Van 28 januari tot en met 1 februari 2019 vond in de conservatiestudio van het J. Paul Getty Museum in Los Angeles een diepgaand onderzoek plaats naar de Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen (1454-1456) van Jean Fouquet. Het rechterluik van de wereldberoemde Melun-diptiek en topstuk van het KMSKA was de blikvanger van de tentoonstelling The Renaissance Nude.  

Samen met Gwen Borms, hoofd van het KMSKA-restauratieatelier, voerden de conservators en -wetenschappers van het Getty microscopisch onderzoek uit om na te gaan welke zones het interessantst zijn om aan een diepgaand onderzoek te onderwerpen. Er werd een MA-XRF scan gemaakt van het portretgedeelte van de Madonna, de Christusfiguur en een detailopname van de kroon. Het team FORS (Fibre optics reflectance spectroscopy) voerde onderzoek uit om organisch materiaal op te sporen. Ook werd het materiaalgebruik op het schilderij vergeleken met een manuscript van Jean Fouquet en werden röntgenopnames genomen om o.a. de structuur van het paneel te onderzoeken. Infraroodopnames werden uitgevoerd om aanpassingen in de ondertekening beter te kunnen bestuderen. 

Interessant aan het onderzoek is ook dat Stephan Kemperdick, conservator van de Gemäldegalerie in Berlijn, zijn bevindingen en kunsthistorische ideeën met het team deelde. Kemperdick voerde namelijk eerder een gelijkaardig onderzoek uit naar het linkerluik van de Melun-diptiek, Etienne Chevalier met heilige Stefanus. Een vergelijking tussen de twee panelen is interessant om zowel overeenkomsten als verschillen op te merken.

Met deze studie zoeken de onderzoekers naar antwoorden op kunsthistorische en materiaaltechnische vragen. Wat is de positie van de Madonna, staat ze recht of zit ze neer? Welke techniek gebruikte Fouquet voor het marmereffect? Met welke materialen werkte hij en hoe bouwde hij het schilderij op? Nu het onderzoeksteam van start kan gaan met de analyse van de verworven informatie, gaat het onderzoeksproject een nieuwe fase in.

Wie benieuwd is naar het verloop van dit onderzoek vindt een verslag op de website Het Nieuwe Museum. U krijgt er een unieke blik achter de schermen. Vanaf 4 februari tot en met september 2019 schittert de Madonna omringd door serafijnen en cherubijnen op een prominente plaats in de vaste opstelling ‘Kunst voor 1700’ in het Noord-paviljoen van het J. Paul Getty Museum.

Foto: De MA-XRF-scanner maakt op basis van de elementsamenstelling pixel per pixel een beeld van de gebruikte pigmenten op het paneel van de Madonna © KMSKA, foto: Gwen Borms