De manier waarop volwassenen leren verandert en speelt zich steeds minder op de schoolbanken af. Hoe creëren we krachtige leeromgevingen die ingebed zijn in het dagelijks leven? Hoe komen we los van onze gehechtheid aan diploma’s en controle? Op 18 oktober 2022 organiseerde EPALE een interessante studiedag over deze vragen.

Verrassend genoeg is het antwoord: door eens goed te kijken hoe deze systemen in het verleden hebben gewerkt. EPALE nodigde haar netwerk dan ook uit in de Abdij van Park voor een duik in de 16e eeuw. Op de EPALE website vindt u een uitgebreid verslag van deze dag; hier volgt een korte impressie.

Het leer-ecosysteem van Erasmus

Koenraad van Cleempoel (UHasselt) gaf een boeiende uiteenzetting over wetenschappelijke innovaties in de tijd van Erasmus. Leuven was volgens hem het Silicon Valley van de 16e eeuw. Erasmus kwam terecht in een krachtig ecosysteem voor innovatie omdat er drie condities waren die op elkaar inspeelden:

• Er was kennis beschikbaar en een sterke gerichtheid op open onderzoek, zonder dogma’s of voorafnames.
• Er was materiaal beschikbaar en gespecialiseerde ambachtslieden om dit materiaal te bewerken.
• Er was vertrouwen vanuit geldschieters om de wetenschappers en ambachtslieden alle kansen te geven.

Deze combinatie leidde tot indrukwekkende innovaties en nieuwe instrumenten, vooral omdat men leerde door maken. In die tijd geen ivoren torens of neerkijken op handwerk dus, maar samen aan de slag om nieuwe dingen te ontwikkelen. Of, zoals Van Cleempoel het formuleerde: “denkende handen”. Meer over deze interpretatie van het oude Leuven en wat we daaruit kunnen leren kunt u beluisteren in deze podcast.

Leer-ecosystemen versterken

Hoe kunnen we leven, leren en werken in 2050? Dat is de startvraag van een ESF-project vanuit het Departement Werk. Dit project zet in op een transitie van onze leersystemen en wil opnieuw zo’n krachtig ecosysteem ontwikkelen. Het zoekt naar hefbomen om leeromgevingen te creëren waarin er vrij kan worden gedacht en gewerkt en waarin verschillende domeinen de handen in elkaar slaan. Daarvoor moeten de schotten die er nu bestaan tussen wetenschap, ambacht, leren en leven verdwijnen. Zo ontstaan nieuwe ruimtes die het leren stimuleren en onze innovatiekracht versterken.

Dit project zet in op een sterke transitie en wil informeel leren nog meer inbedden in het dagelijks leven. Het zet daartoe negen experimenten op, waaronder maakleerplekken en proeftuinen met scholen. In dit transitiedenken zitten absoluut kansen voor erfgoedorganisaties. FARO gaat daarom na hoe de cultureel-erfgoedsector kan aansluiten bij dit verhaal. Als u nu al meer wil weten, dan kunt u hier terecht.

Foto: Portret van Erasmus van Rotterdam, Andries van Buysen (Sr.), naar anoniem, ca. 1698 - ca. 1747. Publiek domein via Rijksstudio