De Sint-Catharinakerk in Maaseik herbergt in haar ondergrondse tentoonstellingsruimte objecten van diverse aard en herkomst, zoals kerkelijk vaatwerk, textiel en liturgische parafernalia. Een aantal daarvan worden vanaf nu beschermd als topstuk, onder andere de aflaatbrief van paus Benedictus XII van 12 maart 1342, een liturgische houder (custode), en delen van de reliekenschat van het klooster van Aldeneik, zoals handschriften, reliekendozen, -textilia en -ostensoria.

De reliekenverzameling werd vanaf de 9e eeuw tot in 1571 bewaard in de ‘heilige kamer’ of sancta camera van het Aldeneikse klooster, dat rond 730 door de heilige abdissen Harlindis en Relindis werd gesticht. Geregeld werd de steeds rijkere reliekenschat aan de gelovigen getoond. 

Op 22 maart 1571 werden alle relieken en andere kostbaarheden overgebracht naar de Sint-Catharinakerk in het veiligere Maaseik. Ook na de verhuis werd de reliekenschat uitgebreid en van nieuwe reliekdragers voorzien. De meest zeldzame en kostbare stukken stammen uit de Merovingische tot laatmiddeleeuwse periode. Enkele ervan behoren tot de vroegste of meest unieke in hun soort in Noordwest-Europa. Samen met de reeds beschermde Codex Eyckensis, het evangeliarium, de casula en het velamen van de heiligen Harlindis en Relindis vormt deze verzameling een uitzonderlijk geheel. Nog steeds wordt de reliekenschat van Aldeneik om de 25 jaar processiegewijs van Maaseik naar Aldeneik gedragen.

Over de Topstukkenlijst

Het Topstukkendecreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten met een bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.

Op basis van het decreet wordt een Topstukkenlijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen opgesteld. Voor die beschermde voorwerpen gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Omdat aan het behoud van dit erfgoed groot belang wordt gehecht, is het ook mogelijk er restauratiesubsidies voor aan te vragen.

Bron: Departement CJM
Foto: Detail uit de Codex Eyckensis, die eerder al werd opgenomen op de Topstukkenlijst. Anja Neskens (Musea Maaseik) via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0