internationale modebloggers. Ere wie ere toekomt dus, en dat zijn in dit geval de vele anonieme Roemeense borduurkunstenaars van nu en van vroeger.
Meer informatie? Neem contact op met Bianca Stoicheci.
Foto's: (c) Bianca Stoicheci
