In Vlaanderen en Brussel staat er heel wat te gebeuren met het oog op 100 jaar Wapenstilstand. In een reeks van drie artikels maakt FARO voor u een overzicht van enkele opvallende projecten die ons zijn gemeld. In dit artikel staan we stil bij een aantal projecten in het teken van de vrede.

Zeg het met een boom

Op 11 november zullen meer dan 220 steden en gemeenten een vredesboom planten. Hiermee hebben zij ingetekend op een aanbod van het Agentschap Natuur en Bos. De initiatiefnemers knopen zo aan bij een eeuwenoude traditie om bij een belangrijke gebeurtenis een herdenkingsboom te planten.

Meerdere steden en gemeenten grijpen de aanplanting aan om extra activiteiten te organiseren rond Wapenstilstand. De stad Geel bijvoorbeeld lanceerde een oproep naar de bevolking. Die mocht zelf kiezen waar de vredesboom wordt aangeplant op 11 november. In Moerbeke-Waas kunnen nabestaanden van de gesneuvelden zelf een roos neerleggen aan het monument van de gesneuvelden. De gemeente Bornem nodigde dan weer haar zustergemeenten uit Frankrijk, Duitsland en Zuid-Afrika uit op 3 en 4 november. Vertegenwoordigers van de vier gemeenten hielden elk een toespraak en gaven vervolgens aarde en water aan de nieuw geplante vredesboom. “Een symbool van onze vriendschap”, zo luidde het. Er werden ook vlaggen opgehangen met vredeswensen en toekomstdromen in de verschillende talen.

Een hernieuwde dynamiek

Een blik op de UiTkalender leert dat er op 11 november honderden activiteiten staan gepland in Vlaanderen en Brussel. Uiteraard heel wat lezingen, tentoonstellingen en vieringen, maar ook concerten, fakkeltochten, vredeswakes en theateropvoeringen. De meeste grotere steden hebben zelfs een meerdaags programma uitgewerkt. Om slechts enkele voorbeelden te geven:

• Ieper is het decor van een totaalprogramma met herdenkingsconcerten, een fakkeltocht en een extra last post. In het In Flanders Fields Museum kunt u het kunstwerk Assembly bezichtigen. Het is een werk van de Britse kunstenares Val Carman. De installatie bestaat uit vijf kerkstoelen uit de kerk van Passendale en een lijst met namen van gesneuvelden tijdens WOI. De installatie reisde eerder al door het Verenigd Koningrijk en Ierland en deed daar in totaal 23 locaties aan. In het slotweekend van de herdenking van WOI beleeft Assembly zijn hoogtepunt met het kunstproject Memorial chairs. Uit meer dan 120 landen waar oorlogsslachtoffers vandaan kwamen, zal een stoel de reis naar Ieper maken. Bij elke stoel komt een lantaarn met kaarslicht; op het glas staat de naam van het land van herkomst, en de afstand van daar tot Ieper.
• In Leuven in de nieuwe vredesbeiaard de grote blikvanger van het uitgebreide WOI-programma. Deze nieuwe vredesbeiaard is een historische reconstructie van de beiaard die in 1914 verloren ging in het oorlogsgeweld. Hij kwam tot stand dankzij giften van bedrijven en particulieren uit Leuven en de Duitse stad Neuss en staat helemaal in het teken van vrede en verzoening.
• Het stadsbestuur van Sint-Niklaas heeft een programma van liefst 50 activiteiten uitgewerkt. Opvallend daar is de 3D-film Frontleven, een initiatief van de Stedelijke Musea en Erfgoedcel Waasland. De voorbije jaren digitaliseerden de stedelijke musea liefst 375 beelden over het frontleven. Het grote publiek kan nu voor de eerste keer een selectie van de beelden bewonderen, in 3D, in een speciaal daarvoor gecreëerde cinemazaal.

Een traditie met toekomst

De voorbije decennia stelden gemeentebesturen, maar ook oudstrijdersbonden, zich wel eens de vraag: hoe moet het verder met de herdenking van Wapenstilstand in onze gemeente? Meestal vanuit de vaststelling dat zij steeds dezelfde, vaak oudere, gezichten zagen op de 11 novemberviering. In het kader van '100 jaar Groote Oorlog', hebben de 11 novembervieringen op heel wat plaatsen een nieuwe en bredere invulling gekregen. Zeker dit jaar zijn er tal van nieuwe en bijzondere initiatieven op touw gezet, die zich richten tot een jonger publiek. Laat ons hopen dat op deze manier de zaadjes zijn geplant om Wapenstilstand ook de volgende jaren betekenisvol en relevant te houden.

In de week van 3 december publiceert FARO een nieuwe blog over projecten over de heropbouw. Werkt u aan een interessant project over dit thema dat ook inspirerend kan zijn voor andere erfgoedorganisaties in Vlaanderen? Signaleer het ons! Dan nemen we het graag op in een volgend blogbericht.