Getipt: zeven erfgoedpodcasts

Kabel van een hoofdtelefoon tegen een rode achtergrond. Foto: Önder Örtel via Unsplash

Podcasts blijven aan populariteit winnen, zo toont onderzoek aan. En tussen al dat lekkers zijn er ook heel wat parels te vinden over erfgoed. Naar aanleiding van de Internationale Dag van de Podcast op 30 september, tippen enkele FARO-collega’s hun favoriet van het moment. Luister mee!

De Erfenis

Logo 'De Erfenis'

Silke Theuwissen, grafisch vormgeefster, luistert geboeid naar De Erfenis (AudioCollectief SCHIK): "Mensen die worstelen met de gevolgen van een erfenis: dat is de rode draad van deze podcastreeks. De producties van AudioCollectief SCHIK, met kleppers als Bob en El Tarangu, vergeet je niet snel: stuk voor stuk sterke verhalen, gebracht in verschillende afleveringen. Nu gooien de makers het over een ander boeg. Deze keer ontrafelen ze geen mysterie, wel verzamelen ze verschillende verhalen over het gemeenschappelijke thema van een erfenis.
 
En dat blijkt zoveel meer dan geld of een schilderij. Familietradities, een liefdesverhaal, oorlogsherinneringen … Al deze erfenissen sluimeren in onszelf. Ze bepalen hoe we met elkaar omgaan en welke kansen we al dan niet krijgen. Heel boeiende en pakkende verhalen die je doen stilstaan bij alles wat we erven uit ons verleden en doorgeven aan wie na ons komt."

Stuff the British Stole

Logo 'Stuff the British stole'

Annemie Vanthienen, content manager en bibliothecaris, kiest voor Stuff the British Stole, een coproductie van ABC en CBC Podcasts: "Australisch journalist en host Marc Fennell reist de wereld rond op zoek naar de verhalen achter de in discutabele omstandigheden verworven objecten en betwiste geschiedenissen uit het voormalige Britse rijk. Met de hulp van experten en academici kijkt hij daarbij verder dan de officiële mededelingen en plaquettes in musea, galerieën en privécollecties. 

Van Tipu’s tijger in de V&A tot een mysterieus gemummificeerd hoofd in een schoolbibliotheek, Mark Fennell ontdekt zo de vaak tragische, soms wilde maar altijd verrassende avonturen van tientallen ‘stolen treasures’. Als luisteraar word je helemaal meegezogen in de amusante vertelstijl van Fennell, die je op tijd ook weer terug bij de les weet te brengen. Een podcast die je doet nadenken over hoe de geschiedenis verteld wordt, en je doet stilstaan bij de gevolgen van de kolonisatie."

Jan van Leiden en het einde der tijden

Logo 'Jan van Leiden en het einde der tijden'

Jacqueline van Leeuwen, coördinator vorming en advies gaat voor Jan van Leiden en het einde der tijden: "Ik kende Jan van Leiden eigenlijk alleen van het gezegde 'Je er met een jantje-van-leiden van afmaken', en dat betekent zoveel als: iets snel afraffelen. Maar het verhaal bleek helemaal anders, van snel en nonchalant handelen was geen sprake. Jan van Leiden bouwde in de 16e eeuw aan een nieuw Jeruzalem in Münster, en trok heel wat volgelingen mee in een spiraal van geweld. Knap hoe deze podcast laat zien dat radicalisering van alle tijden is. Hij bouwt boeiende bruggen tussen heden en verleden en wijst op terugkerende patronen van complotdenkers, religieus fanatisme en dromen van maatschappelijke verandering."

Een productie van Max Boogaard (On the Record Media), i.s.m. OPERA2DAY en de Nederlandse Bachvereniging.

Shadow World - Thief at the British Museum

Logo 'Thief at the British Museum'

Collega Anne Milkers, adviseur (boven)lokaal erfgoed en musea, is wild van Thief at the British Museum (BBC Radio 4): "Geleidelijk merken medewerkers van het British Museum dat kleinoden, zoals sieraden, uit het depot verdwijnen. Ze duiken op bij een Deense handelaar in Londen. Katie Razalli, een journaliste van de BBC, start samen met medewerkers een zoektocht. Wat zich ontvouwt, is een spannend en steeds groter wordend verhaal, verteld in negen afleveringen van ca. 15 minuten. Om het met de intro te zeggen: 'What begins as a whodunnit turns into a global treasure hunt as Katie tries to track down the missing gems.'"

Human Playground: waarom we spelen

Logo 'Voorproevers'

Seppe Van Pottelbergh, communicatiemanager Erfgoeddag & ErfgoedApp, tipt Human Playground: waarom we spelen (Voorproevers, Radio 1): “Nu we volop bezig zijn met de voorbereidingen van Erfgoeddag ’25 rond sport en spel, zie ik dat thema natuurlijk voortdurend opduiken. Zoals ook in deze podcast, waarin Hannelore Vandenbussche en Thomas Kaan de luisteraar meenemen op een korte trip langs unieke spellen en sporten uit 22 landen om te ontdekken hoe verschillende culturen sport en spel beleven. De focus ligt op de emoties en de betekenis erachter (perfect!), niet zo zozeer op de regels en voorwerpen.

Ook interessant: de zesdelige Netflix-docuserie Human Playground van diezelfde Hannelore Vandenbussche. Deze docuserie, met Idris Elba als verteller, verkent de oorsprong en evolutie van sport en spel over de hele wereld, van eeuwenoude rituelen tot miljardenbedrijven."

Yaël, een nieuwe wereld (Iemand)

Logo 'Iemand'

Algemeen directeur Olga Van Oost kan niet stoppen met luisteren naar Iemand: “Als verstokte lineaire radioluisteraar blijft er niet zoveel tijd over voor podcasts. Maar als er dan eentje beklijft, dan ga ik binge-luisteren. Zoals Iemand, een podcast die al enkele seizoenen meegaat op VRT MAX.

Eén aflevering gaat over Yaël, die vertelt over haar jeugd en jongvolwassen leven in de strenge broedergemeenschap Vergadering van Gelovigen. Het verhaal grijpt aan omwille van de kracht, verbondenheid en liefde van een hechte, religieuze gemeenschap vol tradities en rituelen. Tegelijkertijd zijn er de verstikking en het totale verbod om naast de lijntjes te kleuren. Vrijheid, dé voorwaarde om als mens ‘iemand’ te zijn, wordt afgenomen: alleen de gemeenschap telt, zelf ben je Niemand. Maar Yaël voelt dat het niet klopt. Ze ontpopt zich tot een boekenverslinder en proeft op die manier wel degelijk van de vrijheid, zij het eerst enkel in haar hoofd. Na jaren (interne) strijd, vindt ze op den duur de kracht om de gemeenschap de rug toe te keren. Een beslissing die diep ontroert omwille van de moed die ze heeft gevergd. Een podcast die het niet moet hebben van de vedetten, maar die het (buiten-)gewone in elke mens eert.”

De verdwenen collectie Heppner

Logo 'De verdwenen collectie Heppner'

Roel Daenen, coördinator communicatie, is fan van De verdwenen collectie Heppner: “Deze vierdelige podcast is gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling Beroofd, nog tot en met 27 oktober ‘24 te zien is in het Joods Museum en het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam. Die dubbeltentoonstelling gaat over het verlies van Joods cultuurbezit in Nederland tijdens WOII. ‘Naziroofkunst’ is een hot topic in de cultureel-erfgoedsector, ook in Nederland. De verdwenen collectie Heppner roept een beklemmende tijd op waarin de uit Duitsland naar Amsterdam geëmigreerde familie Heppner probeert te overleven. De podcast geeft de luisteraar ook een idee van de vele uitdagende (en bijwijlen frustrerende) puzzelstukken bij de opsporing van die gestolen (of 'verdwenen') goederen. Goed en helder gemaakt, met een glansrol voor een van de rechthebbenden."

De verdwenen collectie Heppner is gemaakt door Marieke de Veer, in samenwerking met het Joods Cultureel Kwartier en het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.

Foto's: Önder Örtel via Unsplash / logo's podcasts De Erfenis, Stuff The British StoleJan van Leiden en het einde der tijden, Thief at the British Museum, Voorproevers, Iemand en De verdwenen collectie Heppner

Elien Doesselaere