Koninklijke Bibliotheek (NL) digitaliseert teksten ANP Radionieuws

Logo Koninklijke Bibliotheek NederlandDe Nederlandse Koninklijke Bibliotheek heeft 1,5 miljoen pagina's uitgeschreven teksten van het radionieuws van het Algemeen Nederlands Persbureau gedigitaliseerd en online geplaatst. Bovendien zijn ze doorzoekbaar gemaakt via OCR (Optical Character Recognition) en zijn sommige exemplaren gelinkt met de audio. Het project is gefinancierd door het Geheugen van Nederland en de Koninklijke Bibliotheek. Daarmee staat zo'n 45 jaar aan geschiedenis van het Nederlandse radionieuws online.

Van 1937 tot 1984 werden de radionieuwsuitzendingen in Nederland verzorgd door het ANP. De teksten van de bulletins bevatten informatie voor de nieuwslezer zoals allerlei aantekeningen in potlood, de volgordenummering voor het voorlezen van de berichten, uitspraakaccenten en de laatste redactionele aanpassingen. Maar ook welke berichten speciaal wel of niet voor een bepaalde omroep moesten worden voorgelezen. In de jaren vijftig tonen de bulletins ook de tussenvoeging van ‘live' informatie van correspondenten. Dit waren hoofdzakelijk bijdragen van de vaste radiocorrespondent Bernard Person uit New York. Zijn verhalen werden op plaat opgenomen, overgevlogen en tijdens de uitzending afgespeeld.

Wat is de situatie in Vlaanderen? Het NIR, de voorloper van de VRT, zond van bij haar eerste radio-uitzendingen in 1931 het 'gesproken dagblad' uit, een uitvinding van de toenmalige hoofdredacteur Théo Fleischman. Overigens vreesden de kranten toen hevige concurrentie van de radio en zag de politieke wereld zeer streng toe op de objectiviteit. Na de oorlog groeide het kleine groepje journalisten uit tot een volwaardige redactie, die vanaf 1965 ook duiding ging verzorgen. Sinds 2007 is de radionieuwsredactie van de openbare omroep samengesmolten met die van het televisiejournaal en de website deredactie.be. De teksten van het 'gesproken dagblad' en het latere radionieuws worden bewaard in het papieren archief van de VRT, in het Amerikaans Theater. Sinds de vroege jaren negentig worden ze digitaal uitgeschreven en sinds 2007 worden ze ook van het computerscherm afgelezen. Die digitale teksten worden in het digitaal archief van het redactiesysteem bijgehouden. Het woordarchief van de VRT gebruikt ze bijvoorbeeld voor de ontsluiting van de nieuws- en actuaprogramma's. Datzelfde woordarchief bewaarde ook lange tijd een kopie van die teksten bij de banden.

Voorlopig zijn er geen plannen bekend om de teksten van het radionieuws van de Vlaamse openbare omroep online toegankelijk te maken. In de laatste beheersovereenkomst zijn hierrond alleszins geen taken en geen middelen voorzien. Wettelijk gezien mag iedereen de teksten wel op aanvraag inkijken in het Amerikaans Theater. Een schitterende bron voor historici en filologen bijvoorbeeld die zich al te vaak beperken tot geschreven teksten!

brecht declercq
Radio
digitalisering
Koninklijke Bibliotheek
Geheugen van Nederland
Opening / lancering